Thời gian gần đây, các bệnh viện liên tục tiếp nhận nhiều ca cấp cứu do người bệnh tự ý sử dụng thuốc điều trị tiểu đường không rõ nguồn gốc, chứa các chất cấm nguy hiểm. Hậu quả là nhiều bệnh nhân phải nhập viện trong tình trạng nguy kịch, thậm chí đe dọa tính mạng.
Điển hình, một bệnh nhân nhập Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM) trong tình trạng lơ mơ, tụt huyết áp và không phản ứng khi được gọi. Kết quả xét nghiệm cho thấy bệnh nhân bị nhiễm acid máu nghiêm trọng và tổn thương thận nặng. Các bác sĩ đã phải đặt nội khí quản, hỗ trợ thở máy và lọc máu liên tục để cứu sống bệnh nhân. Người nhà cho biết bệnh nhân đã tự mua thuốc không rõ nguồn gốc từ Bến Tre, trong đó có một gói thuốc không nhãn mác. Kiểm định cho thấy thuốc này chứa phenformin, một hoạt chất đã bị cấm sử dụng tại Việt Nam và trên thế giới từ những năm 1970.
Một trường hợp khác là một phụ nữ 54 tuổi nhập Bệnh viện Thống Nhất vì lơ mơ và đau bụng sau khi uống thuốc viên được quảng cáo là “gia truyền 3 đời trị tiểu đường”. Xét nghiệm cũng phát hiện thuốc chứa phenformin, khiến bệnh nhân bị toan chuyển hóa nặng, một biến chứng nguy hiểm có thể dẫn đến tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Sau ba ngày điều trị tích cực, tình trạng bệnh nhân dần cải thiện. Người nhà cho biết bà đã mua thuốc dạng viên đựng trong túi nilon không nhãn mác, không rõ xuất xứ.
Tại Hà Nội, một người đàn ông 67 tuổi cũng rơi vào hôn mê sau khi uống thuốc tiểu đường mua trên mạng. Bệnh viện 198 đã gửi mẫu thuốc đi xét nghiệm và phát hiện chứa độc chất. Bệnh nhân này có tiền sử tăng huyết áp và tiểu đường lâu năm, trước đây uống thuốc theo đơn bác sĩ. Tuy nhiên, gần đây ông tin vào quảng cáo về “bài thuốc gia truyền chữa khỏi hoàn toàn tiểu đường” và tự ý mua về sử dụng. Các bác sĩ đã phải dùng máy thở, thuốc vận mạch liều cao và lọc máu liên tục để cứu chữa. Sau 48 giờ, bệnh nhân mới thoát khỏi cơn nguy kịch và dần hồi phục.
Bác sĩ Dương Minh Tuấn, Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết tình trạng ngộ độc thuốc tiểu đường không phải là hiếm gặp. Hàng năm, các bệnh viện lớn tiếp nhận nhiều ca bệnh tương tự, trong đó có những trường hợp nhập viện quá muộn và không thể cứu chữa.
Theo thống kê của tạp chí Lancet, tỷ lệ người mắc tiểu đường trên toàn cầu đã tăng từ 7% lên 14% chỉ trong ba thập kỷ, tương đương hơn 800 triệu người. Tại Việt Nam, hiện có khoảng 7 triệu người mắc bệnh tiểu đường, và hơn một nửa trong số đó đã gặp phải các biến chứng tim mạch, mắt, thần kinh và thận. Tỷ lệ mắc mới ở độ tuổi 20-79 đã tăng gấp ba lần kể từ năm 2000. Đáng lo ngại là khoảng 50% số ca bệnh không được chẩn đoán do thiếu hiểu biết hoặc chủ quan. Trong bối cảnh này, thị trường thuốc chữa tiểu đường trực tuyến phát triển mạnh mẽ, nhưng lại tiềm ẩn rất nhiều rủi ro.
TS.BS Ngô Thị Kim Oanh từ Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cảnh báo rằng nhiều sản phẩm mạo danh “thuốc gia truyền” được sản xuất thủ công, đóng gói sơ sài, không qua kiểm định chất lượng và không đăng ký với Bộ Y tế.
Thực tế cho thấy, việc tìm mua thuốc tiểu đường trên mạng rất dễ dàng. Chỉ cần vài giây tìm kiếm với các cụm từ như “mua thuốc trị tiểu đường”, người dùng có thể thấy hàng trăm nghìn kết quả. Thuốc được bán dưới nhiều dạng như bột, lá, viên, với đủ mức giá khác nhau nhưng không thể xác minh được nguồn gốc. Khách hàng chỉ cần chọn số lượng, điền thông tin cá nhân và phương thức thanh toán là có thể nhận được thuốc trong vài ngày.
