Tại Thụy Sĩ, việc bảo vệ môi trường được thực thi nghiêm ngặt đến mức người dân phải trả gần 65.000 đồng (2 CHF) cho một túi rác 35 lít do có thuế môi trường. Rác thải phải được phân loại cẩn thận và giữ trong nhà cho đến ngày thu gom theo quy định. Ngay cả việc vứt bỏ phế thải xây dựng cũng đòi hỏi sự kiên nhẫn, khi người dân phải xếp hàng chờ đợi, tuân thủ quy trình cân đo và trả phí.
Tuy nhiên, nếp sống này dần trở thành thói quen. Người dân tự giác bỏ rác đúng nơi quy định, thậm chí mang giấy gói bánh về nhà nếu không tìm thấy thùng rác công cộng. Trẻ em cũng được dạy cách bó gọn gàng giấy báo để giúp người thu gom xử lý nhanh chóng.
Sự sạch sẽ đã trở thành một phần thương hiệu “Swiss Made” của Thụy Sĩ, tượng trưng cho sự quản trị hiệu quả, chất lượng và tinh khiết. Điều này không chỉ thu hút du khách mà còn đảm bảo uy tín cho các mặt hàng xuất khẩu như đồng hồ, dược phẩm và thực phẩm. Dĩ nhiên, việc duy trì sự sạch sẽ, đặc biệt là ở các khu vực công cộng, đòi hỏi chi phí không nhỏ. Văn phòng Môi trường Liên bang Thụy Sĩ ước tính chi phí dọn dẹp rác thải hàng năm lên đến gần 203,4 triệu USD.
Không chỉ Thụy Sĩ, nhiều quốc gia khác cũng cho thấy sự sạch sẽ không chỉ là kết quả của sự phát triển mà còn là một tiềm năng “mềm” được khai thác hiệu quả.
Singapore, quốc gia nổi tiếng với “kỷ luật thép”, đã triển khai chiến dịch “Giữ sạch Singapore” từ năm 1968. Các chiến dịch làm sạch được thực hiện hàng năm, tập trung vào nhiều lĩnh vực như nhà vệ sinh, nhà máy, phương tiện công cộng và diệt trừ muỗi. Sự sạch sẽ này đã tạo dựng niềm tin cho du khách và nhà đầu tư, thúc đẩy du lịch, tổ chức hội thảo và phát triển các ngành công nghiệp “sạch” như tài chính ngân hàng. Một hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo cũng được kích thích trong môi trường gọn gàng, quy củ.
Tại Nhật Bản, sự sạch sẽ là kết quả của việc rèn luyện đạo đức cá nhân, trở thành một chuẩn mực văn hóa. Trẻ em thi nhau tìm kiếm mẩu thuốc lá trên đường phố Tokyo, một vấn đề mà Thụy Sĩ đang phải đối mặt. Sự sạch sẽ ở Nhật Bản không chỉ là chính sách mà còn là ý thức trách nhiệm của mỗi người dân, góp phần vào sự phát triển vượt bậc của đất nước.
New Zealand là một hình mẫu về phát triển gắn liền với thiên nhiên, nơi sự sạch sẽ không chỉ là giá trị thẩm mỹ mà còn là nền tảng của nền kinh tế. Chiến lược thương hiệu quốc gia “100% Pure New Zealand” đã tạo dựng cam kết về một đất nước hoang sơ, tinh khiết và bền vững. Lợi thế này thúc đẩy du lịch sinh thái và phiêu lưu, đóng góp vào GDP một cách bền vững. Hình ảnh “quốc gia sạch” cũng giúp New Zealand xuất khẩu thành công các sản phẩm như thực phẩm hữu cơ, sữa, thịt và rượu vang vào các thị trường cao cấp. Triết lý “không dấu chân carbon” lan tỏa đến nông nghiệp và logistics, biến sự sạch sẽ thành lợi thế cạnh tranh toàn cầu.
Theo Ngân hàng Thế giới (World Bank), mỗi đô la Mỹ đầu tư vào vệ sinh công cộng có thể tạo ra 5-7 đô la Mỹ lợi ích nhờ giảm chi phí y tế, tăng năng suất và du lịch. Tại Ấn Độ, việc thiếu hạ tầng vệ sinh đầy đủ gây thiệt hại ước tính lên tới 6,4% GDP, ảnh hưởng bởi tử vong sớm, mất thời gian tiếp cận cơ sở vệ sinh, chi phí y tế tăng cao và giảm doanh thu từ du lịch. Quản lý rác thải kém hiệu quả dẫn đến ô nhiễm và chi phí xử lý cao. Ý thức vệ sinh thấp cản trở thay đổi hành vi xã hội. Không gian đô thị bẩn thỉu gây ức chế sáng tạo và căng thẳng. Tham nhũng vặt và coi thường quy định làm mất niềm tin vào thể chế, pháp luật.
Việt Nam có nhiều lợi thế về tự nhiên, con người và văn hóa, nhưng lại đang mất điểm trong mắt du khách và nhà đầu tư do vấn đề vệ sinh đô thị, ô nhiễm môi trường và ý thức cộng đồng còn yếu.
Lượng rác thải rắn phát sinh tại Việt Nam đang tăng nhanh do đô thị hóa và phát triển kinh tế. Hầu hết rác thải rắn chưa được quản lý hiệu quả. Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, phần lớn rác thải rắn (73,5%) được đổ ra các bãi rác lộ thiên. Mỗi ngày, Việt Nam thải ra môi trường hơn 23 triệu tấn rác thải sinh hoạt và 7 triệu tấn rác thải rắn công nghiệp. Hiện có 458 bãi rác và 337 bãi rác không đạt tiêu chuẩn vệ sinh. Việt Nam là một trong 5 quốc gia gây ô nhiễm nhựa cao nhất thế giới, với khoảng 1.830.000 tấn nhựa thải ra biển mỗi năm, trong đó khoảng 75% không được xử lý đúng cách và chỉ 30% được tái chế.
Nhận xét “Việt Nam đẹp nhưng chưa sạch” là một thực tế đáng buồn. Quan niệm “phát triển kinh tế trước, môi trường tính sau” vẫn còn tồn tại, vô tình hợp lý hóa cho hành vi tùy tiện, buông lỏng kỷ cương và thiếu niềm tin vào luật lệ, gây ra những hậu quả khó khắc phục.
Liệu một người vứt rác bừa bãi có thể được coi là cẩn thận trong công việc? Một gia đình giữ nhà sạch nhưng để mặc rác ngoài phố có thể được coi là có trách nhiệm với xã hội? Những tuyên bố về xây dựng đô thị hiện đại, thông minh có ý nghĩa gì khi vẫn còn những nơi bẩn thỉu, nhếch nhác? Nhà đầu tư có tin vào một dự án công nghệ môi trường khi những người thực hiện chưa thực hiện sự “sạch sẽ” một cách cơ bản?
Đã đến lúc Việt Nam cần coi “Sạch cho sang” là một chiến lược quốc gia để khai thác tiềm năng mềm, bởi sự sạch sẽ không chỉ là vẻ bề ngoài mà còn là biểu hiện của một xã hội có trật tự, trách nhiệm và khát vọng vươn lên. Xây dựng thương hiệu quốc gia từ sự sạch sẽ là một cách làm thông minh, bền vững, mang lại lợi ích lâu dài về kinh tế, văn hóa và hình ảnh quốc tế.
Admin
Nguồn: VnExpress
