Theo phân tích của hãng thông tấn AFP dựa trên dữ liệu từ Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), quân đội Nga đang gia tăng đà tiến công trên chiến trường Ukraine sau một thời gian chững lại.
Cụ thể, trong tháng 6, lực lượng Nga đã kiểm soát thêm 588 km2 lãnh thổ, đánh dấu tháng thứ ba liên tiếp đà tiến được đẩy mạnh. Trước đó, con số này lần lượt là 240, 379 và 507 km2 trong các tháng 3, 4 và 5. Tính tổng cộng từ tháng 7/2024 đến tháng 6/2025, Nga đã giành được gần 5.500 km2 lãnh thổ Ukraine, một sự gia tăng đáng kể so với 1.215 km2 trong 12 tháng trước đó.
Đáng chú ý, điều này xảy ra bất chấp việc Ukraine đã chi khoảng 1,1 tỷ USD trong năm 2024 để xây dựng các tuyến phòng thủ nhằm ngăn chặn bước tiến của quân đội Nga.
Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal từng tuyên bố triển khai 3.000 điểm phòng thủ ở những khu vực bị đe dọa và cả những nơi chưa chứng kiến giao tranh ác liệt. Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov cũng cho biết phần lớn kế hoạch xây dựng công sự năm ngoái đã hoàn thành, và hơn một nửa số công trình dự kiến cho năm nay cũng đã được triển khai.
Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định rằng nhiều vấn đề trong quá trình triển khai đã làm giảm hiệu quả của các nỗ lực này, thậm chí tạo ra những lỗ hổng trong hệ thống phòng thủ.
Một trong những nguyên nhân chính là sự thay đổi chiến thuật của Nga. Theo Bộ trưởng Umerov, Nga đã chuyển từ các cuộc tấn công quy mô lớn bằng xe tăng thiết giáp sang các cuộc tấn công bằng các đơn vị bộ binh nhỏ, được hỗ trợ bởi máy bay không người lái (drone).
Sự thay đổi này đã làm giảm hiệu quả của các tuyến phòng thủ truyền thống của Ukraine, buộc Kiev phải điều chỉnh phương pháp. Ukraine hiện tập trung vào việc xây dựng các công sự thấp hơn để tránh bị phát hiện bởi drone, đồng thời thu nhỏ quy mô các công trình phòng thủ, từ các trận địa cấp tiểu đoàn xuống các chiến hào và chốt tiền tiêu cho các đơn vị bộ binh nhỏ.
Tổng tư lệnh quân đội Ukraine Oleksandr Syrsky cho biết việc bố trí tối đa một phân đội ở mỗi vị trí phòng thủ là phương án hiệu quả nhất. Các vị trí này chủ yếu là chiến hào, thậm chí chỉ là hố cá nhân, để tránh bị drone tấn công.
Trước đây, các trận địa phòng thủ của Ukraine thường kéo dài từ 2 đến 5 km. Hiện nay, các tuyến phòng thủ chủ yếu là các chốt với chiến hào dài 60-70 mét, được trang bị lưới chống drone. Theo Bộ trưởng Umerov, các công trình này khó bị phát hiện hơn nhưng vẫn hiệu quả trong phòng thủ, răn đe và tấn công, đặc biệt là chống lại các drone góc nhìn thứ nhất.
Bên cạnh các trận địa tiền phương, Ukraine cũng đang xây dựng hai tuyến phòng thủ ở phía sau, bao gồm bãi mìn, hố cá nhân, chiến hào bê tông hoặc gỗ, lưới chống drone và các chướng ngại vật “răng rồng” để cản bước tiến của xe tăng thiết giáp.
Bộ trưởng Umerov nhấn mạnh rằng công sự không chỉ là các công trình bê tông mà là một hệ thống kiến trúc được thiết kế để đối phó với chiến thuật của đối phương và bảo vệ binh sĩ. Ukraine đang theo dõi tiến độ xây dựng hàng ngày và gia cố những khu vực cần thiết nhất.
Trước đây, các trận địa phòng thủ thường được xây dựng ở địa hình trống trải để chặn các cuộc tấn công bằng xe tăng thiết giáp của Nga. Tuy nhiên, hiện nay, chúng được xây dựng xung quanh các khu rừng để dễ ngụy trang và khó bị drone phát hiện hơn.
Quân đội Nga cũng tích cực tìm kiếm các điểm yếu trong hệ thống phòng thủ của Ukraine để tấn công. Một quân nhân Ukraine cho biết Nga thường tránh tấn công các khu vực được phòng thủ kiên cố và thay vào đó tấn công vào sườn hoặc các khu vực mỏng manh hơn.