Các quảng cáo thường sử dụng những thông điệp hấp dẫn như “Từ thảo dược tự nhiên”, “Không tác dụng phụ”, “Đã chữa khỏi hàng ngàn người”, “Trị dứt điểm tiểu đường”. Các nhóm trên mạng xã hội như “Hội những người tiểu đường” hay “Nhóm chia sẻ kinh nghiệm trị tiểu đường không cần đi viện” trở thành những nơi quảng bá phổ biến cho các loại thuốc này.
Các chế phẩm này thường do những người không có chuyên môn y học hoặc đông y bào chế, dựa trên kinh nghiệm cá nhân. Họ thường pha trộn nhiều thành phần với liều lượng không được kiểm soát, gây ngộ độc cho người dùng. Nguy hiểm nhất là việc thêm phenformin và glibenclamide vào thuốc để tạo hiệu quả hạ đường huyết nhanh, đánh lừa niềm tin của bệnh nhân.
Phenformin đặc biệt nguy hiểm vì thuộc nhóm biguanide, có cơ chế tương tự metformin nhưng độc tính cao hơn nhiều lần. Thuốc này từng được sử dụng ở Mỹ từ những năm 1950, nhưng đã bị cấm từ năm 1973 sau khi gây ra nhiều ca tử vong do nhiễm acid lactic. Tại Việt Nam, phenformin vẫn được bào chế lén lút dưới dạng viên, thuốc tễ và bán trên mạng.
Người bệnh tiểu đường vốn đã có nguy cơ biến chứng tim mạch, thận và thần kinh. Khi sử dụng thuốc chứa chất cấm, họ còn phải đối mặt với nguy cơ suy hô hấp, tụt huyết áp, rối loạn tri giác, thậm chí tử vong nhanh chóng. Những người có bệnh gan, thận hoặc các bệnh mãn tính khác sẽ gặp phải biến chứng nghiêm trọng hơn. Triệu chứng ngộ độc ban đầu thường không rõ ràng, như mệt mỏi, chán ăn, đau bụng hoặc cảm giác bệnh thuyên giảm giả tạo, khiến nhiều người chủ quan.
Các bác sĩ giải thích rằng người bệnh tiểu đường thường mệt mỏi vì phải điều trị suốt đời, do đó dễ tin vào những quảng cáo “thuốc thần kỳ”. Nhiều người cũng có quan niệm sai lầm rằng thuốc đông y từ thảo dược là an toàn, nên sử dụng kéo dài mà không cần sự giám sát của y tế.
Một nghiên cứu của Viện Chính sách và Quản lý Y tế cho thấy 73% người Việt Nam từng sử dụng thuốc truyền thống, nhưng chỉ có 34% mua từ những nguồn đáng tin cậy. Đáng lo ngại hơn, 68% người được hỏi tin rằng thuốc thảo dược “không có tác dụng phụ”.
Công tác quản lý hiện nay còn nhiều sơ hở, khi hầu hết những người bán thuốc hoạt động tự phát, nhỏ lẻ và khó kiểm soát. Nhiều sản phẩm được quảng bá bởi người nổi tiếng, KOL (người có ảnh hưởng) và TikToker, khiến người tiêu dùng dễ bị lừa. Các sàn thương mại điện tử tuy có quy định, nhưng việc giám sát thực tế còn lỏng lẻo.
Các chuyên gia cũng cho biết rằng không thể phủ nhận hoàn toàn công dụng của các loại thuốc gia truyền chính thống. Nhiều bài thuốc đông y đã được chứng minh là có hiệu quả và được cấp phép lưu hành. Tuy nhiên, người bán thuốc phải hiểu rõ thành phần, liều dùng và chỉ định của bài thuốc.
Để đảm bảo an toàn, người dân nên đến các bệnh viện y học cổ truyền hoặc phòng khám uy tín để được tư vấn và điều trị, thay vì mua thuốc trôi nổi trên mạng hoặc từ những người tự xưng là thầy lang.
Bác sĩ Tuấn nhấn mạnh rằng tiểu đường là một bệnh mãn tính và không thể chữa khỏi hoàn toàn chỉ bằng một vài viên thuốc “bí truyền”. Nguyên tắc điều trị bao gồm chế độ ăn uống khoa học, duy trì cân nặng hợp lý, tập luyện đều đặn và sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ. Việc tự ý sử dụng các sản phẩm không được kiểm định có thể đe dọa trực tiếp đến tính mạng.
Do đó, người bệnh cần hết sức thận trọng với những quảng cáo trên mạng và không nên từ bỏ phác đồ điều trị đã được kiểm chứng. Đồng thời, các cơ quan chức năng cần tăng cường giám sát và xử lý nghiêm các đối tượng buôn bán thuốc tiểu đường không rõ nguồn gốc, nhằm ngăn chặn những bi kịch đáng tiếc có thể xảy ra.
Admin
Nguồn: VnExpress
