Ủy ban Nhân dân tỉnh Bình Định đã chấp thuận chủ trương sử dụng tuyến đường phía Tây Nam tại di tích tháp Bánh Ít cho xe điện hoạt động, nhằm phục vụ nhu cầu đi lại và tham quan của du khách. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ phối hợp cùng Sở Xây dựng và các đơn vị liên quan để thực hiện việc cải tạo, sửa chữa tuyến mương và khu vực đậu xe điện. Tổng kinh phí dự kiến cho dự án này là không quá 270 triệu đồng.
Quần thể tháp Bánh Ít, một di tích kiến trúc Champa có niên đại từ cuối thế kỷ XI đến đầu thế kỷ XII, tọa lạc trên một ngọn đồi cao hơn 100 mét, thuộc xã Phước Hiệp, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định. Tên gọi “Bánh Ít” xuất phát từ hình dáng các ngọn tháp khi nhìn từ xa, gợi nhớ đến chiếc bánh ít lá gai, một đặc sản nổi tiếng của địa phương.
Đây là quần thể tháp Champa có quy mô lớn nhất và số lượng tháp nhiều nhất trong số 8 cụm tháp cổ còn lại ở Bình Định. Quần thể bao gồm 4 kiến trúc chính: tháp chính (Kalan), tháp cổng (Gopura), tháp lửa (Kosagrha) và tháp bia (Posah). Các dấu tích còn sót lại cho thấy nơi đây từng là một trung tâm tôn giáo quan trọng của vùng Vijaya cổ xưa.
Tháp chính (Kalan), ngọn tháp lớn nhất trong quần thể Bánh Ít, vươn cao khoảng 29,6 mét trên đỉnh đồi. Cấu trúc tháp hình vuông với mỗi cạnh dài 12 mét, cùng với vòm mái hình mũi nhọn hướng lên bầu trời. Nơi đây từng là không gian thờ phụng các vị thần trong Ấn Độ giáo hoặc thờ Phật, tùy theo từng triều đại.
Nằm cạnh tháp chính là tháp Lửa (Kosagrha), có cấu trúc hình chữ nhật và chiều cao 10 mét. Tháp này có chức năng như một nhà kho, nơi cất giữ các vật dụng phục vụ cho các nghi lễ tế tự của người Chăm cổ. Công trình này còn được biết đến với tên gọi tháp Yên Ngựa, do phần mái được thiết kế cong tròn, lõm ở giữa, tạo hình dáng tương tự như yên ngựa.
Tháp Bia (Posah), với chiều cao tương đương tháp Lửa và cấu trúc hình vuông, nằm ở phía Đông Nam của tháp chính. Điểm đặc biệt của tháp này là cả bốn cửa đều mở thông nhau, khác với phần lớn các đền tháp Chăm khác trong khu vực. Phần mái tháp được chạm khắc các khối hình bầu lọ, do đó còn được gọi là tháp Bầu Rượu. Tháp Cổng, nằm cách tháp chính khoảng 30 mét về phía Đông, có chiều cao khoảng 12 mét và khung hình vuông với mỗi cạnh dài 7 mét. Kiến trúc của tháp Cổng có nhiều nét tương đồng với tháp chính.
Tháp Bánh Ít được xem là một đại diện tiêu biểu cho giai đoạn chuyển giao giữa hai phong cách kiến trúc Champa: từ phong cách Mỹ Sơn A1 sang phong cách Bình Định. Sự kết hợp hài hòa giữa vẻ đẹp nhẹ nhàng, trang nhã và sự bề thế, hoành tráng đã tạo nên nét độc đáo cho quần thể kiến trúc này.
Tháp Bánh Ít đã được xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia vào ngày 24 tháng 12 năm 1982. Đồng thời, di tích này còn được giới thiệu trong cuốn sách “1001 Buildings You Must See Before You Die” (1001 công trình kiến trúc phải đến trong cuộc đời) do Nhà xuất bản Quintessence (Anh) phát hành.
Không chỉ vậy, công trình kiến trúc độc đáo này còn trở thành nguồn cảm hứng để tạo nên chiếc huy chương của VnExpress Marathon Quy Nhơn 2025, một giải chạy thu hút 12.000 vận động viên và là một phần của chuỗi sự kiện du lịch hè của tỉnh Bình Định. Hình ảnh tháp Bánh Ít được chạm khắc tinh xảo ở vị trí trung tâm của huy chương, cùng với khả năng xoay 360 độ, tạo nên một dấu ấn đặc biệt cho giải chạy. Đây cũng là lần đầu tiên VnExpress Marathon sử dụng cấu trúc huy chương xoay, góp phần tạo nên sự khác biệt và thu hút cho sự kiện.
Admin
Nguồn: VnExpress
