Hiến pháp sửa đổi đã quy định rõ về tổ chức hành chính của nước ta, mở ra một giai đoạn phát triển mới với mô hình chính quyền địa phương tinh gọn và hiệu quả hơn.
Theo Điều 110 của Hiến pháp sửa đổi, đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được tổ chức thành hai cấp, bao gồm tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, được quy định cụ thể bằng luật. Các đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt do Quốc hội quyết định thành lập.
Việc thành lập, giải thể, nhập, chia hoặc điều chỉnh địa giới các đơn vị hành chính phải được sự đồng thuận của người dân địa phương và tuân thủ theo quy trình, thủ tục do Quốc hội ban hành. Chính quyền địa phương, bao gồm HĐND và UBND, sẽ được tổ chức phù hợp với đặc điểm riêng của từng khu vực nông thôn, đô thị và hải đảo. Riêng đối với các đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt, mô hình chính quyền địa phương sẽ do Quốc hội quyết định khi thành lập.
Một điểm đáng chú ý là khi cấp huyện chính thức bị bãi bỏ, các đơn vị hành chính mới hình thành sau quá trình sắp xếp sẽ không tiến hành bầu các chức danh chủ chốt như chủ tịch, phó chủ tịch HĐND; trưởng các ban của HĐND; chủ tịch, phó chủ tịch và ủy viên UBND; cũng như trưởng đoàn, phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội.
Thay vào đó, căn cứ theo thông báo của cấp ủy có thẩm quyền quản lý cán bộ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ định các chức danh chủ tịch, phó chủ tịch HĐND, trưởng các Ban của HĐND, trưởng đoàn, phó đoàn đại biểu Quốc hội ở các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương được hình thành sau sắp xếp. Thủ tướng Chính phủ sẽ chỉ định chủ tịch, phó chủ tịch UBND ở các tỉnh, thành phố. Thường trực HĐND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương sẽ chỉ định Ủy viên UBND cùng cấp và chỉ định các chức danh chủ tịch, phó chủ tịch HĐND, trưởng các ban của HĐND, chủ tịch, phó chủ tịch UBND của đơn vị hành chính cấp dưới hình thành sau sắp xếp.
Thường trực HĐND ở đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hình thành sau sắp xếp cũng sẽ chỉ định Ủy viên UBND cùng cấp. Trong những trường hợp đặc biệt, các địa phương có thể được chỉ định nhân sự không phải là đại biểu HĐND để giữ các chức danh chủ tịch, phó chủ tịch, trưởng các ban của HĐND ở đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp hoặc làm đại biểu HĐND.
Hiến pháp cũng khẳng định vai trò của các tổ chức chính trị – xã hội như Công đoàn Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam, là thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Các tổ chức này được thành lập trên nguyên tắc tự nguyện, có trách nhiệm đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của các thành viên, hội viên; đồng thời, tổ chức và hoạt động thống nhất trong hệ thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, dự thảo Nghị quyết đã được công bố rộng rãi để lấy ý kiến nhân dân từ ngày 6/5, thu hút sự tham gia của đông đảo các tầng lớp nhân dân với khoảng 280 triệu lượt ý kiến đóng góp.
Chính phủ đã tổng hợp đầy đủ và trung thực các ý kiến đóng góp từ người dân, các cơ quan, tổ chức ở trung ương và địa phương, cũng như từ các chuyên gia, nhà khoa học. Mọi ý kiến, dù là đa số hay thiểu số, đều được nghiên cứu, xem xét một cách kỹ lưỡng và khách quan.
Trong Nghị quyết này, Quốc hội chỉ tiến hành sửa đổi, bổ sung 5 trong tổng số 120 điều, khoản. Các nội dung mà người dân và đại biểu Quốc hội đã góp ý nhưng chưa được tiếp thu đều đã được nghiên cứu, cân nhắc kỹ lưỡng, có giải trình cụ thể và được báo cáo đầy đủ với Quốc hội.
Sau khi Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) được Quốc hội thông qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành 34 nghị quyết về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã, cùng với Nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh.
Đây là cơ sở pháp lý đồng bộ và đầy đủ, đảm bảo rằng tất cả các đơn vị hành chính trên cả nước sẽ thực hiện thống nhất mô hình chính quyền địa phương hai cấp, và các đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp sẽ chính thức đi vào hoạt động từ ngày 1/7/2025. Nghị quyết sửa đổi bổ sung một số điều Hiến pháp 2013 có hiệu lực ngay từ thời điểm được thông qua.
Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh: “Chính quyền địa phương ba cấp đã hoàn thành xuất sắc sứ mệnh lịch sử, góp phần đưa đất nước đạt được những thành tựu to lớn. Bây giờ là thời điểm thích hợp để chuyển sang mô hình chính quyền địa phương hai cấp tinh gọn, hiệu lực và hiệu quả hơn, nhằm đáp ứng những yêu cầu của giai đoạn phát triển mới”.
Admin
Nguồn: VnExpress
