Chiều cao của trẻ em chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, trong đó dinh dưỡng đóng vai trò then chốt. Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Anh Duy Tùng từ Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome cho biết, bên cạnh di truyền, vận động, giấc ngủ và môi trường sống, chế độ dinh dưỡng hợp lý giúp phát triển hệ xương, cơ và sản xuất hormone tăng trưởng (GH).
Đặc biệt, giai đoạn dậy thì là thời điểm trẻ có thể tăng trưởng chiều cao vượt bậc, trung bình từ 8-12 cm mỗi năm. Mùa hè tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy quá trình này nhờ thời gian ngủ nghỉ điều độ, vận động nhiều hơn và tiếp xúc với ánh nắng tự nhiên, nguồn cung cấp vitamin D dồi dào. Bác sĩ Tùng nhấn mạnh, nếu trẻ có chế độ ăn uống khoa học, vận động phù hợp và ngủ đủ giấc, có thể đạt mức tăng trưởng chiều cao từ 3-5 cm trong những tháng hè.
Bác sĩ chuyên khoa I Đào Thị Yến Thủy, Trưởng khoa Dinh dưỡng Tiết chế, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, khuyến cáo chế độ dinh dưỡng cho trẻ cần đảm bảo đầy đủ 4 nhóm chất cơ bản: bột đường, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất. Việc này giúp trẻ tránh tình trạng chậm tăng cân hoặc suy dinh dưỡng. Phụ huynh nên chú trọng bổ sung các dưỡng chất thiết yếu có tác động trực tiếp đến sự phát triển chiều cao.
Protein (chất đạm) là dưỡng chất quan trọng giúp xây dựng và duy trì hệ cơ xương vững chắc. Trẻ cần được cung cấp đủ đạm từ cả nguồn động vật (thịt nạc, cá hồi, cá ngừ, trứng, sữa) và thực vật (đậu hũ, sữa đậu nành, các loại đậu và hạt như óc chó, hạnh nhân, hạt hướng dương).
Canxi chiếm đến 99% khối lượng khoáng chất trong xương và răng, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hệ xương chắc khỏe. Thiếu canxi có thể dẫn đến còi xương, chậm lớn và thiếu chiều cao. Các thực phẩm giàu canxi bao gồm sữa bò, phô mai, sữa chua, cá nhỏ ăn cả xương, tép nguyên vỏ. Rau xanh đậm (cải xoăn, cải bó xôi, bông cải xanh), hạt hạnh nhân, hạt chia, đậu cũng chứa canxi, nhưng khả năng hấp thu thường kém hơn so với nguồn động vật.
Sữa bò là nguồn canxi dồi dào và dễ hấp thu nhất. Trẻ nên duy trì uống ít nhất 500 ml sữa bò mỗi ngày. Đối với trẻ trên 6 tuổi bị tăng cân quá nhanh hoặc thừa cân, béo phì, nên sử dụng sữa ít béo không đường. Việc bổ sung sữa sai liều lượng, sai loại sữa hoặc mất cân đối giữa các nhóm chất có thể gây tác dụng ngược, khiến trẻ tăng cân nhanh nhưng không tăng chiều cao, thậm chí gây rối loạn nội tiết hoặc dậy thì sớm. Trẻ nên hạn chế thực phẩm ngọt, đồ chiên rán, nước ngọt có gas vì chúng dễ gây dư thừa năng lượng, cản trở hấp thu canxi và tăng nguy cơ béo phì.
Vitamin D tăng cường khả năng hấp thu canxi tại ruột, hỗ trợ quá trình khoáng hóa xương. Trẻ nên được phơi nắng buổi sáng từ 15-30 phút mỗi ngày và bổ sung các thực phẩm giàu vitamin D như cá hồi, cá mòi, trứng, và các thực phẩm có chất béo.
Kẽm hỗ trợ phân chia tế bào, kích thích cảm giác thèm ăn và tăng cường hấp thu dinh dưỡng. Thiếu kẽm có thể khiến trẻ biếng ăn và chậm tăng trưởng. Các thực phẩm giàu kẽm bao gồm hàu, tôm, cua, thịt đỏ, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu và hạt.
Ngoài ra, trẻ cũng cần được cung cấp đầy đủ các loại vitamin và khoáng chất khác như chất sắt (tạo máu), vitamin K2 (giúp canxi vào xương), vitamin A, vitamin nhóm B, magie, kali. Các chất này có nhiều trong rau củ, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt, thịt, trứng, giúp hỗ trợ chuyển hóa và duy trì sự phát triển toàn diện của trẻ.
Bác sĩ Yến Thủy lưu ý rằng để tối ưu hóa cơ hội tăng trưởng chiều cao trong dịp hè, phụ huynh cần xây dựng cho trẻ một lối sống, vận động và nghỉ ngơi hợp lý. Hormone tăng trưởng được tiết ra nhiều nhất từ 22h đến 2h, khi trẻ ngủ sâu giấc. Do đó, việc đảm bảo trẻ ngủ đủ 8 tiếng mỗi đêm và ngủ trước 22h là điều kiện tiên quyết để phát triển tốt về thể chất. Phụ huynh nên khuyến khích trẻ tham gia các môn thể thao như bơi lội, bóng rổ, nhảy dây, cầu lông, đu xà… mỗi ngày từ 30-60 phút để kích thích sụn xương phát triển, giúp xương chắc khỏe và cơ bắp phát triển.
Để có sự can thiệp chính xác và hiệu quả, phụ huynh nên đưa trẻ đi khám dinh dưỡng định kỳ. Thông qua các chỉ định cần thiết, khám lâm sàng và khai thác thói quen dinh dưỡng, ngủ nghỉ, bác sĩ có thể kịp thời phát hiện các vấn đề và xây dựng phác đồ dinh dưỡng cá nhân hóa, phù hợp với từng độ tuổi, đồng thời tư vấn về chế độ vận động khoa học, giúp trẻ phát triển chiều cao và thể chất tối ưu.
Admin
Nguồn: VnExpress
