Câu chuyện về những ca bệnh sỏi thận nghiêm trọng đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về lối sống thiếu khoa học của giới trẻ hiện nay. Các bác sĩ Bệnh viện E vừa tiếp nhận một bệnh nhân nam, kỹ sư công nghệ thông tin (Phú Thọ), trong tình trạng suy thận nặng do hàng trăm nghìn viên sỏi nhỏ li ti lấp kín cả hai quả thận. Hình ảnh chụp chiếu cho thấy sỏi dày đặc đến mức bác sĩ phải thốt lên “sỏi chen chúc như bắp ngô”.
Được biết, người đàn ông này thường xuyên thức khuya, dùng nước ngọt thay nước lọc và ít vận động. Dù phát hiện sỏi thận từ hai năm trước với các triệu chứng đau bụng, tiểu buốt, anh đã chủ quan không điều trị dứt điểm và tiếp tục duy trì thói quen xấu.
Bác sĩ Lực, người trực tiếp điều trị, cho biết lối sống sinh hoạt rối loạn đã khiến thận của bệnh nhân suy kiệt khi còn quá trẻ. Việc ngồi nhiều, ít vận động làm giảm khả năng đào thải cặn bã của thận, thức khuya phá vỡ nhịp sinh học khiến quá trình lọc máu suy giảm. Thêm vào đó, thói quen uống ít nước khiến nước tiểu đậm đặc, tạo điều kiện lý tưởng cho các tinh thể lắng đọng và kết thành sỏi. Sau ca phẫu thuật, vô số sỏi nhỏ đã được lấy ra khỏi thận bệnh nhân.
Đây không phải là trường hợp hiếm gặp. Bác sĩ Lực từng điều trị cho một bệnh nhân 18 tuổi với tình trạng tương tự. Cô gái trẻ nhập viện vì đau bụng vùng thắt lưng kèm buồn nôn và được chẩn đoán viêm thận nặng do sỏi niệu quản gây tắc nghẽn dòng nước tiểu. Tiền sử cho thấy cô gái này hoàn toàn khỏe mạnh, nhưng lại có sở thích ăn mì tôm thay cơm, nghiện trà sữa và lười uống nước. Bác sĩ Lực nhận định đây là “tổ hợp” các thói quen gây hại nghiêm trọng cho thận.
Theo bác sĩ, mì tôm chứa hàm lượng muối, chất bảo quản và phụ gia cao, tạo gánh nặng lớn cho thận. Lạm dụng trà sữa cũng khiến thận phải hoạt động liên tục để lọc và đào thải do chứa nhiều đường, chất béo chuyển hóa và hương liệu. Uống ít nước làm giảm chức năng lọc thải của thận, tạo điều kiện cho cặn khoáng tích tụ thành sỏi.
Đáng chú ý, số liệu từ Thư viện Y học Quốc gia Mỹ cho thấy Đông Nam Á là khu vực có tỷ lệ sỏi tiết niệu cao nhất thế giới (5-19%), và Việt Nam nằm trong “vành đai sỏi” toàn cầu. Ước tính, 2-12% dân số Việt Nam mắc sỏi tiết niệu, trong đó sỏi thận chiếm đến 40%. Bệnh thường diễn tiến âm thầm, khó phát hiện sớm, và chỉ được phát hiện khi đã gây ra biến chứng nghiêm trọng.
Các chuyên gia quốc tế lý giải rằng các nước Đông Nam Á có chung đặc điểm địa lý, khí hậu nhiệt đới, gene di truyền và môi trường sống, dẫn đến tần suất mắc bệnh tiết niệu, bao gồm cả sỏi thận, cao. Thống kê cũng cho thấy ung thư tuyến tiền liệt tại Việt Nam đứng thứ 11 thế giới, với gần 4.000 ca mắc mới mỗi năm, phần lớn liên quan đến thói quen ăn mặn, ít vận động, nhiễm trùng tiết niệu hoặc các bệnh chuyển hóa.
Đặc biệt, các bác sĩ cảnh báo số lượng người trẻ mắc sỏi thận đang ngày càng gia tăng. Nhiều bệnh viện đã ghi nhận các trường hợp bệnh nhân ở độ tuổi đôi mươi, thậm chí trẻ em, có thận chứa đầy sỏi. Nhóm người làm việc văn phòng, game thủ, sinh viên ôn thi, những người ít vận động và thường xuyên sử dụng thức ăn nhanh, nước ngọt, có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Các chuyên gia khuyến cáo mỗi người cần bổ sung 2-3 lít nước mỗi ngày để duy trì thận khỏe mạnh. Tuy nhiên, khảo sát cho thấy chỉ khoảng 1/3 người trẻ ở các thành phố lớn uống đủ lượng nước này. Sự thiếu hụt nước kéo dài làm tăng độ đậm đặc của nước tiểu, thúc đẩy quá trình kết tủa khoáng và hình thành sỏi. Thói quen nhịn tiểu phổ biến ở dân văn phòng cũng tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng thận và sinh sỏi.
Ngoài ra, các yếu tố khác như bất thường cấu trúc đường tiết niệu, rối loạn chuyển hóa canxi, thay đổi pH nước tiểu, di truyền, môi trường làm việc nóng bức hoặc nguồn nước nhiễm đá vôi cũng có thể góp phần gây bệnh. Ở vùng nông thôn, tỷ lệ mắc bệnh cao hơn do sử dụng nguồn nước chưa qua xử lý.
Các dấu hiệu nhận biết sỏi thận thường không rõ ràng, bao gồm đau âm ỉ vùng thắt lưng, buồn nôn, tiểu buốt hoặc tiểu ra máu. Nhiều trường hợp chỉ được phát hiện khi sỏi đã gây tắc nghẽn, giãn thận, ứ nước, thậm chí suy thận không hồi phục.
Để phòng ngừa sỏi thận, bác sĩ Cao Thị Như (Bệnh viện Bạch Mai) khuyến cáo:
* Uống đủ nước (2-3 lít mỗi ngày, nên chọn nước lọc hoặc nước khoáng không ga, hạn chế nước ngọt và nước có ga).
* Giảm muối (tránh đồ ăn nhanh, thực phẩm đóng gói và đồ hộp, đọc kỹ nhãn thực phẩm để đảm bảo lượng muối nạp vào không vượt 2.300 mg mỗi ngày).
* Hạn chế đạm động vật (bổ sung protein từ thực vật như đậu, hạt, đậu nành).
* Bổ sung thực phẩm giàu citrate (có trong cam, chanh, bưởi).
Hãy chủ động thay đổi lối sống để bảo vệ sức khỏe thận, tránh những biến chứng nguy hiểm do sỏi thận gây ra.
Admin
Nguồn: VnExpress
