Ngày 13 tháng 7 năm 2024, một sự kiện gây chấn động đã xảy ra tại thị trấn nhỏ Butler, Pennsylvania, khi ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa Donald Trump đang có bài phát biểu trước đám đông. Bất ngờ, những tiếng súng xé tan bầu không khí, một viên đạn sượt qua tai phải của ông Trump.
Thủ phạm, Thomas Crooks, 20 tuổi, đã nã 8 phát đạn từ khẩu súng trường AR-15 từ mái nhà gần sân khấu về phía ông Trump. Lính bắn tỉa của Sở Mật vụ đã nhanh chóng hạ gục Crooks. Một năm sau vụ việc, các nhà điều tra Mỹ vẫn chưa thể giải mã động cơ của Crooks, một người sống khép kín và không để lại bất kỳ dấu vết nào về ý định của mình.
Sinh năm 2003, Crooks lớn lên trong một ngôi nhà yên bình ở khu ngoại ô Bethel Park, Pittsburgh. Anh có những sở thích bình dị như lego, mèo, chế tạo mô hình máy bay, theo dõi đội Pittsburgh Steelers và nấu ăn cùng gia đình.
Cha mẹ Crooks, đều là nhân viên xã hội, luôn coi trọng gia đình và công việc. Ông Matthew, cha của Crooks, mong muốn các con mình thấm nhuần tinh thần đoàn kết, lòng hào phóng, sự chân thành, và khát vọng phục vụ đất nước.
Crooks thường xuyên vào bếp cùng mẹ chuẩn bị bữa tối, và cùng gia đình chia sẻ công việc nhà trong các dịp lễ. “Vào Lễ Tạ ơn, tôi và bố cùng nhau nấu gà tây và nghiền khoai tây. Vào Giáng sinh, tôi và mẹ nướng bánh quy, còn vào dịp Giao thừa, chúng tôi làm thịt lợn và dưa muối”, Crooks từng chia sẻ trong một video giới thiệu ở lớp đại học.

Tuy nhiên, hàng xóm nhận thấy gia đình Crooks ít giao tiếp với những người xung quanh, và hiếm khi có khách đến thăm. Ngay cả với bạn bè, Crooks cũng là một người kín tiếng, không bao giờ mời họ đến nhà hoặc đi chơi cùng.
Tristan Radcliffe, người bạn quen Crooks từ mẫu giáo, thường ăn trưa cùng anh trong suốt những năm học phổ thông và cùng đăng ký vào một trường đại học, thừa nhận rằng anh chưa bao giờ thực sự hiểu rõ về Crooks, dù họ gặp nhau gần như mỗi ngày. “Cậu ấy dường như luôn tập trung vào công việc, điều thường thấy ở những người thông minh”, Radcliffe nhận xét.
Thành tích học tập xuất sắc của Crooks là minh chứng cho điều đó. Anh đạt 1530 điểm trong kỳ thi SAT, thuộc top 1% ở Mỹ. Năm 2022, anh đăng ký vào Cao đẳng Cộng đồng hạt Allegheny, dự định tiết kiệm tiền trước khi theo đuổi chương trình học 4 năm chuyên sâu về kỹ thuật.
Là một sinh viên chăm chỉ, Crooks thường xuyên tìm đến các giáo sư để học hỏi và duy trì điểm số cao. Các giáo viên đều ấn tượng với sự nỗ lực và kết quả học tập của anh. Giáo sư Patricia Thompson nhớ về Crooks như một sinh viên xuất sắc, thông minh và đầy triển vọng. Bà từng tự hào khoe với đồng nghiệp về dự án bàn cờ in 3D độc đáo dành cho người khiếm thị do Crooks thực hiện.
Tuy nhiên, trong những năm tháng học đại học, Crooks hạn chế giao tiếp xã hội, một phần do chương trình học từ xa. Điều này càng khiến cuộc sống của anh trở nên bí ẩn hơn với những người xung quanh.
Bạn bè và thầy cô không hề hay biết rằng vào mùa hè năm 2023, Crooks đã mua một khẩu súng trường AR-15 với giá 500 USD và đăng ký làm thành viên của một trường bắn địa phương. Anh trở thành khách quen tại Câu lạc bộ thể thao Clairton, cách nhà khoảng 14 km, và đã tập bắn 40 lần trong 11 tháng trước vụ ám sát.
