Trung Đông, vốn đã oằn mình dưới gánh nặng của những cuộc xung đột dai dẳng, nay lại đứng trước bờ vực của một cuộc khủng hoảng mới khi Iran và Israel trực tiếp đối đầu.
Ngày 13/6, chiến dịch không kích quy mô lớn của Israel nhắm vào các cơ sở quân sự và hạt nhân của Iran đã châm ngòi cho một loạt các hành động trả đũa, đẩy khu vực vào một vòng xoáy bạo lực chưa từng có.
Chỉ trong vòng bốn ngày, hàng trăm người đã thiệt mạng, hàng nghìn người bị thương, và hàng triệu dân thường phải rời bỏ nhà cửa, đối mặt với tình trạng thiếu thốn lương thực và y tế. Xung đột này không chỉ đe dọa an ninh khu vực mà còn gây ra một thảm họa nhân đạo với những hậu quả sâu sắc đối với những thường dân vô tội.
Tại Iran, các cuộc không kích của Israel không chỉ nhằm vào các mục tiêu quân sự mà còn gây thiệt hại nghiêm trọng cho cơ sở hạ tầng dân sự. Theo thông tin từ Bộ Y tế Iran ngày 21/6, hơn 400 người đã thiệt mạng, trong đó có 54 phụ nữ và trẻ em, và hơn 3.056 người bị thương, phần lớn là dân thường. Các khu dân cư tại Tehran, Isfahan và Natanz bị ảnh hưởng nặng nề, với nhiều tòa nhà bị phá hủy và hệ thống cung cấp điện, nước bị gián đoạn.
Cao ủy Liên Hợp Quốc về Người tị nạn (UNHCR) ước tính khoảng 150.000 người đã phải rời bỏ nhà cửa tại các khu vực bị tấn công, tìm nơi trú ẩn ở các tỉnh lân cận hoặc các trại tạm trú do chính phủ thiết lập.
Nhiều gia đình đã rời khỏi Tehran kể từ khi Israel tiến hành các cuộc không kích đầu tiên. Lo sợ trước nguy cơ bị tấn công, người dân đổ xô rời khỏi thành phố khi Tehran không có đủ hầm trú ẩn chuyên dụng. Các trạm xăng trở nên quá tải khi người dân cố gắng rời đi, trong khi các bệnh viện chật kín nạn nhân bị thương.
Mina, một người làm trong lĩnh vực tài chính ở Tehran, chia sẻ về hành trình rời khỏi thủ đô: “Khi kẹt xe trên đường cao tốc, chúng tôi luôn lo sợ sẽ bị trúng không kích, hoặc điều gì sẽ xảy ra nếu có các cơ sở bí mật xung quanh. Nỗi sợ hãi bao trùm tất cả”.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo rằng hệ thống y tế của Iran, vốn đã chịu áp lực từ các lệnh trừng phạt kinh tế, đang đứng trước nguy cơ sụp đổ nếu xung đột tiếp diễn. Điều kiện sống tại các trại tạm trú cho người sơ tán rất tồi tệ, thiếu lương thực, nước sạch và thuốc men. Hội Chữ thập đỏ Quốc tế (IFRC) cho biết trẻ em và người cao tuổi là những đối tượng dễ bị tổn thương nhất, với nguy cơ suy dinh dưỡng và dịch bệnh gia tăng.
Ở Israel, các cuộc tấn công trả đũa của Iran cũng gây ra những thiệt hại đáng kể, với 25 người thiệt mạng và 2.517 người bị thương, chủ yếu tại Tel Aviv và Jerusalem. Các đội cứu hộ Israel đang phải làm việc khẩn trương để tìm kiếm nạn nhân dưới đống đổ nát.
