Một nghiên cứu đột phá từ Viện Khám phá Y sinh học Monash, công bố trên tạp chí Cancer Cell (tháng 6/2025), đã hé lộ phương pháp mới đầy hứa hẹn trong điều trị ung thư. Nghiên cứu tập trung vào việc khai thác sức mạnh nội tại của hệ miễn dịch, cụ thể là các tế bào sát thủ tự nhiên (NK), để chống lại tế bào ung thư một cách an toàn và hiệu quả hơn.
Nhóm nghiên cứu, dẫn đầu bởi Giáo sư Nicholas Huntington, đã phát hiện ra rằng việc vô hiệu hóa một gene nhất định có thể làm tăng đáng kể phản ứng của tế bào NK đối với yếu tố tăng trưởng IL-15, vốn có sẵn trong cơ thể. Sự gia tăng độ nhạy này cho phép các tế bào miễn dịch dễ dàng hơn trong việc phát hiện và tiêu diệt các tế bào ung thư, đặc biệt là ở giai đoạn sớm.
IL-15 đóng vai trò quan trọng trong việc kích hoạt các tế bào miễn dịch, bao gồm cả tế bào NK, vốn là tuyến phòng thủ đầu tiên của cơ thể chống lại sự hình thành và phát triển của tế bào ung thư. Tuy nhiên, các tế bào ung thư thường phát triển các cơ chế tinh vi để ức chế hoạt động của tế bào NK, làm suy yếu khả năng bảo vệ tự nhiên của cơ thể.
Trước đây, việc bổ sung IL-15 từ bên ngoài đã được xem xét như một phương pháp điều trị tiềm năng. Dù vậy, cách tiếp cận này lại đi kèm với những lo ngại về độc tính cao, do kích hoạt miễn dịch không chọn lọc ở cả các cơ quan khỏe mạnh. Do đó, việc tăng cường phản ứng miễn dịch bằng chính IL-15 nội sinh được xem là một hướng đi an toàn và hiệu quả hơn.
Kết quả từ các thử nghiệm tiền lâm sàng cho thấy rằng khi gene mục tiêu bị tắt, tế bào NK có thể phản ứng mạnh mẽ hơn với ngay cả một lượng rất nhỏ IL-15. Điều này dẫn đến sự cải thiện đáng kể trong chức năng miễn dịch và làm chậm sự phát triển của ung thư đại tràng.
Điều đáng chú ý là gene này tạo ra một loại enzyme có thể bị vô hiệu hóa bằng các loại thuốc phân tử nhỏ. Một số loại thuốc có cơ chế tương tự đã được thử nghiệm trên bệnh nhân mắc chứng loạn sản tủy và cho thấy hiệu quả trong việc tiêu diệt tế bào ung thư.
Giáo sư Huntington nhấn mạnh: “Chúng tôi tin rằng có thể phát triển các loại thuốc ức chế mới, nhắm trúng đích và an toàn hơn, đặc biệt phù hợp với những trường hợp mà các liệu pháp miễn dịch hiện tại chưa mang lại kết quả mong muốn.”
Ở bệnh nhân ung thư đại tràng, các khối u thường sản xuất nhiều IL-15 hơn so với các mô khỏe mạnh. Tuy nhiên, chúng cũng có khả năng biến đổi gen IL-15 để trốn tránh hệ miễn dịch, làm tăng nguy cơ tái phát bệnh. Việc tăng độ nhạy của tế bào NK với IL-15 nội sinh giúp tập trung phản ứng miễn dịch vào khối u mà không gây ảnh hưởng đến các cơ quan khác trong cơ thể.
Trong quá trình nghiên cứu, nhóm đã sử dụng công nghệ sàng lọc CRISPR để xác định hai gene có thể bị loại bỏ hoặc ức chế nhằm tăng cường phản ứng của tế bào NK với IL-15.
Theo ông Jai Rautela, CEO của oNKo-Innate, chiến lược mới này có thể được sử dụng kết hợp với các liệu pháp miễn dịch tiêu chuẩn hiện hành, chẳng hạn như thuốc ức chế điểm kiểm soát. Ông Rautela cho biết thêm: “Các loại thuốc tăng tín hiệu IL-15 có thể tạo thêm một lớp bảo vệ trong điều trị các khối u tiến triển.”
Các nhà nghiên cứu tin rằng công trình này là một minh chứng rõ ràng cho thấy miễn dịch học chuyên sâu có thể giải quyết những thách thức sinh học phức tạp, từ đó mở đường cho một thế hệ liệu pháp miễn dịch đầy tiềm năng.
Admin
Nguồn: VnExpress