Crooks cũng bắt đầu sử dụng dịch vụ email mã hóa Maifence và mạng riêng ảo Mullvad thường xuyên hơn để che giấu các hoạt động trực tuyến. Phân tích của CBS News cho thấy anh ngày càng quan tâm đến tin tức, chất nổ và đạn dược. Vào ngày 6 tháng 12 năm 2023, Crooks tìm kiếm thông tin về các trang tin tức và trang web của Nhà Trắng từ thời kỳ đầu nhiệm kỳ của ông Trump, trước khi chuyển sang các trang web về súng đạn.
Từ tháng 12 năm 2023, cuộc sống của Crooks dường như chia làm hai. Một mặt, anh vẫn tập trung chuẩn bị hồ sơ đăng ký vào các chương trình kỹ thuật tại Đại học Pittsburgh và Đại học Robert Morris để theo đuổi đam mê sự nghiệp. Mặt khác, anh bắt đầu chế tạo thiết bị nổ trong phòng ngủ và lên kế hoạch ám sát mà cha mẹ không hề hay biết.
Một số người đã nhận thấy những hành vi bất thường của Crooks. Cha anh kể với các nhà điều tra rằng ông đã phát hiện những dấu hiệu bất thường về sức khỏe tâm thần của con trai. “Cha của Crooks giải thích rằng trong những năm qua, ông đã thấy con trai nhảy múa trong phòng ngủ suốt đêm. Ông thỉnh thoảng còn thấy con nói chuyện một mình và cử động tay, chuyện đó xảy ra thường xuyên hơn sau khi Crooks hoàn thành học kỳ cuối”, một nhà điều tra Pennsylvania viết trong hồ sơ.
Radcliffe cũng nhận thấy những thay đổi tương tự khi tình cờ gặp Crooks trong khuôn viên trường. “Cậu ấy cử động chân rất nhiều và nói khá nhanh”, anh kể lại.
Crooks tốt nghiệp cao đẳng vào tháng 5 năm 2024. Một tháng trước vụ ám sát, anh gửi email cho văn phòng trường hỏi về thời điểm nhận bằng tốt nghiệp.
Crooks cũng quan tâm đến chiến dịch tranh cử tổng thống, nghiên cứu các ứng viên trên mạng hơn 60 lần, tìm kiếm các từ khóa như “đại hội toàn quốc đảng Dân chủ” hay “khi nào diễn ra đại hội đảng Cộng hòa trong năm 2024”, theo FBI.
Vào ngày 7 tháng 7 năm 2024, Crooks đến thăm khu triển lãm Butler Farm Show, nơi ông Trump tổ chức sự kiện tranh cử, và tìm kiếm ảnh của khu triển lãm trên mạng. Anh cũng nghiên cứu về AGR International, công ty có các tòa nhà liền kề với khu triển lãm.
Một ngày trước vụ tấn công, Crooks đến tập bắn tại trường bắn lần cuối. Sáng ngày 13 tháng 7, anh lái xe đến Butler Farm Show và ở lại đó hơn một giờ trước khi về nhà. Các nhà điều tra cho hay khoảng 13h30 cùng ngày, Crooks lấy khẩu súng trường từ nhà và nói với cha rằng anh đến trường bắn.

Ngoài súng trường, Crooks còn mang theo một máy bay không người lái và hai quả bom tự chế trong cốp xe, cùng với một bộ điều khiển kích nổ từ xa. Anh ta để lại một thiết bị nổ đang lắp ráp dở trong phòng ngủ.
Crooks đến một cửa hàng gần nhà mua đạn và sau đó tới Butler Farm Show. Khi những người ủng hộ ông Trump xếp hàng vào nơi tổ chức sự kiện, Crooks lấy máy bay không người lái khỏi xe và điều khiển nó bay phía trên địa điểm tổ chức sự kiện trong 12 phút, bắt đầu từ lúc 15h31. Các nhà điều tra cho rằng Crooks có thể đã sử dụng máy bay không người lái để khảo sát khu vực ông Trump phát biểu.
Các sĩ quan cảnh sát địa phương lần đầu chú ý đến hoạt động của Crooks vào lúc 17h. Một sĩ quan và một lính bắn tỉa cho biết Crooks ở một mình tại nơi dễ nhận thấy và dường như không quan tâm đến các hoạt động của sự kiện. “Cậu ta đi bộ ở bãi cỏ giữa tòa nhà của AGR và rào chắn của khu tổ chức sự kiện, liên tục nhìn vào tòa nhà. Một điểm khiến tôi nghi ngờ là cậu ấy nhìn thẳng vào cửa sổ mà tôi đang đứng”, một lính bắn tỉa kể lại. Tòa nhà AGR cách nơi ông Trump phát biểu gần 140 m.

