Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội, trực thuộc Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam (Bộ Khoa học và Công nghệ), là đơn vị tiên phong trong nghiên cứu và ứng dụng năng lượng nguyên tử. Nơi đây nổi bật với các công nghệ chiếu xạ, bức xạ, hóa phóng xạ, gia tốc và điện tử hạt nhân.
Trung tâm được trang bị máy gia tốc cyclotron KOTRON 13MeV, một món quà từ Chính phủ Hàn Quốc. Thiết bị này đóng vai trò quan trọng trong việc nghiên cứu và sản xuất các đồng vị, dược chất phóng xạ.
Sau nhiều năm chờ đợi cấp phép, từ tháng 2/2023, Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội đã chính thức đưa máy gia tốc vào hoạt động, sản xuất và cung cấp thuốc phóng xạ F-18 FDG cho nhiều bệnh viện. Đây là loại thuốc thiết yếu trong kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh PET/CT, một phương pháp hiện đại giúp phát hiện và điều trị các bệnh lý tim mạch, thần kinh và đặc biệt là ung thư.
Quy trình sản xuất F-18 FDG bắt đầu bằng việc bắn chùm proton vào bia chứa nước giàu O-18 trong khoảng 2-2,5 giờ. Quá trình này biến đổi đồng vị O-18 thành đồng vị F-18, sau đó được chuyển đến module tổng hợp thuốc. Tại đây, đồng vị F-18 kết hợp với tiền chất mannose triflate để tạo thành dược chất phóng xạ F18-FDG. Dược chất này sau đó được chia thành các liều nhỏ, trải qua quá trình tổng hợp, tinh chế và lọc vô khuẩn.
Dược chất phóng xạ F-18 FDG được tiêm vào cơ thể bệnh nhân qua đường tĩnh mạch. Với cấu trúc tương tự đường glucose, F-18 FDG có xu hướng tập trung nhiều hơn ở các tế bào ung thư, vốn có nhu cầu glucose cao hơn tế bào thường. Khi vào cơ thể, F-18 FDG phát ra phóng xạ, được máy PET/CT ghi lại và chuyển đổi thành hình ảnh, hỗ trợ đắc lực cho việc chẩn đoán và điều trị bệnh.
Sau khi sản xuất, các lọ dược chất phóng xạ F18-FDG được đặt trong container vonfram có nắp khóa, đảm bảo an toàn phóng xạ cho nhân viên y tế trong quá trình vận chuyển và sử dụng.
Tùy theo nhu cầu, mỗi bệnh viện sẽ nhận từ một đến hai container thuốc phóng xạ. Hiện tại, Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội đang cung cấp dược chất này cho 7 bệnh viện lớn, bao gồm Bệnh viện K cơ sở Tân Triều, Bệnh viện Ung bướu Hà Nội, Bệnh viện Quân đội 103, Bệnh viện Đại học Phenikaa, Bệnh viện Đa khoa Vinmec, Bệnh viện Mặt trời và Bệnh viện Hòa Bình (Hải Dương).
Để đảm bảo an toàn, container chứa thuốc được đặt trong thùng chống sốc, tránh va đập trong quá trình vận chuyển. Cả container, thùng chứa và phương tiện vận chuyển đều phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn bức xạ hạt nhân.
Dược chất phóng xạ F-18 FDG phải trải qua quá trình kiểm nghiệm khắt khe trước khi đến tay các bệnh viện. Vì là thuốc tiêm tĩnh mạch, các tiêu chuẩn kiểm nghiệm tuân thủ theo dược điển. Một phần mẫu thuốc được lưu lại trung tâm để kiểm tra đối chứng, đảm bảo chất lượng và an toàn.
Trước khi giao thuốc cho nhân viên y tế, sĩ quan an toàn sẽ đo chỉ số phóng xạ vận chuyển của container và ghi rõ trên nhãn cảnh báo dán trên thùng. Do thời gian bán rã của F-18 FDG chỉ là 110 phút, quy trình bàn giao và vận chuyển phải diễn ra nhanh chóng để giảm thiểu hao hụt dược chất.
Anh Nguyễn Thế Trung, nhân viên Khoa Y học hạt nhân, Bệnh viện K cơ sở Tân Triều, cho biết bệnh viện sử dụng xe chuyên dụng, được cấp phép bởi Cục An toàn bức xạ và hạt nhân, để vận chuyển thuốc. Với một máy PET/CT hoạt động, mỗi ngày Bệnh viện K cơ sở Tân Triều nhận thuốc hai lần từ trung tâm, phục vụ khoảng 30 bệnh nhân. Anh nhấn mạnh, thuốc phóng xạ F-18 FDG là yếu tố then chốt để bác sĩ chụp PET/CT, đánh giá chính xác giai đoạn bệnh, khả năng đáp ứng thuốc và tình trạng tái phát, di căn ở bệnh nhân ung thư.
Hiện nay, tại Việt Nam, Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội và một số bệnh viện đã chủ động sản xuất dược chất phóng xạ có thời gian bán rã ngắn, phục vụ chẩn đoán ung thư. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí (giá thành sản phẩm sản xuất trong nước chỉ bằng 1/3 so với nhập khẩu) mà còn góp phần quan trọng vào việc xây dựng và phát triển mạng lưới y học hạt nhân tại Việt Nam.
Admin
Nguồn: VnExpress
