Đối với người bệnh tiểu đường, việc theo dõi đường huyết và ghi chép nhật ký ăn uống đóng vai trò then chốt trong quá trình điều trị, giúp họ hiểu rõ hơn về cơ thể và phản ứng của đường huyết với thức ăn cũng như vận động. Tuy nhiên, đôi khi đường huyết vẫn tăng cao một cách khó hiểu. Dưới đây là năm nguyên nhân ít được biết đến có thể gây ra tình trạng này, cùng với các biện pháp khắc phục.
**1. Ốm đau hoặc căng thẳng**
Khi cơ thể trải qua tình trạng ốm đau hoặc căng thẳng, nó sẽ sản sinh ra cortisol, một loại hormone liên quan đến phản ứng căng thẳng. Cortisol, cùng với các tế bào gây viêm (cytokine), thúc đẩy quá trình phân giải glycogen thành đường glucose (glycogenolysis) và tạo glucose từ các nguồn không phải carbohydrate (gluconeogenesis). Kết quả tất yếu là đường huyết tăng cao.
Trong thời gian bị ốm, việc theo dõi đường huyết thường xuyên là vô cùng quan trọng để kiểm soát tình hình. Người bệnh nên ưu tiên lựa chọn thực phẩm và đồ uống có lượng carbohydrate vừa phải, đồng thời hạn chế các loại đồ uống có đường như nước trái cây, nước ngọt hoặc cà phê chứa nhiều đường. Nếu đường huyết có những biến động đáng kể, cần liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn và điều chỉnh phác đồ điều trị.
**2. Mất nước**
Duy trì đủ lượng nước cần thiết cho cơ thể là yếu tố then chốt để đảm bảo sức khỏe tổng thể. Nước đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các hệ thống cơ thể hoạt động hiệu quả nhất, bao gồm kiểm soát nhiệt độ, bài tiết chất thải, tiêu hóa, cung cấp oxy và phát triển tế bào. Khi cơ thể bị mất nước, nồng độ glucose trong máu có thể tăng cao do cơ chế bù đắp sự mất cân bằng chất lỏng.
Để tránh tình trạng này, cần đảm bảo bổ sung đủ nước hàng ngày. Nhu cầu nước của mỗi người là khác nhau, nhưng một dấu hiệu đơn giản để nhận biết là nước tiểu có màu vàng nhạt.
Một cách khác để ước tính lượng nước cần thiết là tính khoảng 30 ml nước cho mỗi kg trọng lượng cơ thể. Ví dụ, một người nặng 72,7 kg cần khoảng 9 cốc nước mỗi ngày. Để tăng cường việc uống nước, có thể đặt lời nhắc hoặc thêm các loại thảo mộc và trái cây vào nước để tạo hương vị. Trà thảo mộc cũng là một lựa chọn tốt để bổ sung nước cho cơ thể.
**3. Tác dụng phụ của thuốc**
Một số loại thuốc có thể gây tăng đường huyết, bao gồm steroid, thuốc ổn định tâm trạng, statin và thuốc lợi tiểu. Các loại thuốc này có thể ảnh hưởng đến tuyến tụy và quá trình sản xuất glucose nội sinh của cơ thể.
Thuốc lợi tiểu làm tăng bài tiết nước tiểu, giúp giảm huyết áp nhưng đồng thời có thể làm tăng đường huyết do chất lỏng rời khỏi máu, khiến đường trở nên đậm đặc hơn. Steroid có thể can thiệp vào quá trình tiết insulin của tuyến tụy, dẫn đến tăng đường huyết.
Bác sĩ cần cân nhắc kỹ lưỡng các loại thuốc có khả năng làm tăng đường huyết và tìm kiếm các lựa chọn thay thế ít tác dụng phụ hơn. Bệnh nhân nên trao đổi với bác sĩ về các tác dụng phụ có thể xảy ra và thời điểm cần liên hệ với bác sĩ để được hỗ trợ.
**4. Ảnh hưởng của hormone**
Glucagon, amylin, epinephrine, cortisol và hormone tăng trưởng đều đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều hòa đường huyết. Chúng liên quan đến quá trình phân giải và sản xuất glucose ở gan, cũng như độ nhạy cảm của cơ thể với insulin.
Phụ nữ mắc bệnh tiểu đường type 1 có thể gặp phải những biến động đường huyết trong chu kỳ kinh nguyệt. Trong thai kỳ, hormone do nhau thai tiết ra có thể làm tăng đường huyết của mẹ. Do sự thay đổi hormone là một phần tất yếu của thai kỳ, việc đánh giá đường huyết thường xuyên là một phần quan trọng trong quá trình kiểm tra sức khỏe trước khi sinh.
Trong những trường hợp cần hướng dẫn dinh dưỡng cụ thể để kiểm soát đường huyết, người bệnh nên tìm đến các chuyên gia dinh dưỡng hoặc các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe có chuyên môn để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất.
**5. Thiếu ngủ**
Giấc ngủ là một nhu cầu sinh học thiết yếu. Tình trạng thiếu ngủ có thể khiến các hệ thống trong cơ thể suy giảm chức năng, làm cho các tế bào phản ứng kém với insulin, từ đó gây ra tình trạng tăng đường huyết.
Để có một giấc ngủ ngon và sâu giấc, việc duy trì vệ sinh giấc ngủ là vô cùng quan trọng. Nếu thường xuyên bị rối loạn giấc ngủ, nên thực hiện các nghiên cứu về giấc ngủ để tìm ra nguyên nhân gốc rễ. Cần tạo một môi trường ngủ mát mẻ, yên tĩnh, không có các thiết bị công nghệ và ánh sáng xanh. Tránh ăn hoặc uống quá gần giờ đi ngủ, vì điều này có thể gây gián đoạn giấc ngủ.
Admin
Nguồn: VnExpress
