Chiều ngày 26/6, Quốc hội khóa 15 dự kiến xem xét thông qua dự án Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc. Thiếu tướng Phạm Mạnh Thắng, Cục trưởng Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam, cơ quan chủ trì soạn thảo luật, đã trả lời phỏng vấn của VnExpress về những nội dung quan trọng của dự luật này.
Thiếu tướng Phạm Mạnh Thắng cho biết, Việt Nam bắt đầu tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc từ năm 2014. Tháng 5 năm đó, hai sĩ quan quân đội đầu tiên của Việt Nam đã lên đường tới Phái bộ gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc tại Nam Sudan. Sau đó, Việt Nam tiếp tục mở rộng sự hiện diện của mình tới Cộng hòa Trung Phi, Trụ sở Liên Hợp Quốc và khu vực Abyei. Đến nay, đã có gần 1.100 lượt sĩ quan và quân nhân chuyên nghiệp Việt Nam tham gia vào các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc, đảm nhận nhiều vị trí quan trọng như sĩ quan tham mưu, kế hoạch, liên lạc, quan sát viên quân sự, sĩ quan truyền thông, quân lương, và sĩ quan cảnh sát cá nhân tại các Phái bộ thực địa và Trụ sở Liên Hợp Quốc.
Vào ngày 13/11/2020, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 130 về tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc. Đây là văn bản pháp lý đầu tiên của Việt Nam về vấn đề này, tạo cơ sở cho việc thực hiện các chế độ, chính sách cho lực lượng tham gia, cũng như chuẩn bị và triển khai lực lượng, mở rộng địa bàn, quy mô và hình thức tham gia.
Tuy nhiên, Nghị quyết 130 vẫn chưa thể chế hóa đầy đủ các quy định của Hiến pháp năm 2013 và đã phát sinh một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai. Chẳng hạn, quy trình triển khai lực lượng còn thiếu sót, chưa quy định rõ việc rút quân trong trường hợp khẩn cấp, việc gia hạn nhiệm kỳ công tác, sự tham gia của lực lượng dân sự, và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này.
Do đó, việc ban hành Luật là rất cần thiết để tạo ra một hành lang pháp lý đầy đủ và lâu dài cho việc triển khai lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc. Điều này không chỉ hoàn thiện thể chế pháp lý mà còn khẳng định cam kết, trách nhiệm và hình ảnh của Việt Nam trên trường quốc tế.
Theo Thiếu tướng Thắng, Luật mới sẽ tháo gỡ những vướng mắc về thể chế, tạo điều kiện để Việt Nam thể hiện vai trò lớn hơn trên trường quốc tế. Trong thời gian qua, Bộ Quốc phòng và Bộ Công an đã tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc. Riêng Bộ Quốc phòng đã ký 10 bản ghi nhớ với các nước đối tác, 2 bản ghi nhớ với Liên Hợp Quốc về việc triển khai Bệnh viện dã chiến cấp 2 và Đội Công binh đến các phái bộ, cùng một Thỏa thuận Đối tác gìn giữ hòa bình với Australia. Thông qua các thỏa thuận này, Việt Nam đã nhận được hỗ trợ về trang thiết bị, cơ sở hạ tầng phục vụ huấn luyện, đồng thời học hỏi được nhiều kinh nghiệm quốc tế, góp phần nâng cao năng lực cho lực lượng gìn giữ hòa bình.
Việc luật hóa nội dung hợp tác quốc tế là một bước đi quan trọng để cụ thể hóa đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước, đồng thời tạo cơ sở pháp lý rõ ràng và dài hạn cho các hoạt động đối ngoại trong lĩnh vực này. Luật sẽ mở rộng các kênh hợp tác song phương và đa phương, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp nhận viện trợ và hỗ trợ kỹ thuật, thu hút nguồn lực từ các quốc gia và tổ chức quốc tế, từ đó tiết kiệm ngân sách và nâng cao hiệu quả triển khai lực lượng. Đây cũng là cách Việt Nam thể hiện cam kết và trách nhiệm với cộng đồng quốc tế, khẳng định vai trò và vị thế của mình trong các sứ mệnh gìn giữ hòa bình toàn cầu.