Người dân Israel, vốn đã quen với các cuộc xung đột với Hamas và Hezbollah, giờ đây phải đối mặt với một mối đe dọa mới từ tên lửa đạn đạo và máy bay không người lái (UAV) của Iran. Chính phủ Israel đã yêu cầu người dân sống gần các cơ sở quân sự khẩn trương di tản và củng cố các hầm trú ẩn. Theo tờ Guardian, hàng nghìn gia đình tại Tel Aviv đã tích trữ nhu yếu phẩm, nước uống và thuốc men để chuẩn bị cho một kịch bản chiến tranh kéo dài.
Hệ thống phòng không của Israel, vốn nổi tiếng về khả năng đánh chặn rocket từ Gaza, đã gặp nhiều khó khăn trước số lượng lớn tên lửa đạn đạo từ Iran. Nhiều người Israel đã bày tỏ lo ngại trên mạng xã hội X khi chứng kiến ngày càng nhiều tên lửa Iran vượt qua hệ thống phòng không và rơi xuống các khu dân cư.
Xung đột Iran – Israel có nguy cơ làm trầm trọng thêm thảm họa nhân đạo đang diễn ra ở Dải Gaza và Lebanon, nơi dân thường phải gánh chịu những hậu quả nặng nề nhất. Tại Gaza, cuộc xung đột giữa Israel và Hamas kể từ tháng 10/2023 đã cướp đi sinh mạng của hơn 44.700 người, chủ yếu là phụ nữ và trẻ em, và làm bị thương hơn 105.000 người. Gần 90% dân số Gaza đã phải di tản, sống trong điều kiện thiếu thốn lương thực, nước sạch và nơi ở. Liên Hợp Quốc ước tính việc tái thiết Gaza có thể mất 15 năm và tiêu tốn gần 650 triệu USD. Tại Lebanon, các cuộc giao tranh giữa Israel và Hezbollah năm 2024 đã đẩy hàng triệu người vào cảnh tị nạn.
Những thảm kịch này đã khiến cộng đồng quốc tế phải lên tiếng cảnh báo về những hậu quả thảm khốc nếu xung đột Iran – Israel leo thang thành một cuộc chiến tranh toàn diện trên khắp Trung Đông.
Trong phiên họp khẩn cấp ngày 14/6 về chiến sự Iran – Israel, Phó Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Rosemary DiCarlo đã cảnh báo về nguy cơ “một đám cháy lớn lan rộng”. Tổng thư ký Antonio Guterres cũng kêu gọi cả hai bên ngừng leo thang và ưu tiên giải pháp ngoại giao.
Các nước châu Âu như Đức, Pháp và Anh tuyên bố sẵn sàng đứng ra tổ chức đàm phán về chương trình hạt nhân của Iran, một trong những nguyên nhân chính dẫn đến xung đột. Trong khu vực, Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ kêu gọi Israel và Iran ngừng bắn, đồng thời đề xuất Oman làm trung gian hòa giải.
Tuy nhiên, các tổ chức nhân đạo quốc tế như Hội Chữ thập đỏ, WHO và UNHCR đang gặp khó khăn trong việc tiếp cận các khu vực bị ảnh hưởng. Các hành lang nhân đạo tại Iran và Israel vẫn chưa được thiết lập, khiến việc cung cấp lương thực, thuốc men và nơi trú ẩn cho dân thường trở nên vô cùng khó khăn.
Văn phòng Điều phối các vấn đề Nhân đạo của Liên Hợp Quốc (OCHA) cho biết nhu cầu viện trợ nhân đạo tại Iran đã tăng gấp ba lần kể từ ngày 13/6, nhưng nguồn tài chính hiện tại chỉ đáp ứng được chưa đến 20%.
Các chuyên gia nhận định rằng, dù mới bùng phát, xung đột Iran – Israel đã gây ra những hậu quả nặng nề cho dân thường ở cả hai quốc gia. Nếu cuộc chiến tiếp tục kéo dài, Trung Đông sẽ phải đối mặt với một thảm họa nhân đạo chưa từng có, và dân thường sẽ là những người phải gánh chịu hậu quả nặng nề nhất.
Admin
Nguồn: VnExpress
