Xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức, ghi nhận sự sụt giảm đáng kể trong 5 tháng đầu năm 2024. Theo số liệu từ Hải quan, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng chỉ đạt 386 triệu USD, giảm tới 58% so với cùng kỳ năm trước. Đáng chú ý, riêng tháng 5 tiếp tục chứng kiến sự đi xuống, đánh dấu tháng giảm thứ 5 liên tiếp của mặt hàng này. Điều này kéo theo tỷ trọng của sầu riêng trong tổng nhóm hàng rau quả xuất khẩu giảm mạnh, từ 35% xuống còn 17%.
Nguyên nhân chính của tình trạng này là do sự sụt giảm nhập khẩu từ Trung Quốc, thị trường tiêu thụ tới 72% lượng sầu riêng xuất khẩu của Việt Nam. Trong 5 tháng qua, Việt Nam chỉ thu về 278 triệu USD từ thị trường này, giảm 67% so với cùng kỳ năm 2023. Sự lao dốc của mặt hàng chủ lực này đã tác động tiêu cực đến tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả, khiến con số này chỉ đạt 2,3 tỷ USD, giảm 13,5% so với cùng kỳ năm trước.
Các doanh nghiệp cho biết, việc xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc ngày càng trở nên khó khăn do nước này liên tục tăng cường kiểm soát kỹ thuật. Đặc biệt, việc kiểm soát hóa chất Vàng O, một chất bị cấm do nguy cơ gây ung thư, được thực hiện rất chặt chẽ. Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau Quả Việt Nam, cho biết thêm rằng Trung Quốc còn siết chặt kiểm tra dư lượng kim loại nặng, kiểm dịch thực vật và gian lận mã số vùng trồng, gây phức tạp cho quá trình thông quan.
Trước những rủi ro này, nhiều doanh nghiệp hiện chỉ dám xuất khẩu theo các đơn hàng nhỏ lẻ, hạn chế ký kết các hợp đồng lớn do lo ngại hàng hóa bị hư hỏng nếu chậm thông quan. Thậm chí, một số doanh nghiệp đã tạm ngừng xuất khẩu để hoàn thiện hồ sơ và thủ tục.
Để giải quyết tình trạng này, ông Nguyên đề xuất cần thành lập các phòng xét nghiệm chất cấm mini ngay tại vùng trồng, tương tự như mô hình ở Thái Lan. Điều này sẽ giúp xã hội hóa quy trình kiểm định từ gốc, cho phép nông dân kiểm tra chất lượng sản phẩm ngay tại địa phương và được cấp chứng nhận đạt chuẩn. Sau đó, hàng hóa sẽ tiếp tục được kiểm tra tại các phòng lab được Trung Quốc công nhận trước khi xuất khẩu. Ông Nguyên nhấn mạnh rằng việc kiểm soát từ gốc sẽ giúp quá trình thông quan trở nên thuận lợi hơn.
Công ty kiểm định Hoàn Vũ, một đơn vị được Trung Quốc công nhận, cho biết hàm lượng Cadimi trong sầu riêng chủ yếu do việc lạm dụng phân bón, chứ không phải là đặc điểm tự nhiên của đất. Do đó, cần kiểm soát chặt chẽ phân bón lậu, phân loại đất và đưa ra các khuyến cáo phù hợp cho quá trình canh tác. Đối với đất bị nhiễm kim loại nặng, cần có biện pháp cải tạo nếu muốn canh tác bền vững.
Trong khuôn khổ hội đàm giữa Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam và Tổng cục trưởng Hải quan Trung Quốc vào ngày 28/5, hai bên đã thống nhất tăng thời gian làm việc và bổ sung nhân lực tại các cửa khẩu nhằm giảm tình trạng ùn tắc trong mùa vụ.
Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng đã cập nhật thêm 829 mã số vùng trồng và 131 cơ sở đóng gói của Việt Nam được phép xuất khẩu sầu riêng. Theo Bộ trưởng Đỗ Đức Duy, đây là một bước tiến kỹ thuật quan trọng và là sự động viên lớn đối với các doanh nghiệp và nông dân.
Việt Nam đã đề xuất ba hướng hợp tác chính: điều chỉnh chính sách an toàn thực phẩm theo hướng tạo thuận lợi hơn, tăng tốc độ thông quan và phê duyệt thêm các phòng lab đáp ứng đầy đủ các điều kiện để kiểm định Cadimi, Vàng O. Việt Nam cũng đã gửi báo cáo chứng minh những nỗ lực trong việc kiểm soát chuỗi sản xuất, sơ chế và xuất khẩu sầu riêng.
Admin
Nguồn: VnExpress