Bộ Quốc phòng đặt mục tiêu đưa lực lượng Việt Nam tham gia vào nhiều vị trí cao hơn trong hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc. Dự thảo luật sẽ tạo bước đệm cho mục tiêu này bằng cách tạo cơ sở pháp lý để các cơ quan có thẩm quyền chủ động tuyển chọn, huấn luyện, đào tạo và chuẩn bị nguồn cán bộ chất lượng cao để triển khai vào các vị trí cấp cao trong tương lai. Mục tiêu là khẳng định vai trò chủ động, có tiếng nói và có ảnh hưởng của Việt Nam trong lĩnh vực gìn giữ hòa bình, một trụ cột quan trọng của hòa bình và an ninh toàn cầu.
Một trong những điểm mới của dự thảo luật là mở rộng diện tham gia với cả cán bộ, công chức dân sự. Thiếu tướng Thắng giải thích rằng hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc không chỉ giới hạn trong nhiệm vụ quân sự hoặc an ninh, mà còn cần sự tham gia của lực lượng dân sự trong các lĩnh vực như pháp lý, y tế, giáo dục, tài chính, hành chính, và phát triển xã hội. Nhiều quốc gia đã cử viên chức chính phủ đảm nhiệm vai trò chuyên gia dân sự tại các phái bộ.
Liên Hợp Quốc đã nhiều lần đề nghị Việt Nam mở rộng lĩnh vực, địa bàn và đối tượng tham gia, bao gồm cả các vị trí chuyên gia và lãnh đạo dân sự cấp cao tại phái bộ thực địa cũng như tại trụ sở Liên Hợp Quốc. Việc bổ sung lực lượng dân sự vào dự thảo Luật là một bước đi quan trọng, tạo cơ sở pháp lý cho việc tổ chức tuyển chọn, huấn luyện và triển khai đội ngũ này, qua đó khẳng định vai trò ngày càng chủ động của Việt Nam trong lĩnh vực gìn giữ hòa bình toàn cầu.
Dự thảo Luật quy định các tiêu chí tuyển chọn minh bạch, công khai, tập trung vào trình độ chuyên môn, khả năng ngoại ngữ, kỹ năng làm việc trong môi trường đa quốc gia và hiểu biết pháp luật quốc tế. Lực lượng dân sự sẽ đảm nhiệm nhiều vị trí chuyên môn đang được Liên Hợp Quốc ưu tiên, như y tế, luật pháp, tài chính, giáo dục, hành chính công, truyền thông, phát triển xã hội, nhân đạo và tái thiết cộng đồng sau xung đột, những lĩnh vực phù hợp với thế mạnh của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức Việt Nam. Để đảm bảo chất lượng, đội ngũ này sẽ được đào tạo bài bản, sát với yêu cầu thực tế của từng vị trí tại các phái bộ. Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam đang phối hợp với các cơ quan, tổ chức quốc tế để xây dựng giáo trình và chương trình huấn luyện theo chuẩn của Liên Hợp Quốc.
Thiếu tướng Phạm Mạnh Thắng kỳ vọng rằng khi Luật được ban hành, Việt Nam sẽ có cơ sở pháp lý vững chắc để mở rộng lực lượng, địa bàn, lĩnh vực, quy mô và hình thức tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc, không chỉ với lực lượng Quân đội và Công an mà còn cả đội ngũ dân sự khi có yêu cầu từ Liên Hợp Quốc. Đồng thời, Luật cũng tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này, từ đào tạo và triển khai lực lượng đến tiếp nhận viện trợ kỹ thuật, thiết bị và kinh nghiệm từ các đối tác, góp phần nâng cao năng lực cho Việt Nam trong việc thực hiện các nhiệm vụ gìn giữ hòa bình. Ông tin rằng đây sẽ là một bước ngoặt mang tính thể chế, một dấu mốc quan trọng khẳng định quyết tâm và cam kết của Việt Nam với cộng đồng quốc tế, tạo ra một hành lang pháp lý ổn định và lâu dài, giúp Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình một cách bài bản, chuyên nghiệp và đúng quy định pháp luật, góp phần duy trì hòa bình, an ninh và thúc đẩy phát triển bền vững trên toàn cầu.
Admin
Nguồn: VnExpress
