Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đang chủ trương siết chặt công tác đào tạo tiến sĩ trên cả nước, một nội dung quan trọng được thảo luận tại buổi tọa đàm lấy ý kiến xây dựng dự thảo Luật Giáo dục Đại học sửa đổi ngày 1/7 vừa qua.
Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn nhấn mạnh rằng các cơ sở giáo dục đại học sẽ được tự chủ đào tạo trong phạm vi giấy phép được cấp. Tuy nhiên, Bộ trưởng sẽ trực tiếp phê duyệt các chương trình đào tạo tiến sĩ, các ngành sư phạm, khoa học sức khỏe, luật, cũng như các chương trình do cơ quan có thẩm quyền đặt hàng hoặc các chương trình đã khắc phục vi phạm sau khi bị đình chỉ.
Theo quy định hiện hành, các trường đạt chuẩn kiểm định chất lượng chương trình ở bậc đại học và thạc sĩ được tự chủ mở ngành đào tạo tiến sĩ, trừ các ngành thuộc lĩnh vực sức khỏe, sư phạm, quốc phòng và an ninh.
Thứ trưởng Sơn giải thích rằng, do số lượng trường đào tạo tiến sĩ hiện nay khá lớn và Bộ GD&ĐT đã nhận được nhiều phản ánh từ đại biểu Quốc hội và người dân về chất lượng đào tạo tiến sĩ, nên việc quy hoạch lại và kiểm soát chất lượng là cần thiết. Điều này đồng nghĩa với việc số lượng cơ sở được phép đào tạo trình độ tiến sĩ sẽ bị hạn chế.
Thứ trưởng khẳng định: “Riêng chương trình đào tạo tiến sĩ, Bộ sẽ phê duyệt 100%.”
Vấn đề này đã làm nảy sinh nhiều băn khoăn trong giới chuyên môn. PGS.TS Trịnh Quốc Trung, Trưởng phòng Đào tạo sau đại học, trường Đại học Luật TP HCM, đặt câu hỏi liệu các trường đã được cấp phép đào tạo tiến sĩ có cần phải xin phê duyệt lại hay không.
PGS.TS Nguyễn Đức Trung, Hiệu trưởng trường Đại học Ngân hàng TP HCM, chỉ ra một số bất cập trong quy trình mở chương trình đào tạo. Theo ông, việc yêu cầu trường muốn mở đào tạo thạc sĩ phải có đào tạo đại học, và tương tự, muốn đào tạo tiến sĩ phải có bậc thạc sĩ là quá cứng nhắc. Ông so sánh với các đại học nước ngoài, nơi số lượng chương trình thạc sĩ thậm chí còn nhiều hơn đại học, cho phép đào tạo mà không cần mở ngành tương ứng ở bậc dưới.
Ông Trung kiến nghị: “Nếu chúng ta cứ quy định cứng nhắc thì khó mở chương trình đào tạo tiến sĩ, chờ đến 7-8 năm, mở từng bậc thì quá lâu.” Thay vào đó, ông đề xuất Bộ GD&ĐT nên xem xét cho phép các trường đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ nếu đáp ứng đủ điều kiện về đội ngũ giáo sư, cơ sở vật chất và chương trình đào tạo. Điều này sẽ giúp nhanh chóng đào tạo nhân lực cấp cao cho các lĩnh vực mới như AI, bán dẫn và blockchain.
Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho biết Bộ sẽ thảo luận chi tiết về các điều kiện cụ thể sau, nhưng định hướng chung là tạo hành lang pháp lý “thông thoáng” cho các trường.
Tính đến cuối năm 2024, Việt Nam có gần 100 trên tổng số hơn 240 trường đại học đào tạo trình độ tiến sĩ, với tổng chỉ tiêu từ 5.000 đến hơn 7.000 mỗi năm trong giai đoạn 2019-2024.
Theo báo cáo của Bộ GD&ĐT, quy mô đào tạo tiến sĩ của Việt Nam còn khá khiêm tốn so với các nước trong khu vực. Năm 2021, Việt Nam có khoảng 12.000 nghiên cứu sinh. Tỷ lệ này trên dân số chưa bằng một phần ba so với Malaysia và Thái Lan, bằng một phần hai so với Singapore và xấp xỉ một phần chín so với trung bình của 38 nước thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD).
Trong số khoảng 91.300 giảng viên đại học, chỉ có khoảng 33% có trình độ tiến sĩ. Tỷ lệ này ở các đại học Anh, Mỹ hay Malaysia, Sri Lanka là từ 50-75%.
Admin
Nguồn: VnExpress
