Uốn ván là một bệnh nhiễm trùng cấp tính nguy hiểm do vi khuẩn Clostridium tetani gây ra, loại vi khuẩn phổ biến trong đất, phân động vật, kim loại rỉ sét và gỗ mục. PGS.TS. Đỗ Duy Cường, Viện trưởng Viện Y học Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết độc tố thần kinh của vi khuẩn này có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng.
Vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể qua các vết thương hở, đặc biệt là các vết đâm sâu hoặc không được vệ sinh đúng cách. Tại đây, chúng sinh ra độc tố mạnh, xâm nhập vào máu và tấn công hệ thần kinh-cơ, làm tăng kích thích dẫn truyền, dẫn đến co cứng cơ và co giật.
Viện Y học Nhiệt đới mỗi năm tiếp nhận hàng chục ca uốn ván, phần lớn trong số đó đến viện muộn do chủ quan. Hiện tại, Viện đang điều trị cho hai ca bệnh nặng, trong đó có một ca phải mở khí quản do cứng hàm, chẹn ngực và suy hô hấp, đối mặt với nguy cơ tử vong cao.
Một trường hợp điển hình là bệnh nhân nam 65 tuổi ở Thái Bình. Ông bị ngã và dập tay vào miếng gỗ xây nhà, gây ra vết xước rách da dài khoảng 15 cm ở cẳng tay phải, chảy máu nhiều. Bệnh nhân tự rửa và sát khuẩn vết thương mà không khâu. Khoảng 10 ngày sau, ông bắt đầu bị đau cứng hàm, khó nói, yếu chân tay. Ban đầu, ông nghi ngờ mình bị đột quỵ và đến bệnh viện cấp cứu. Tuy nhiên, sau khi chụp cắt lớp vi tính sọ não không phát hiện bất thường, các bác sĩ đã xác định ông bị uốn ván.
Khi nhập viện, bệnh nhân đã có biến chứng co giật gồng cứng người, gây chẹn ngực, khó thở và suy hô hấp, buộc phải mở khí quản cấp cứu. Hiện tại, bệnh nhân đã có thể tự thở và tình trạng giật gồng cứng đã giảm, nhưng vẫn còn tăng trương lực cơ.
PGS.TS. Đỗ Duy Cường nhấn mạnh: “Uốn ván không lây từ người sang người, nhưng diễn tiến rất nhanh và nguy hiểm. Chỉ cần một vết trầy xước nhỏ, nếu không được xử trí đúng cách và tiêm phòng đầy đủ, người bệnh vẫn có thể nhiễm bệnh. Tỷ lệ tử vong rất cao nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.”
Các triệu chứng lâm sàng thường xuất hiện sau khoảng 1-2 tuần kể từ khi có vết thương. Ban đầu, bệnh nhân có thể bị cứng hàm, khó nhai nuốt, sau đó tiến triển thành cứng cơ, tăng trương lực cơ toàn thân. Ở giai đoạn nặng, bệnh nhân có thể bị co giật, toàn thân uốn cong, kèm theo khó thở, suy hô hấp và rối loạn thần kinh thực vật. Nếu không được điều trị kịp thời bằng các biện pháp hồi sức tích cực, bệnh có thể nhanh chóng dẫn đến tử vong hoặc các biến chứng nghiêm trọng trên hệ tim mạch, hô hấp, tiết niệu, tiêu hóa và xương khớp.
Những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh uốn ván bao gồm: nông dân, công nhân chưa được tiêm phòng và thường xuyên tiếp xúc với đất, bùn, nước thải, môi trường chăn nuôi gia súc gia cầm, công trường. Trẻ sơ sinh có mẹ không tiêm phòng uốn ván trong thời kỳ mang thai cũng có nguy cơ cao. Uốn ván sơ sinh còn có thể lây truyền qua các dụng cụ y tế không tiệt trùng khi cắt dây rốn, đây là một thể bệnh rất nặng với tỷ lệ tử vong cao.
Việc điều trị uốn ván hiện nay đòi hỏi hồi sức tích cực, thở máy, sử dụng huyết thanh kháng độc tố, kháng sinh và kiểm soát cơn co giật. Quá trình điều trị thường kéo dài, tốn kém và tiềm ẩn nhiều biến chứng. Trong khi đó, việc phòng ngừa bằng tiêm chủng đầy đủ lại đơn giản, hiệu quả và có tác dụng lâu dài.
PGS.TS. Đỗ Duy Cường khuyến cáo tất cả người trưởng thành nên tiêm nhắc lại vaccine uốn ván mỗi 10 năm, đặc biệt là những người làm nghề nông, lao động thủ công, thợ cơ khí, thợ mộc… Trẻ em cần được phòng bệnh uốn ván từ 2 tháng tuổi. Phụ nữ mang thai cần tiêm phòng uốn ván đúng thời điểm thai kỳ. Ngoài ra, khi bị trầy xước hoặc có vết thương do dị vật đâm, người dân nên đến cơ sở y tế để được sát trùng đúng cách, đánh giá nguy cơ và tiêm phòng nếu cần thiết.
Admin
Nguồn: VnExpress
