Giới động vật sở hữu vô vàn hệ thống thị giác độc đáo, nhưng không có hệ thống nào là hoàn hảo tuyệt đối. Giáo sư sinh học Esteban Fernandez-Juricic từ Đại học Purdue (Mỹ) giải thích rằng, từ góc độ tiến hóa, việc phát triển một hệ thống thị giác tiên tiến đòi hỏi nguồn năng lượng lớn, do mắt là bộ phận quan trọng của hệ thần kinh. Để duy trì hiệu quả, quá trình tiến hóa thúc đẩy động vật phát triển hệ thống thị giác phù hợp nhất với môi trường sống và tập tính của chúng.
Chim săn mồi, chẳng hạn như đại bàng, diều hâu và chim ưng, nổi tiếng với thị lực đặc biệt nhạy bén. Chúng cần phát hiện con mồi từ khoảng cách xa, đôi khi lên đến vài kilômét. Do đó, hệ thống thị giác của chúng tiến hóa để ưu tiên độ phân giải cực cao. Giáo sư sinh học Thomas Cronin từ Đại học Maryland, Baltimore cho biết thị giác của chim săn mồi chi tiết hơn 3-5 lần so với con người, ví mắt đại bàng như một cặp ống nhòm.
Chim săn mồi sở hữu hai đặc điểm thích nghi giúp chúng nhìn rõ. Thứ nhất, mắt của chúng lớn hơn so với kích thước cơ thể. Thứ hai, chúng có nhiều thụ thể cảm quang, là các tế bào chuyên biệt ở võng mạc có chức năng phát hiện ánh sáng. Sự kết hợp của những đặc điểm này cho phép chim săn mồi phát hiện con mồi từ khoảng cách rất xa.
Xét về khả năng nhận biết màu sắc, tôm tít là loài vô địch. Loài động vật không xương sống này có thể nhìn thấy những màu sắc mà con người không thể hình dung được. Để hiểu cách tôm tít quan sát thế giới, chúng ta cần hiểu rõ cách thị giác màu sắc hoạt động. Con người có ba loại thụ thể cảm quang, tương ứng với màu đỏ, xanh dương và xanh lá cây. Nhiều động vật có xương sống có bốn loại thụ thể cảm quang, cho phép chúng nhận biết màu sắc tốt hơn con người.
Đáng kinh ngạc hơn, tôm tít có đến 12 loại thụ thể cảm quang màu sắc. Một số thụ thể trong đó thậm chí điều chỉnh để phát hiện ánh sáng ở dải cực tím, khiến thế giới của tôm tít trở nên vô cùng khác biệt so với chúng ta. Tôm tít còn có thụ thể cảm quang đặc biệt, có khả năng phát hiện sự phân cực ánh sáng, một đặc điểm của sóng ánh sáng xuất phát từ cách ánh sáng Mặt Trời tán xạ qua bầu khí quyển Trái Đất. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu vẫn chưa hiểu rõ cách não bộ của tôm tít xử lý tất cả những thông tin này. Có thể bộ não của chúng nhận diện các mẫu kết hợp màu sắc thay vì phát hiện từng đầu vào riêng lẻ từ các thụ thể cảm quang.
Mỗi hệ thống thị giác chuyên biệt đều gây ấn tượng theo cách riêng, nhưng đi kèm với đó là những sự đánh đổi. Ví dụ, tôm tít và côn trùng có mắt kép, nhưng thị giác của chúng có độ phân giải thấp hơn nhiều so với con người, tương tự như một bức ảnh bị vỡ điểm ảnh.
Admin
Nguồn: VnExpress
