Thời trang cá nhân hóa, được tạo ra bởi chính bạn, không còn là một viễn cảnh tương lai mà đã trở thành hiện thực ngay tại Mỹ và châu Âu. Theo Vogue, công nghệ sản xuất theo yêu cầu (AI on-demand fashion) đang mở ra một kỷ nguyên mới, nơi các xưởng sản xuất nằm ngay gần người tiêu dùng, mang đến một mô hình may mặc không lãng phí và bền vững hơn.
Tại một xưởng thử nghiệm ở San Francisco, mỗi chiếc quần được tạo ra là một phiên bản độc nhất vô nhị, không trải qua quy trình sản xuất hàng loạt, không cần đến thợ may, và không gây tồn kho. Quần được dệt vừa vặn theo số đo của khách hàng chỉ trong vòng chưa đầy 10 phút, dựa trên thiết kế do AI tạo ra. Toàn bộ quy trình, từ lấy số đo, chọn vải, dựng mẫu đến dệt, đều được tự động hóa. Công nghệ này mang những trải nghiệm may đo cao cấp (Haute Couture) đến gần hơn với từng cá nhân, một cách nhanh chóng và dễ dàng tiếp cận.
Khách hàng của Unspun sử dụng nền tảng FitOS để quét cơ thể bằng điện thoại thông minh. Dựa trên dữ liệu này, AI phân tích và lựa chọn chất liệu, phom dáng, bảng màu phù hợp, từ đó tạo ra sản phẩm độc quyền. Một khách hàng chia sẻ trên Vogue Business: “Tôi không còn phải mặc theo thị hiếu số đông, mà được mặc theo sở thích của bản thân”. Với máy dệt 3D Vega ra mắt năm ngoái, Unspun có thể dệt liền mạch một chiếc quần chỉ trong vài phút.
Từ năm 2024, Decathlon, một trong những tập đoàn đồ thể thao lớn nhất thế giới, đã hợp tác với Unspun để triển khai mô hình sản xuất “zero-inventory” (không tồn kho). Mục tiêu của sự hợp tác này là sản xuất các sản phẩm thể thao theo số đo của từng người ngay tại nơi tiêu thụ, giúp giảm 40% lượng khí thải carbon trong chuỗi cung ứng, giảm thiểu tỷ lệ trả hàng và vẫn duy trì được mức giá cạnh tranh.
Một thử nghiệm sản xuất quần thể thao bằng máy Vega của Decathlon tại Mỹ cho thấy: tổng thời gian từ khi đặt hàng đến khi giao hàng chỉ mất chưa đầy 48 giờ, thay vì 2-4 tuần như trước đây, mà không cần dự đoán nhu cầu thị trường.
Theo báo cáo từ công ty BCG, cá nhân hóa đang trở thành một trong ba trụ cột của thị trường xa xỉ hiện đại, bên cạnh tính thủ công và tính bền vững. Một khảo sát năm 2024 cho thấy 56% người tiêu dùng cao cấp sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho các sản phẩm được thiết kế riêng, và 62% mong muốn được cá nhân hóa sâu sắc, từ đường chỉ, màu vải đến bao bì mang tên mình.
Mặc dù sử dụng AI, các nền tảng mới vẫn cố gắng duy trì trải nghiệm “chạm cảm xúc” tương tự như các buổi thử đồ truyền thống. Chúng có thể đưa ra lời khuyên về cách phối màu phù hợp với tông da hoặc đề xuất các thiết kế dựa trên bộ ảnh trên Instagram cá nhân của bạn.
Theo tạp chí Time, lợi ích lớn nhất của việc may đo theo yêu cầu bằng AI là giải quyết vấn đề lãng phí đã tồn tại nhiều năm.
Trong nhiều thập kỷ qua, ngành công nghiệp thời trang nhanh (fast fashion) đã phát triển mạnh mẽ nhờ sự tiện lợi và tốc độ. Tuy nhiên, sự phát triển này đi kèm với một cái giá đắt: hàng tỷ sản phẩm không bán được, bị đốt bỏ hoặc thải ra môi trường mỗi năm. Theo quỹ Ellen MacArthur của Anh, ngành công nghiệp thời trang tạo ra khoảng 92 triệu tấn rác thải mỗi năm, và khoảng 40% số quần áo được sản xuất, tương đương 60 tỷ sản phẩm, không bao giờ đến tay người tiêu dùng.
Đáng lo ngại hơn, 87% lượng sợi vải được sử dụng trong sản xuất quần áo bị chôn lấp hoặc đốt, và chưa đến 1% được tái chế thành quần áo mới. Điều này gây ra nhiều vấn đề môi trường nghiêm trọng, bao gồm ô nhiễm đất, nước và không khí, đồng thời góp phần vào biến đổi khí hậu.
Theo báo cáo State of Fashion 2024 của công ty McKinsey, may đo theo yêu cầu bằng AI có thể cắt giảm 20-50% lượng hàng tồn kho, giảm tỷ lệ trả hàng đến 35% nhờ sản phẩm vừa vặn, dự báo chính xác xu hướng tiêu dùng theo vùng và mùa, và tối ưu hóa chuỗi cung ứng bằng cách sản xuất gần nơi tiêu thụ. McKinsey nhận định rằng việc áp dụng AI không chỉ giúp tối ưu hóa hoạt động mà còn mở ra một mô hình thời trang dựa trên nhu cầu thực tế, thay vì dự đoán thị trường, đánh dấu một bước chuyển đổi từ tình trạng cung vượt cầu sang mô hình “đúng – đủ – bền vững”.
Trong một bài viết trên Vogue Business, chuyên gia ngành thời trang Hannah Craggs nhận định rằng AI mở ra một kỷ nguyên thời trang có trách nhiệm, nơi khách hàng không còn phải lựa chọn giữa vẻ đẹp và tính bền vững, mà có thể có cả hai.
Vogue cũng nhấn mạnh rằng sản xuất đúng nhu cầu sẽ giảm thiểu lãng phí từ gốc. Một trong những nguyên nhân chính gây lãng phí trong ngành thời trang là việc sản xuất dựa trên phỏng đoán. Theo phương pháp truyền thống, các thương hiệu thường đặt hàng hàng nghìn sản phẩm cho mỗi mẫu thiết kế, với hy vọng bán được một nửa. Phần còn lại trở thành gánh nặng cho môi trường.
Mô hình AI on-demand giúp phá vỡ vòng xoáy này. Thay vì sản xuất trước và bán sau, các thương hiệu chỉ bắt đầu sản xuất khi có đơn hàng cụ thể từ khách hàng. Điều này giúp các thương hiệu loại bỏ nỗi lo về dư thừa vải, hàng hóa và chi phí vận chuyển lãng phí giữa các kho trung gian. Theo tổ chức Sustainable Apparel Coalition, các thương hiệu áp dụng mô hình on-demand có thể giảm đến 40% lượng nước tiêu thụ, giảm hơn 30% lượng khí CO₂ phát thải và giảm ít nhất 25% lượng rác thải vải mỗi năm.
Như vậy, thời trang càng cá nhân hóa thì càng bền vững. Một bộ trang phục được tạo ra riêng cho bạn sẽ được bạn mặc thường xuyên hơn, vừa vặn hơn và phù hợp với phong cách của bạn hơn, từ đó giảm thiểu khả năng bạn vứt bỏ nó. Theo tạp chí Time, tính bền vững không chỉ nằm ở những chiếc nhãn màu xanh lá cây hay dòng chữ “tái chế”, mà bắt đầu từ việc bạn thực sự cần gì và chỉ mua đúng những thứ đó.
Admin
Nguồn: VnExpress
