Luật Việc làm sửa đổi, với nhiều điểm mới đáng chú ý, hứa hẹn sẽ tác động tích cực đến thị trường lao động và quyền lợi của người lao động. Một trong những thay đổi quan trọng nhất là điều chỉnh mức đóng bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) và mở rộng diện đối tượng tham gia.
Theo luật mới, tỷ lệ đóng vào Quỹ BHTN sẽ linh hoạt hơn, không còn cố định ở mức 1% mỗi tháng như hiện tại mà thay vào đó là mức tối đa 1%. Cụ thể, người lao động đóng 1% tiền lương tháng, người sử dụng lao động đóng tối đa 1% quỹ tiền lương tháng trên tổng số lao động tham gia BHTN, và Nhà nước hỗ trợ tối đa 1% từ ngân sách. Chính phủ sẽ có quy định chi tiết để đảm bảo tính linh hoạt trong quá trình thực hiện. Điều này không có nghĩa là người lao động và chủ sử dụng được tự ý lựa chọn mức đóng, mà tỷ lệ cụ thể sẽ do Chính phủ quy định và áp dụng cho từng nhóm đối tượng.
Việc điều chỉnh này được đánh giá là phù hợp trong bối cảnh Quỹ BHTN đang có kết dư lớn. Tính đến cuối năm 2024, Quỹ kết dư hơn 64.300 tỷ đồng, với mức tăng bình quân 3% trong giai đoạn 2022-2024. Số lượng lao động tham gia BHTN cũng ngày càng tăng, đạt khoảng 16 triệu người và dự kiến sẽ tăng lên 18,8 triệu người vào năm 2027. Sự gia tăng về số lượng lao động và tiền lương dẫn đến nguồn thu tăng, làm cho Quỹ kết dư lớn. Do đó, việc điều chỉnh mức đóng theo hướng tối đa 1% sẽ giúp đối phó với những biến động của thị trường lao động và các tình huống bất ngờ như thiên tai, đại dịch, hoặc khủng hoảng kinh tế. Luật sửa đổi cũng quy định rõ, trong các tình huống khẩn cấp như khủng hoảng kinh tế, thiên tai, dịch bệnh nguy hiểm, Chính phủ có thể giảm mức đóng, hỗ trợ bằng tiền hoặc các hình thức hỗ trợ khác, tùy thuộc vào tình hình thực tế và kết dư của Quỹ BHTN.
Một điểm mới quan trọng khác là việc mở rộng diện tham gia BHTN, đồng bộ với Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi. Theo đó, đối tượng tham gia sẽ bao gồm cả người lao động có hợp đồng xác định từ đủ một tháng trở lên (thay vì ba tháng như trước đây), kể cả trường hợp hai bên thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng nội dung thể hiện việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành của một bên. Diện mở rộng còn áp dụng với người làm việc không trọn thời gian có mức lương tháng bằng hoặc cao hơn mức lương tối thiểu làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc; quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp; thành viên Hội đồng quản trị, tổng giám đốc, giám đốc, thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên và các chức danh quản lý khác được bầu của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã có hưởng tiền lương. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ quyết định việc tham gia BHTN đối với các nhóm khác chưa thuộc diện đóng nhưng có việc làm và thu nhập ổn định, thường xuyên, dựa trên đề xuất của Chính phủ.
Luật Việc làm sửa đổi cũng quy định cụ thể hơn về tiền lương làm căn cứ đóng BHTN. Đối với lao động khu vực công, căn cứ đóng là tiền lương tháng theo chức vụ, chức danh, ngạch, bậc và các khoản phụ cấp (nếu có). Đối với khu vực tư, căn cứ đóng là tiền lương tháng gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác được thỏa thuận trả thường xuyên, ổn định trong mỗi kỳ trả. Mức tiền lương làm căn cứ đóng cao nhất bằng 20 lần mức lương tối thiểu tháng theo vùng do Chính phủ công bố. Trong trường hợp người lao động đang tham gia BHTN bị tạm giam hoặc tạm đình chỉ công việc, việc đóng BHTN sẽ tạm dừng. Nếu sau đó người lao động được truy lĩnh đủ tiền lương, hai bên sẽ đóng bù cho thời gian bị tạm giam hoặc tạm đình chỉ.
Ngoài ra, Luật sửa đổi bổ sung quy định về đăng ký lao động và cơ sở dữ liệu người lao động, được kết nối và đồng bộ với các cơ sở dữ liệu quốc gia khác. Thông tin đăng ký lao động bao gồm tên họ, số định danh cá nhân, ngày tháng năm sinh, giới tính, dân tộc, nơi ở hiện tại, trình độ học vấn, tình trạng việc làm, thông tin về BHXH, BHTN và các đặc điểm khác. Cơ sở dữ liệu về người lao động sẽ được xây dựng và quản lý tập trung, thống nhất trên toàn quốc. Theo thống kê, hiện có hơn 60% lao động trong độ tuổi chưa được thu thập thông tin về việc làm, gây khó khăn trong việc tiếp cận và thụ hưởng các chính sách xã hội. Việc xây dựng cơ sở dữ liệu này sẽ giúp khắc phục tình trạng thiếu thông tin, đặc biệt là trong quá trình giải ngân các gói hỗ trợ.
Luật sửa đổi cũng mở rộng diện hỗ trợ vay vốn đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, bổ sung quy định về khiếu nại, tố cáo liên quan đến BHTN và bổ sung một số loại lệ phí vào danh mục.
Chính sách BHTN được triển khai từ năm 2009, bao gồm các chế độ chính như trợ cấp thất nghiệp, tư vấn giới thiệu việc làm, hỗ trợ học nghề và bảo hiểm y tế. Quỹ BHTN được hình thành từ đóng góp của người lao động, người sử dụng lao động, ngân sách Nhà nước và các nguồn hợp pháp khác, áp dụng cho lao động khu vực chính thức theo nguyên tắc có đóng có hưởng. Tính đến hết năm 2024, đã có hơn 16 triệu người tham gia BHTN, với số thu ước đạt 23.700 tỷ đồng.
Admin
Nguồn: VnExpress
