Vài ngày trước, Thường vụ Quốc hội đã thảo luận về việc Ủy ban đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo báo cáo về sự thích ứng của học sinh với phương pháp thi mới. Vậy Ủy ban đã nhận được phản hồi như thế nào?
Theo đánh giá, đề thi THPT năm nay được xây dựng theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018, với cách tiếp cận mới, đã mang lại những thay đổi tích cực. Đề thi có xu hướng tăng cường các câu hỏi vận dụng, liên hệ thực tiễn và mở rộng ra ngoài phạm vi sách giáo khoa. Điều này khiến không ít học sinh cảm thấy đề khó và có phần bất ngờ. Tuy nhiên, việc chuyển từ kiểm tra kiến thức đơn thuần sang đánh giá năng lực là một xu hướng tất yếu và cần thiết.
Phổ điểm thi vừa công bố cho thấy đề thi có khả năng phân loại thí sinh. Nếu không có sự phân loại rõ ràng và chính xác, các trường đại học sẽ gặp nhiều khó khăn trong công tác tuyển sinh, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng đào tạo và nguồn nhân lực sau này.
Ủy ban Văn hóa và Xã hội đã yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo báo cáo và sẽ đưa ra khuyến nghị sau khi có kết quả kỳ thi tốt nghiệp THPT và ý kiến đánh giá từ các chuyên gia. Ủy ban cũng đề nghị Bộ tiếp tục nghiên cứu sâu rộng, tham khảo ý kiến từ nhiều phía để cải tiến đề thi. Cơ quan của Quốc hội sẽ phối hợp giám sát chặt chẽ để đảm bảo tính công bằng, minh bạch và nâng cao chất lượng kỳ thi trong những năm tới.
Hiện nay, mô hình giáo dục vẫn còn nặng về thi cử, khiến học sinh học thuộc lòng, luyện thi một cách máy móc, trong khi xã hội ngày càng đòi hỏi những năng lực cốt lõi như nắm bắt vấn đề và tư duy sáng tạo. Ông có quan điểm như thế nào về vấn đề này?
Tôi hoàn toàn đồng ý với nhận định trên. Đây là một thực trạng tồn tại đã lâu nhưng chưa được giải quyết triệt để. Một trong những nguyên nhân chính là do chúng ta vẫn quá chú trọng vào mục tiêu thi cử, lấy kết quả thi làm trung tâm, chi phối toàn bộ cách dạy, cách học và kiểm tra, đánh giá trong nhà trường. Điều này dẫn đến việc học sinh chỉ tập trung học để đạt điểm cao, còn giáo viên thì dạy theo hướng “luyện” thi, chưa chú trọng đến phát triển tư duy sáng tạo của học sinh.
Để thực hiện Nghị quyết của Đảng, ngành giáo dục cần tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học một cách thực chất và toàn diện hơn. Học sinh cần được phát triển năng lực thực sự, trang bị kỹ năng sống và hoàn thiện nhân cách, thay vì chỉ chạy theo thành tích thi cử. Hoạt động thi – dạy – học cần được điều chỉnh hài hòa, chặt chẽ để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quốc gia.
Với nhiều năm kinh nghiệm trong ngành sư phạm, theo ông, việc đổi mới nội dung thi cử cần đi kèm với những thay đổi gì trong phương pháp giảng dạy ở nhà trường?
Để đổi mới giáo dục một cách thực chất và bền vững, điều quan trọng nhất là phải kiên định với các quan điểm đổi mới giáo dục và thực hiện chúng một cách hiệu quả. Học không chỉ để thi, mà còn để tích lũy kiến thức, có phương pháp tiếp cận vấn đề một cách logic, khoa học, hoàn thiện nhân cách, có cái nhìn nhân văn về cuộc sống, yêu nước và hội nhập quốc tế. Việc học cần gắn liền với cuộc sống, với sự phát triển cá nhân và đóng góp cho cộng đồng.
Trong chiến lược này, việc nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh và các ngoại ngữ khác là rất quan trọng, biến ngoại ngữ thành công cụ hữu hiệu để học sinh tiếp cận tri thức toàn cầu, giúp thế hệ trẻ tự tin hội nhập quốc tế. Trong thời đại ngày nay, ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh, là công cụ giao tiếp hiệu quả trong nhiều lĩnh vực, mang lại lợi ích cho người dân và đất nước.
