Thời gian gần đây, một loạt vụ lừa đảo trực tuyến, đặc biệt là hình thức giả danh công an để thao túng tâm lý qua điện thoại, đã khiến nhiều học sinh, sinh viên sập bẫy. Các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt số tiền lớn, từ hàng trăm triệu đến hàng tỷ đồng. Điều này gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự thiếu cảnh giác và kiến thức phòng vệ trước các chiêu trò lừa đảo công nghệ cao của một bộ phận giới trẻ hiện nay.
Các nhóm tội phạm sử dụng những chiêu thức ngày càng tinh vi, được dàn dựng bài bản. Tuy nhiên, sự thành công của chúng phần lớn đến từ sự non nớt, cả tin và thiếu kỹ năng xử lý tình huống của nhiều bạn trẻ. Chỉ cần một cuộc gọi chứa thông tin cá nhân (mà chúng đã thu thập từ trước), một đoạn video giả mạo “công an” cùng những lời đe dọa “bắt giam”, nạn nhân dễ dàng hoảng loạn và làm theo mọi yêu cầu của chúng.
Sự nguy hiểm nằm ở chỗ, tâm lý sợ rắc rối khiến các bạn trẻ tự cô lập mình, không chia sẻ với gia đình, bạn bè. Điều này tạo cơ hội cho tội phạm điều khiển và thao túng hoàn toàn nạn nhân. Không chỉ mất tiền, họ còn có thể trở thành công cụ để lừa gạt người thân.
Vậy tại sao thế hệ trẻ, những người sinh ra và lớn lên trong thời đại công nghệ số, lại dễ dàng bị lừa đảo trên không gian mạng? Nguyên nhân chính là do sự thiếu hụt về kiến thức pháp luật, kỹ năng số và sự chuẩn bị cho các tình huống nguy hiểm tiềm ẩn trên mạng. Nhiều bạn trẻ dành hàng giờ trên mạng xã hội mỗi ngày nhưng lại chưa nhận thức đầy đủ rằng cơ quan công an không bao giờ yêu cầu chuyển tiền qua điện thoại, không làm việc qua các ứng dụng như Zoom, Zalo hay Messenger, và không thông báo về việc điều tra tội phạm ma túy bằng cuộc gọi video.
Tác giả bài viết chia sẻ bản thân từng nhận được một cuộc gọi video từ một người tự xưng là “công an điều tra của Hà Nội”. Người này mặc trang phục công an, giọng điệu nghiêm nghị, thông báo rằng tác giả có liên quan đến một vụ án rửa tiền và yêu cầu “phối hợp điều tra”. Thậm chí, đối tượng còn đọc chính xác tên tuổi, ngày sinh, số căn cước công dân và địa chỉ quê quán của tác giả để tăng độ tin cậy.
Mặc dù ban đầu có chút bối rối, tác giả đã nhanh chóng nhận ra những điểm bất thường: Tại sao công an lại thông báo qua điện thoại thay vì gửi giấy triệu tập? Tại sao lại yêu cầu chuyển tiền? Và quan trọng nhất, nếu không phạm pháp thì có gì phải sợ? Nhận ra đây là một trò lừa đảo, tác giả đã không làm theo bất kỳ yêu cầu nào.
Thấy không thể dụ được tác giả, nhóm lừa đảo đã tắt máy và không liên lạc lại. Đáng tiếc, không phải ai cũng đủ tỉnh táo để phòng vệ như vậy. Nhiều người thân quen của tác giả đã trở thành nạn nhân của các vụ lừa đảo mà không hề hay biết. Đến khi nhận ra thì đã quá muộn.
Một vấn đề khác thường bị xem nhẹ là tầm quan trọng của việc bảo vệ dữ liệu cá nhân. Tác giả từng thắc mắc làm sao kẻ lừa đảo có được đầy đủ thông tin cá nhân của mình. Sau đó, tác giả nhận ra rằng chính mình đã vô tình công khai mọi thứ trên mạng, từ hồ sơ trên mạng xã hội, ảnh chụp thẻ sinh viên, các bài đăng có địa chỉ, trường học, công ty, đến việc đăng ký ứng dụng và nhận quà tặng trực tuyến. Tất cả những điều này đã vô tình tạo ra vô số dấu vết số mà kẻ xấu có thể khai thác.
Tội phạm công nghệ cao ngày càng tinh vi, nhưng sự tỉnh táo, ý thức bảo mật và kỹ năng số cơ bản mới là bức tường phòng vệ hiệu quả nhất. Đáng tiếc thay, bức tường này còn quá mỏng manh đối với một bộ phận giới trẻ. Tội phạm mạng không đáng sợ bằng chính sự chủ quan của nạn nhân. Một dòng trạng thái tưởng chừng vô hại cũng có thể trở thành manh mối để kẻ xấu đánh cắp danh tính và niềm tin. Do đó, cảnh giác không phải là đa nghi, mà là tự bảo vệ chính mình và người thân.
Trong thời đại số, việc trang bị kỹ năng bảo vệ bản thân trước thông tin sai lệch và các chiêu trò lừa đảo không chỉ là một kỹ năng cần thiết mà còn là trách nhiệm của mỗi công dân số. Bên cạnh việc truy quét tội phạm, ngành giáo dục, gia đình và xã hội cần chung tay trang bị cho giới trẻ kiến thức pháp lý, kỹ năng phản biện và khả năng giữ bình tĩnh trong mọi tình huống, để không ai phải hối hận thốt lên: “Tôi đã bị lừa vì quá nhẹ dạ”.
Admin
Nguồn: VnExpress
