Bản cập nhật Google Maps với tính năng Street View đã khơi gợi một hành động thú vị: lướt qua những con phố quen thuộc, phóng to từng góc ảnh, với hy vọng tìm thấy bóng dáng mình hoặc người thân trong quá khứ, những khoảnh khắc vô tình được ống kính của Google ghi lại. Sự thay đổi nhỏ này vô tình đánh thức khát khao sâu thẳm trong mỗi người: được chạm vào quá khứ.
Tôi cũng không ngoại lệ. Chỉ với một cú nhấp chuột, kéo biểu tượng hình người màu vàng thả xuống con đường cũ, ngôi nhà thân quen hiện ra ngay trước mắt. Mái ngói đỏ tươi, tường vàng quen thuộc, và giàn hoa tigon vẫn rực rỡ như ngày nào. Bàn tay tôi run run, mắt dán chặt vào bóng dáng gầy gò của một người đang ngồi đọc báo trước hiên nhà: ông nội tôi.
Tôi ngồi hàng giờ, miệt mài “đi dạo” trên con đường làng bằng những cú nhấp chuột. Mọi thứ đều lạ lẫm. Cây cổ thụ đầu hẻm nay đã thay bằng quán cà phê máy lạnh sang trọng. Bãi đất trống nơi lũ trẻ chúng tôi từng chơi đá bóng giờ là công viên xanh mát. Quán cóc của bà Năm, nơi bán đồ ăn vặt trước cổng trường tiểu học, đã trở thành siêu thị mini sáng choang. Mới ngày nào tôi còn chân trần chạy trên con đường đất, giờ nó đã được trải nhựa phẳng lì với vỉa hè rộng rãi.
Một cảm giác trống trải xâm chiếm tâm trí tôi…
Ra đời vào năm 2007, Street View là một dự án đầy tham vọng của Google, với mục tiêu số hóa thế giới thực thông qua hình ảnh toàn cảnh 360 độ. Những chiếc xe được trang bị camera đặc biệt đã đi khắp các thành phố lớn, từ San Francisco đến Paris, Tokyo, ghi lại mọi ngóc ngách đô thị. Công nghệ này không chỉ phục vụ mục đích bản đồ mà còn trở thành một kho lưu trữ hình ảnh khổng lồ về sự biến đổi của không gian sống nhân loại. Những khoảnh khắc vô tình được ghi lại qua ống kính xe Google, theo thời gian, đã trở thành cỗ máy thời gian đưa chúng ta trở về quá khứ.
Street View giống như cỗ máy thời gian của Doraemon. Nó không đưa ta về những sự kiện lịch sử trọng đại, mà đưa ta về những điều bình dị nhất: một quán cà phê quen thuộc nay đã đổi chủ, một rặng tre xanh mát nay đã nhường chỗ cho tòa nhà cao tầng, hay bóng dáng ai đó vội vã bước đi trong một buổi sáng xa xăm. Có người bồi hồi nhận ra hình ảnh người thân đã khuất, có người bật cười khi thấy mình trong tấm ảnh chụp vội nhiều năm trước – khi còn trẻ trung và khác lạ.
Điều thú vị là những hình ảnh này không hề mang tính nghệ thuật. Chúng chân thực, đôi khi mờ nhòe, nhưng lại vô cùng sống động. Khác với những bức ảnh được chỉnh sửa kỹ lưỡng, Street View là tấm gương phản chiếu đời sống nguyên bản, nơi chúng ta không thể “tút tát” lại quá khứ.
Điều này khiến tôi liên tưởng đến “Time Capsule” (Hộp thời gian) – một truyền thống gần một thế kỷ của Đại học Stanford. Dưới hành lang lát đá của khuôn viên chính, có 125 “hộp thời gian” được chôn dưới sàn, mỗi hộp tượng trưng cho một khóa sinh viên tốt nghiệp trong suốt 125 năm. Hàng năm, sinh viên năm cuối sẽ chọn một vị trí trên hành lang để gắn tấm bảng ghi năm tốt nghiệp, và bên dưới là chiếc hộp chứa những kỷ vật mang dấu ấn thời đại của họ.
Mỗi chiếc hộp chứa đựng những món đồ nhỏ bé nhưng ý nghĩa, phản ánh đời sống sinh viên và tình hình xã hội thời bấy giờ, như thẻ sinh viên, ảnh kỷ yếu, sổ tay ghi chú, đĩa CD, băng cassette, đồ ăn vặt, vật phẩm từ các buổi mít tinh hoặc tiệc tùng, thậm chí cả bảng mạch điện tử. Một số sinh viên chọn những vật dụng tưởng chừng bình thường nhưng có thể biến mất trong tương lai, như một cách gửi gắm thông điệp cho thế hệ sau.
Cơn sốt Street View khiến tôi tự hỏi: Tại sao chúng ta khao khát nhìn lại quá khứ đến vậy? Có lẽ, trong nhịp sống hối hả, khi mọi thứ thay đổi từng giây từng phút, con người dễ đánh mất cảm giác kết nối với chính mình. Những hình ảnh cũ nhắc nhở ta về hành trình đã qua, về những người đã từng hiện diện trong cuộc đời, dù nay đã ở một nơi rất xa.
Một nghiên cứu của Wildschut và cộng sự (2006) chỉ ra rằng, khi con người cảm thấy buồn bã hay cô đơn, hoài niệm sẽ được kích hoạt như một cách để tăng cường kết nối xã hội, củng cố lòng tự trọng và tạo ra cảm xúc tích cực. Như vậy, hoài niệm không chỉ đơn thuần là nhớ về quá khứ mà còn giúp chúng ta cảm thấy bớt cô đơn, vững vàng hơn và tìm thấy ý nghĩa trong cuộc sống.
Street View hay “Hộp thời gian”, suy cho cùng, là lời nhắc nhở về sự vô thường, về sự thay đổi liên tục của vạn vật. Những gì được ghi lại hôm nay, sau 10-20 năm nữa sẽ trở thành kỷ niệm. Một góc phố đổi thay, một gương mặt không còn trẻ trung là sự biến đổi theo quy luật tự nhiên. Có người xem xong cảm thấy tiếc nuối, nhưng cũng có người nhận ra mình đã trưởng thành hơn.
Trào lưu săn ảnh cũ trên Street View có thể sẽ qua đi, nhưng nó để lại một thông điệp ý nghĩa về việc trân trọng hiện tại, bởi khoảnh khắc hôm nay sẽ trở thành quá khứ của ngày mai. Hãy sống trọn vẹn từng giây phút để sau này, khi nhìn lại, chúng ta sẽ mỉm cười mãn nguyện.
Admin
Nguồn: VnExpress
