Vụ tai nạn kinh hoàng xảy ra cách đây hơn hai tuần vẫn ám ảnh ông Trần Văn Hận (49 tuổi, huyện U Minh, Cà Mau). Ông đang phải điều trị những chấn thương nghiêm trọng sau cú va chạm với một máy bay phun thuốc.
Ông Hận bàng hoàng kể lại: “Tôi chưa kịp nhận ra chuyện gì thì cánh máy bay đã chém thẳng vào đầu và cổ, khiến tôi ngã xuống đường và bất tỉnh.” Vụ tai nạn khiến ông bị gãy xương mũi, xương cằm và có nguy cơ mất thị lực một bên mắt. Sự việc xảy ra khi chiếc drone chọn điểm hạ cánh ngay trên đường đi. Ông Hận đã nghĩ rằng máy bay sẽ tránh mình, nhưng nó bất ngờ lao thẳng vào ông.
Thật không may, trường hợp của ông Hận không phải là tai nạn duy nhất do máy bay phun thuốc gây ra ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Hơn sáu tháng trước, một vụ va chạm tương tự ở huyện Hòn Đất (Kiên Giang) đã cướp đi sinh mạng của ông Bùi Văn Tùng. Gần đây hơn, một máy bay phun thuốc khác ở huyện Tân Thạnh (Long An) đã vướng vào đường dây 110 kV, gây gián đoạn điện sinh hoạt cho hàng chục nghìn hộ dân.
Drone nông nghiệp đã được ứng dụng tại Việt Nam hơn 10 năm và phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây. Riêng ba tỉnh có diện tích trồng lúa lớn nhất miền Tây là Long An, Đồng Tháp và An Giang đã có tổng cộng hơn 1.800 chiếc, trong đó Long An dẫn đầu với hơn 1.300 máy.
Các dòng máy phổ biến có dung tích từ 20 đến 75 lít, và khi chứa đầy thuốc có thể nặng tới 100 kg. Cánh quạt của chúng được làm từ sợi carbon nylon với sải cánh quay lên đến 1,3 mét, đây là bộ phận gây sát thương cao nhất. Mặc dù một số máy được trang bị cảm biến va chạm, nhưng tính năng này có thể bị vô hiệu hóa nếu máy gặp lỗi pin, mất kết nối hoặc bị người điều khiển tắt để rút ngắn thời gian bay.
Một chủ sở hữu drone cho biết: “Khi gặp sự cố, drone sẽ tự động quay trở lại điểm xuất phát và người điều khiển không thể can thiệp.”
Đáng lo ngại hơn, phần lớn drone hiện đang hoạt động mà không có giấy phép. Theo quy định, các thiết bị bay phải được Bộ Quốc phòng cấp phép và có sự phối hợp bay với chính quyền địa phương. Tuy nhiên, nhiều chủ sở hữu drone thừa nhận rằng họ “chưa từng xin phép”.
Mặc dù Bộ Quốc phòng đã ban hành văn bản vào năm 2020 để tạo điều kiện cho drone nông nghiệp hoạt động và tăng thời gian cấp phép bay lên tối đa 180 ngày, nhưng việc giám sát vẫn còn nhiều bất cập.
Tiến sĩ Hồ Văn Chiến, nguyên Giám đốc Trung tâm Bảo vệ thực vật phía Nam, thừa nhận vai trò quan trọng của drone trong bối cảnh thiếu hụt nhân lực nông thôn. Tuy nhiên, ông cũng bày tỏ lo ngại về việc 80-90% diện tích ruộng lúa hiện đang sử dụng drone, nhưng phần lớn người điều khiển chưa được đào tạo bài bản, gây ra nguy hiểm và làm giảm hiệu quả phun thuốc.
Ông Chiến kể lại nhiều trường hợp drone bay vào vùng gió lớn khiến thuốc bị thổi lệch sang vườn sầu riêng, gây cháy lá. Thậm chí, có trường hợp drone bay quá thấp làm cả ruộng lúa đang trổ bông bị rạp xuống như vừa trải qua một trận bão nhỏ.
“Các loại thuốc dạng hạt, bột hoặc dung dịch vốn được thiết kế cho bình phun cơ, nhưng lại được sử dụng tràn lan trên drone mà không có hướng dẫn cụ thể. Không ai biết nên bay ở độ cao nào, tốc độ gió nào là phù hợp,” ông nói.
Từ đó, chuyên gia nông nghiệp này kiến nghị Cục Bảo vệ thực vật cần xây dựng danh mục riêng cho các loại thuốc sử dụng trên drone, đồng thời quy định khảo nghiệm và đưa ra các tiêu chuẩn kỹ thuật cụ thể. Nếu không có hướng dẫn rõ ràng, việc sử dụng drone có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và cây trồng.
Ông cũng nhấn mạnh rằng người điều khiển drone cần được xem là một nghề có điều kiện. Họ phải được tập huấn về an toàn, hiểu biết về các quy định hàng không và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đúng cách. “Nếu gây tai nạn, bay chui hoặc vận hành sai gây thiệt hại, cần có chế tài xử phạt, tương tự như việc tước bằng lái đối với tài xế xe,” ông Chiến nói.
Cùng với giấy phép bay do Bộ Quốc phòng cấp, người điều khiển drone phải từ 18 tuổi trở lên, có đầy đủ năng lực hành vi dân sự và kiến thức cơ bản về hàng không. Gần đây, Bộ Quốc phòng đã công bố bản đồ trực tuyến về các vùng cấm và hạn chế bay đối với UAV và drone, bao gồm sân bay, khu vực quốc phòng và các vùng trọng yếu về an ninh.
Admin
Nguồn: VnExpress