Theo Roman Pohorily, đồng sáng lập nhóm phân tích DeepState, quân đội Nga tiến công khắp nơi, thăm dò các vị trí yếu hoặc có vấn đề và khi phát hiện ra, họ sẽ dồn toàn lực vào vị trí đó để xuyên thủng. Đây là thời điểm phòng tuyến của Ukraine bắt đầu sụp đổ.
Sự thiếu đồng nhất trong quá trình xây dựng phòng tuyến cũng gây ra nhiều bất lợi cho quân đội Ukraine.
Tại tỉnh Dnipropetrovsk, các đơn vị quân đội Ukraine, chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng đã hợp tác chặt chẽ để nhanh chóng xây dựng ba tuyến phòng thủ vững chắc, giúp ngăn chặn cuộc tấn công của Nga từ tỉnh Donetsk. AFP cho biết Nga mới chỉ kiểm soát được khoảng 8 km2 khu vực này sau gần một tháng phát động chiến dịch.
Tuy nhiên, tình hình ở đông bắc Ukraine lại khác biệt. Ông Pohorily mô tả tình hình ở tỉnh Sumy và Kharkov là một “mớ hỗn độn”, không ai biết ai chịu trách nhiệm và quản lý quá trình xây dựng phòng tuyến ở đây.
Chiến dịch tấn công mới của Nga đã buộc giới chức Ukraine phải đẩy nhanh tiến độ xây dựng công sự. Ông Pohorily chỉ trích sự thiếu đồng bộ của chính quyền trong nỗ lực gia cố phòng tuyến ở các khu vực trọng yếu tại Sumy, cho rằng họ luôn “nước đến chân mới nhảy”.
Ông than phiền về tình trạng răng rồng chất đống ở làng Yunakovka, trong khi một số khu vực có chiến hào, nhưng khu vực rừng lại không có gì, mặc dù đây là nơi cần phải đặt công sự. Dữ liệu của DeepState cho thấy quân đội Nga đã kiểm soát 50% ngôi làng này.
Bộ Quốc phòng Ukraine chịu trách nhiệm giám sát chung, nhưng quá trình xây dựng và bảo trì các công sự lại do nhiều bên phụ trách, bao gồm quân đội, chính quyền quân sự và dân sự địa phương.
Công đoạn nguy hiểm nhất trong quá trình xây dựng cứ điểm hiện do quân nhân ở tiền tuyến thực hiện. Tướng Syrsky cho biết binh sĩ Ukraine vẫn phải dùng xẻng để đào những chiến hào đầu tiên trong lúc giao tranh đang diễn ra.
Tư lệnh quân đội Ukraine khẳng định hệ thống công sự chỉ phát huy hiệu quả nếu có đủ binh sĩ đóng giữ, nhưng thiếu hụt nhân lực đang là vấn đề chưa có hướng giải quyết. Ông nhấn mạnh rằng nếu không có quân nhân trong công sự hoặc số lượng quá ít, công trình đó sẽ không thể phát huy tác dụng.
Các binh sĩ Ukraine cho rằng giới chỉ huy đã bỏ qua cơ hội để xây dựng phòng tuyến kiên cố ở Sumy trong giai đoạn Kiev vẫn kiểm soát nhiều khu vực tại tỉnh Kursk và Nga chưa phát động chiến dịch phản công.
Quân nhân Artem Kariakin cho biết Ukraine đã câu kéo thời gian để các khu vực giáp biên có thể chuẩn bị đối phó với các cuộc tấn công của Nga, nhưng họ hầu như không tận dụng được. Lưới chống drone chỉ bắt đầu xuất hiện hồi tháng 1, trong khi drone của Nga đã thường xuyên tấn công các tuyến hậu cần chủ chốt từ trước đó.
Ông Kariakin cho biết quân đội và giới chức địa phương chỉ bắt đầu đào hào, dựng rào chắn “răng rồng” ở biên giới sau khi lực lượng Ukraine đã rút khỏi tỉnh Kursk.
Một binh sĩ Ukraine khác cho biết quân đội Nga đã ở rất gần vào thời điểm hoàn thành chiến hào, khiến nhiều vị trí phòng thủ không còn hữu dụng. Những người có trách nhiệm xây dựng công sự đã lãng phí quá nhiều thời gian và không hoàn thành nhiệm vụ một cách hợp lý.
Admin
Nguồn: VnExpress