Tôi cho rằng ngành giáo dục cần tìm ra sự cân bằng hợp lý giữa học tập và hoạt động ngoại khóa, giữa trang bị kiến thức và kỹ năng, giữa lý thuyết và thực hành, giữa phát triển cá nhân và trách nhiệm xã hội. Chương trình học và thời khóa biểu cũng cần linh hoạt để phù hợp với sự đa dạng của người học, đặc thù vùng miền và những thay đổi không ngừng của xã hội và công nghệ.
Tôi ủng hộ việc sắp xếp thời gian theo hướng buổi sáng học văn hóa, buổi chiều dành cho nghệ thuật, thể chất, kỹ năng mềm và các kiến thức bổ trợ khác. Đây không chỉ là giải pháp khả thi mà còn là hướng đi tất yếu để phát triển học sinh một cách toàn diện. Thực tế, theo chủ trương của Bộ Chính trị, từ năm học 2025-2026, tất cả học sinh tiểu học và THCS sẽ học hai buổi mỗi ngày miễn phí. Buổi thứ hai sẽ dành cho hoạt động nghệ thuật, trải nghiệm sáng tạo, giáo dục đạo đức và kỹ năng xã hội, hình thành một mô hình nhà trường hiện đại, thân thiện và hiệu quả.
Để đạt được mục tiêu này, các cơ quan quản lý và cơ sở giáo dục cần chuẩn bị kỹ lưỡng trên nhiều phương diện, như ban hành quy định về thời lượng và nội dung các hoạt động ngoài giờ chính khóa, đầu tư cơ sở vật chất, phòng chức năng, sân bãi và thiết bị phục vụ các môn nghệ thuật và khoa học. Đối với buổi học thứ hai, ngành giáo dục cần xây dựng cơ chế linh hoạt để huy động các chuyên gia, nghệ nhân và vận động viên tham gia giảng dạy và hướng dẫn học sinh.
Cuối cùng, việc thay đổi nhận thức của phụ huynh và xã hội là rất quan trọng. Cần xác định rằng các môn năng khiếu và kỹ năng mềm có ý nghĩa quan trọng không kém các môn văn hóa, góp phần hình thành những công dân toàn diện, hạnh phúc và thích ứng tốt với cuộc sống hiện đại.
Trong vai trò giám sát và kiến nghị chính sách, Ủy ban Văn hóa và Xã hội sẽ thúc đẩy những giải pháp gì để giúp các trường học đổi mới cách dạy – học – thi một cách thực chất, không chạy theo thành tích và không gây áp lực quá mức lên học sinh và giáo viên?
Ủy ban Văn hóa và Xã hội sẽ tiếp tục giám sát chặt chẽ việc thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018, đảm bảo các địa phương và nhà trường triển khai đúng tinh thần đổi mới, tránh hình thức và bệnh thành tích. Chúng tôi cũng đang nghiên cứu, kiến nghị hoàn thiện hệ thống pháp luật về giáo dục, đặc biệt là các nội dung cần sửa đổi, bổ sung trong Luật Giáo dục, Luật Giáo dục Đại học và Luật Giáo dục Nghề nghiệp.
Bên cạnh đó, Ủy ban sẽ tăng cường giám sát việc thực hiện Luật Nhà giáo, đồng thời kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo có chính sách chăm lo, phát triển và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, yếu tố then chốt để đảm bảo chất lượng giáo dục thực chất.
Chúng tôi cũng sẽ tổ chức các diễn đàn, tọa đàm với sự tham gia của chuyên gia, nhà khoa học, giáo viên và phụ huynh để lắng nghe ý kiến đa chiều, từ đó đưa ra các kiến nghị chính sách sát thực tế, hướng tới một nền giáo dục vì sự phát triển toàn diện và hạnh phúc của người học.
Với sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Nhà nước, tôi tin rằng trong thời gian tới, giáo dục và đào tạo nước ta sẽ có những chuyển biến tích cực, thực chất và bền vững.
Admin
Nguồn: VnExpress
