Trong bối cảnh tỷ lệ sinh giảm kỷ lục và mất cân bằng giới tính khi sinh gia tăng, Bộ Y tế đã đề xuất nhiều giải pháp trong dự thảo Luật Dân số, với tổng kinh phí dự kiến hơn 5.365 tỷ đồng.
Theo thống kê năm 2024, mức sinh trung bình trên toàn quốc chỉ còn 1,91 con/phụ nữ, mức thấp nhất trong lịch sử nhân khẩu học Việt Nam và có xu hướng tiếp tục giảm trong những năm tới. Nếu tình trạng này không được cải thiện, Việt Nam có thể kết thúc giai đoạn dân số vàng vào năm 2039, đạt đỉnh về quy mô dân số trong độ tuổi lao động vào năm 2042 và bắt đầu tăng trưởng âm từ năm 2054.
Đáng chú ý, mức sinh có sự khác biệt rõ rệt giữa các nhóm dân cư. Tỷ lệ sinh cao hơn ở phụ nữ có trình độ học vấn và mức sống thấp, trong khi nhóm phụ nữ có thu nhập và trình độ học vấn cao lại có xu hướng sinh ít con hơn.
Bên cạnh đó, tỷ số giới tính khi sinh vẫn ở mức đáng báo động, với 111,4 bé trai trên 100 bé gái. Nếu không có các biện pháp can thiệp mạnh mẽ, dự kiến đến năm 2034, Việt Nam sẽ dư thừa khoảng 1,5 triệu nam giới trong độ tuổi kết hôn, và con số này có thể lên tới 2,5 triệu vào năm 2059.
Bộ Y tế cảnh báo rằng sự chênh lệch giới tính này có thể gây ra những hệ lụy lâu dài, khiến một bộ phận nam giới gặp khó khăn trong việc lập gia đình, dẫn đến các vấn đề như buôn bán phụ nữ, mại dâm, bạo lực giới và tội phạm xuyên quốc gia.
Để ngăn chặn những hệ lụy này, Bộ Y tế đề xuất các chính sách đột phá nhằm duy trì mức sinh thay thế, bao gồm: cho phép lao động nữ nghỉ thêm một tháng ngoài thời gian nghỉ thai sản, lao động nam được nghỉ thêm 5 ngày khi vợ sinh con. Đồng thời, hỗ trợ bằng tiền mặt hoặc hiện vật cho phụ nữ sinh con, sinh đủ 2 con, hoặc sinh đủ 2 con trước 35 tuổi; hỗ trợ chi phí ăn uống cho trẻ mầm non; miễn giảm chi phí khám thai định kỳ.
Trong đó, chính sách hỗ trợ tiền mặt hoặc hiện vật cho phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi dự kiến tiêu tốn 650 tỷ đồng. Khoảng 1.312 tỷ đồng được dành để hỗ trợ phụ nữ sinh con thứ hai được nghỉ thêm một tháng. Bên cạnh đó, khoảng 24,3 tỷ đồng sẽ được dùng để miễn giảm chi phí khám thai định kỳ.
Đặc biệt, Bộ Y tế dự kiến chi khoảng 151,8 tỷ đồng để hỗ trợ tài chính cho các cặp vợ chồng sinh hai con gái, nhằm khuyến khích và kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Hàng nghìn tỷ đồng khác sẽ được sử dụng để hỗ trợ tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân, sàng lọc trước sinh và sơ sinh.
Theo Bộ Y tế, các biện pháp hỗ trợ này sẽ giúp phụ nữ có thêm thời gian chăm sóc con cái, giảm bớt gánh nặng cho gia đình, khuyến khích sinh đủ hai con, đặc biệt là trước 35 tuổi.
Bác sĩ Mai Xuân Phương, nguyên Phó Vụ trưởng Truyền thông – Giáo dục, Tổng Cục Dân số (nay là Cục Dân số, Bộ Y tế), cho biết giảm sinh không chỉ là vấn đề của Việt Nam mà còn là thách thức của nhiều quốc gia khác như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản. Các nước này đã đưa ra nhiều chính sách khuyến sinh, nhưng chưa có quốc gia nào thực sự thành công.
Ông Phương nhấn mạnh để tăng mức sinh và đảm bảo sự phát triển bền vững của dân số, cần có các chính sách hỗ trợ thiết thực và thay đổi nhận thức của xã hội.
Về chính sách, cần có hỗ trợ tài chính và phúc lợi cho các gia đình sinh con, như trợ cấp sinh con, đặc biệt là con thứ hai, giảm thuế cho gia đình có con nhỏ, hỗ trợ nhà ở hoặc vay mua nhà ưu đãi.
Quan trọng hơn, cần thay đổi nhận thức xã hội để khuyến khích sinh con, xóa bỏ tâm lý sợ sinh con, thay đổi tư duy về vai trò của nam giới trong việc nuôi dạy con cái, giảm áp lực cho phụ nữ.
Ngoài ra, cần định hướng giới trẻ về giá trị của gia đình và việc sinh con, coi đó là trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền lợi. Giáo dục giới tính và kỹ năng làm cha mẹ nên được đưa vào chương trình học phổ thông để trang bị cho giới trẻ những kiến thức và kỹ năng cần thiết trước khi bước vào hôn nhân.
Admin
Nguồn: VnExpress
