Nhà Trắng ngày 1/7 thông báo quyết định tạm dừng chuyển giao một số vũ khí đã cam kết viện trợ cho Ukraine, động thái được đưa ra sau khi Lầu Năm Góc tiến hành đánh giá lại các hỗ trợ quân sự của Mỹ, dựa trên nguyên tắc “ưu tiên lợi ích của Mỹ”.
Theo nguồn tin từ Politico, các loại khí tài bị tạm ngừng chuyển giao bao gồm tên lửa cho hệ thống phòng không Patriot, các loại vũ khí dành cho tiêm kích F-16, đạn pháo dẫn đường, tên lửa chống tăng Hellfire và thiết bị bay không người lái.
Quyết định này được cho là có sự thúc đẩy từ Thứ trưởng phụ trách chính sách của Lầu Năm Góc, ông Elbridge Colby. Các quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ trước đó đã tiến hành rà soát kho dự trữ và bày tỏ lo ngại về sự sụt giảm nghiêm trọng số lượng đạn pháo, tên lửa phòng không và đạn dẫn đường sau hơn ba năm viện trợ quân sự cho Ukraine.
Ông Colby cho biết Lầu Năm Góc sẽ trình lên Tổng thống Donald Trump các phương án khác để tiếp tục hỗ trợ quân sự cho Ukraine, nhưng phải “phù hợp với mục tiêu chấm dứt cuộc chiến bi thảm này”. Ông nhấn mạnh Bộ Quốc phòng đang xem xét nghiêm túc và điều chỉnh cách tiếp cận để đạt được mục tiêu này, đồng thời bảo toàn kho dự trữ của lực lượng Mỹ cho các ưu tiên quốc phòng của chính quyền.

Giới quan sát nhận định rằng quyết định này sẽ làm gián đoạn dòng vũ khí mà Mỹ đã cam kết chuyển giao cho Ukraine dưới thời chính quyền Tổng thống Joe Biden, đồng thời giáng một đòn mạnh vào Ukraine trong bối cảnh Nga gần đây tăng cường các cuộc không kích.
Trong ba năm qua, Mỹ đã cung cấp hơn 66 tỷ USD viện trợ tài chính và vũ khí cho Ukraine. Tại cuộc gặp với Tổng thống Volodymyr Zelensky bên lề hội nghị thượng đỉnh NATO ở Hà Lan tháng trước, Tổng thống Trump đã thể hiện sự thấu hiểu hơn với nhu cầu của Kiev và không loại trừ khả năng gửi thêm hệ thống phòng không Patriot. Ông nói: “Họ thực sự muốn có tên lửa chống tên lửa mà họ gọi là Patriot. Và chúng tôi sẽ xem liệu có thể cung cấp một số hay không”. Tuy nhiên, ông cũng nói thêm rằng “chúng tôi cũng cần chúng. Chúng tôi đang cung cấp chúng cho Israel và chúng cho thấy hiệu quả 100%. Thật khó tin chúng có thể hiệu quả đến thế. Họ muốn loại vũ khí này hơn bất kỳ điều gì khác”.
Những bình luận này cho thấy sự thay đổi trong lập trường của Mỹ về viện trợ vũ khí cho Ukraine.
Trong phiên điều trần tại quốc hội hồi tháng 6, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth cho biết ông đã nhanh chóng cắt giảm những chương trình không hiệu quả và chuyển hướng tài trợ cho các mục tiêu hàng đầu của chính quyền Trump. Ông cũng nhấn mạnh rằng “châu Âu cần phải tăng cường bảo vệ lục địa của chính họ”. Ông Hegseth cho biết một số khoản ngân sách viện trợ an ninh của Mỹ cho Ukraine vẫn được tiến hành, nhưng mức độ hỗ trợ sẽ giảm bớt. “Chính quyền có một quan điểm khác về xung đột. Chúng tôi tin giải pháp hòa bình thông qua đàm phán là lợi ích tốt nhất cho cả hai bên và cũng là lợi ích cho chính quốc gia của chúng ta”, ông nói với các nhà lập pháp Mỹ.

Nhiều đồng minh của Ukraine tại quốc hội Mỹ đã bày tỏ lo ngại về quyết định của chính quyền. Nghị sĩ Dân chủ Marcy Kaptur nói: “Các hệ thống phòng không do Mỹ sản xuất, gồm cả Patriot, đóng vai trò rất quan trọng trong hệ thống phòng thủ Ukraine. Chúng hiệu quả và cứu nhiều mạng sống mỗi ngày”. Thượng nghị sĩ Dân chủ Jeanne Shaheen, thành viên hàng đầu trong Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, cho rằng Lầu Năm Góc đang làm suy yếu đáng kể khả năng phòng thủ của Ukraine, trong bối cảnh Nga đang oanh tạc các thành phố của Ukraine từ ngày này qua ngày khác, khiến nhiều người thiệt mạng và bị thương.
Tom Karako, chuyên gia về phòng thủ tên lửa tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho biết việc Mỹ cắt nguồn viện trợ tên lửa Patriot sẽ khiến Ukraine bất lực trước các cuộc tập kích bằng tên lửa đạn đạo và tên lửa siêu vượt âm của Nga. Patriot là hệ thống duy nhất của Ukraine có thể đối phó với những mẫu tên lửa có tốc độ cực cao này. Khi không có hệ thống phòng không hiệu quả, Ukraine sẽ không thể chống đỡ những trận không kích ngày càng dữ dội của Nga, khiến các mục tiêu trọng yếu và cơ sở hạ tầng của nước này dễ tổn thương hơn bao giờ hết. “Phòng không có thể không giúp bạn thắng một cuộc chiến, nhưng nếu thiếu phòng không, bạn sẽ nhanh chóng thua cuộc”, ông Karako nói.
Việc đình chỉ viện trợ cũng thúc đẩy một cuộc tranh luận lớn hơn về chính sách của Washington đối với Kiev. William Taylor, cựu đại sứ Mỹ tại Ukraine, nhận định: “Người Ukraine đang tự bảo vệ mình, phần còn lại của châu Âu và cả lợi ích an ninh của Mỹ trước Nga. Việc ngừng cung cấp tên lửa Patriot sẽ khiến Ukraine phải trả giá bằng sinh mạng của nhiều thường dân và quân nhân”.
Admin
Nguồn: VnExpress