Kích thích từ trường xuyên sọ (TMS) là một phương pháp điều trị không xâm lấn, sử dụng các xung từ trường ngắn để tác động trực tiếp lên vỏ não, qua đó điều chỉnh hoạt động điện sinh lý bất thường của các tế bào thần kinh. Phương pháp này đang ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong điều trị các bệnh lý thần kinh.
Theo BS.CKI Nguyễn Tuấn Anh từ Trung tâm Khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, TMS có thể cải thiện các rối loạn tâm thần kinh mà không cần dùng thuốc hoặc giảm sự phụ thuộc vào thuốc. Ưu điểm của phương pháp này là bệnh nhân có thể trở lại sinh hoạt bình thường ngay sau mỗi buổi điều trị mà không cần nhập viện.
Để tối ưu hiệu quả, TMS được cá thể hóa cho từng bệnh nhân. Các bác sĩ sử dụng hệ thống định vị các vùng chức năng não dựa trên hệ thống điện não quốc tế 10-20 để xác định chính xác vùng não cần tác động. Một liệu trình điều trị thường kéo dài 4-6 tuần, với tần suất 4-5 buổi mỗi tuần, tùy thuộc vào tình trạng bệnh và mục tiêu phục hồi.
TMS cho thấy hiệu quả trong điều trị nhiều bệnh lý khác nhau:
* **Mất ngủ, rối loạn lo âu:** TMS giúp làm dịu hoạt động quá mức của vùng não kiểm soát cảm xúc và giấc ngủ, từ đó giúp bệnh nhân dễ ngủ hơn và ngủ sâu giấc hơn, đặc biệt là những người bị mất ngủ kéo dài do lo âu hoặc căng thẳng. Nhiều bệnh nhân có thể giảm hoặc ngừng sử dụng thuốc an thần sau một vài liệu trình điều trị.
* **Trầm cảm:** TMS là một lựa chọn cho những bệnh nhân trầm cảm kéo dài, không đáp ứng với thuốc hoặc không thể sử dụng thuốc do tác dụng phụ. Sóng từ trường được định vị chính xác đến vùng vỏ não trước trán, khu vực kiểm soát cảm xúc, giúp cải thiện tâm trạng, giảm cảm giác buồn bã, mất năng lượng và rối loạn giấc ngủ.
* **Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD):** TMS được chỉ định cho những bệnh nhân có những suy nghĩ lặp lại và hành vi cưỡng chế gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Phương pháp này tác động lên vùng vỏ não trước trán, điều hòa lại hoạt động thần kinh bất thường, từ đó giảm tần suất và cường độ của các hành vi cưỡng chế.
* **Đau thần kinh mạn tính, đau sau zona:** Kích thích vùng vỏ não vận động (M1) giúp ức chế tín hiệu đau từ hệ thần kinh trung ương, giảm đau mạn tính do đau sau zona, đau thần kinh tọa hoặc đau đầu kéo dài. Điều này cho phép bệnh nhân giảm sử dụng thuốc giảm đau và hạn chế các tác dụng phụ lên gan, thận, tim mạch.
* **Alzheimer và Parkinson:** Đối với bệnh nhân Alzheimer nhẹ đến trung bình, TMS có thể kích thích các vùng não liên quan đến trí nhớ và nhận thức như hồi hải mã và vùng trán trước. Nhờ đó, người bệnh có thể cải thiện khả năng ghi nhớ, sự chú ý, tâm trạng và duy trì khả năng tự lập trong sinh hoạt hàng ngày. Hiệu quả có thể thấy sau vài tuần điều trị và kéo dài trong vài tháng, tùy thuộc vào cơ địa. Bác sĩ có thể chỉ định các đợt điều trị củng cố sau liệu trình ban đầu. TMS cũng hỗ trợ điều trị các triệu chứng run tay chân, cứng cơ, chậm vận động ở bệnh nhân Parkinson, giúp cải thiện vận động và nâng cao chất lượng cuộc sống, đặc biệt ở giai đoạn sớm hoặc trung bình của bệnh.
* **Phục hồi sau đột quỵ:** Sau đột quỵ, bệnh nhân thường gặp các vấn đề về yếu liệt, rối loạn ngôn ngữ, nhận thức hoặc cảm xúc. TMS có thể giúp phục hồi chức năng bằng cách kích hoạt vùng não bị tổn thương hoặc các vùng liên kết, tăng cường tái kết nối tế bào thần kinh và kích thích tiết yếu tố dinh dưỡng thần kinh (BDNF). Can thiệp sớm trong vòng 6 tháng đầu sau đột quỵ thường mang lại hiệu quả cao hơn.
Ngoài ra, TMS còn được nghiên cứu và ứng dụng trong điều trị ù tai dai dẳng, rối loạn stress sau sang chấn, nghiện chất, động kinh và rối loạn hành vi phức tạp.
Bác sĩ Tuấn Anh nhấn mạnh rằng TMS không gây tổn thương cấu trúc não, không ảnh hưởng đến trí nhớ và an toàn cho người lớn tuổi hoặc người có bệnh nền mạn tính. Tác dụng phụ thường gặp nhất là đau đầu nhẹ hoặc cảm giác tê da đầu thoáng qua, thường tự hết sau vài giờ. Phương pháp này hầu như không có chống chỉ định tuyệt đối, nhưng cần thận trọng đối với bệnh nhân có các thiết bị điện tử như thiết bị kích thích não sâu hoặc máy tạo nhịp tim.
Để đảm bảo hiệu quả và an toàn, người bệnh nên tìm đến các cơ sở y tế uy tín, có đầy đủ thiết bị chẩn đoán và đội ngũ bác sĩ được đào tạo chuyên sâu về TMS.
Admin
Nguồn: VnExpress