Sĩ quan cảnh sát địa phương bắt đầu theo dõi Crooks. Một người thấy Crooks sử dụng máy đo khoảng cách nên đã chụp ảnh lại. Lúc 17h39, một sĩ quan đề nghị thông báo cho đội mật vụ về thanh niên đáng ngờ này.
Một trung sĩ cảnh sát bang Pennsylvania sau đó đã báo cho đội an ninh của ông Trump. Tuy nhiên, các nhà điều tra của quốc hội cho biết thông tin này dường như không được chuyển tới nhóm mật vụ bảo vệ trên sân khấu hoặc những người chịu trách nhiệm về an ninh chính tại cuộc vận động tranh cử.
Khoảng 18h, một sĩ quan thấy Crooks lấy chiếc balo và bắt đầu chạy. Các sĩ quan bắt đầu tỏa ra các hướng tìm Crooks, khi anh ta biến mất giữa hai tòa nhà.
Công tố viên hạt Butler Richard Goldinger cho biết sự thiếu thông suốt trong liên lạc giữa các đội an ninh vòng ngoài và vòng trong đã tạo cơ hội cho Crooks hành động. “Cảnh sát địa phương không được thông báo trước về kế hoạch an ninh của mật vụ. Họ cũng không được giao nhiệm vụ bảo vệ khu vực mà Crooks có thể đã trèo lên để ngắm bắn”, Goldinger nói.
Vào lúc 18h02, ông Trump bước lên sân khấu. Crooks trèo lên mái nhà sau đó 3 phút. Một số người dân gần đó nhìn thấy thanh niên mang súng bò trên mái nhà và bắt đầu gọi cảnh sát.

Vào lúc 18h11, một sĩ quan cảnh sát quyết định bám vào gờ tường để trèo lên mái nhà. Người này sau đó kể lại với các nhà điều tra rằng “tôi thấy Crooks đối mặt với sân khấu, nhưng cậu ấy quay lại nhìn về phía tôi khi tôi leo lên mái. Cậu ấy lộ rõ vẻ mặt ngạc nhiên, như thể muốn hỏi ông đang làm gì ở đây vậy”.
Crooks nhanh chóng chĩa súng về phía viên cảnh sát, khiến người này vội ngả người ra sau và lập tức báo qua bộ đàm về việc nghi phạm có vũ trang. Nhưng thông tin không kịp chuyển đến đội an ninh của ông Trump.
Vài giây sau, Crooks nổ 8 phát súng, giết chết lính cứu hỏa Corey Comperatore ngồi trên khán đài, khiến ông Trump và hai người tham dự sự kiện bị thương. Một lính bắn tỉa của mật vụ đang canh gác trên nóc nhà kho sau sân khấu đã nhanh chóng xác định được vị trí của Crooks và nổ một phát súng duy nhất hạ gục nghi phạm.
“Tay súng đã bị hạ”, một sĩ quan cảnh sát địa phương báo qua bộ đàm. Trong lúc đó, các mật vụ vây quanh để đưa ông Trump rời sân khấu.
“Đợi đã”, ông Trump nói trước khi đứng dậy, giơ nắm đấm và hét lên với đám đông “chiến đấu, chiến đấu, chiến đấu”.
Các cuộc điều tra và thẩm vấn nhanh chóng được tiến hành, hé lộ một số chi tiết về kế hoạch ám sát của Crooks. Tuy nhiên, một năm trôi qua, nhiều câu hỏi vẫn chưa có lời giải đáp.
Liệu cuộc mít tinh ở Butler chỉ là một sự lựa chọn ngẫu nhiên, hay Crooks thực sự muốn ám sát ông Trump? Crooks định làm gì với những quả bom tự chế, và liệu anh ta có thực sự ý thức được mình đang thực hiện một vụ ám sát hay không? Tất cả vẫn còn là một ẩn số.
“Tại sao đứa trẻ này lại làm điều đó, trong khi cậu ta có cả một tương lai tươi sáng phía trước?”, giáo sư Thompson tự hỏi.
“Tôi vẫn không thể tin toàn bộ chuyện này là sự thật”, Radcliffe bàng hoàng.
Admin
Nguồn: VnExpress