Từ ngày 1/7, một TP HCM mới sẽ được hình thành trên cơ sở sáp nhập TP HCM hiện tại, Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, tạo ra một trung tâm công nghiệp có quy mô ước tính gần 930.000 tỷ đồng, đóng góp hơn 25,52% giá trị công nghiệp của cả nước (tính đến năm 2024).
Ông Trần Việt Hà, Phó trưởng Ban quản lý các Khu Chế xuất và Công nghiệp TP HCM (Hepza), cho biết TP HCM sau sáp nhập sẽ có 66 khu chế xuất và khu công nghiệp, với tổng diện tích đất hơn 27.000 ha. Theo quy hoạch đến năm 2050, khu vực này sẽ có 105 khu chế xuất, khu công nghiệp với tổng diện tích quy hoạch hơn 49.000 ha, trở thành trung tâm công nghiệp hàng đầu của cả nước. Thông tin này được ông Hà chia sẻ tại hội thảo “Cơ hội vàng từ Bất động sản Công nghiệp TP HCM” diễn ra vào ngày 17/7.
TS. Trương Minh Huy Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP HCM (HIDS), nhận định TP HCM mới có tiềm năng lớn để trở thành trung tâm công nghiệp tích hợp, công nghệ cao, hiện đại và bền vững của cả nước và khu vực.
Theo ông Vũ, việc sáp nhập tạo ra sự đồng bộ về chính sách đầu tư, hạ tầng và ưu đãi thuế, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong sản xuất và mở rộng quy mô. Sự kết hợp thế mạnh của từng địa phương trước đây cũng sẽ giúp khai thác hiệu quả các nguồn lực. Cụ thể, TP HCM dẫn đầu về đổi mới sáng tạo, Bình Dương mạnh về sản xuất – chế biến, còn Bà Rịa – Vũng Tàu có thế mạnh về năng lượng và logistics biển. Sự đa dạng trong các ngành nghề, từ thực phẩm, điện tử đến cơ khí, hóa dầu, sẽ thu hút dòng vốn FDI muốn tận dụng hệ sinh thái hoàn chỉnh.
Đặc biệt, khu vực này sở hữu lực lượng doanh nghiệp công nghiệp đông đảo và năng động nhất cả nước, với tổng cộng gần 45.000 doanh nghiệp công nghiệp, chiếm gần 28,4% số doanh nghiệp công nghiệp cả nước (tính đến cuối năm 2024).
TS. Đỗ Thiên Anh Tuấn từ Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright đánh giá TP HCM có vị trí chiến lược trong chuỗi cung ứng toàn cầu, thuận tiện kết nối giao thương với các nền kinh tế lớn. Hệ sinh thái sản xuất, đô thị và cảng biển ngày càng tích hợp và đa chức năng, kết hợp với thị trường nội địa lớn giúp duy trì và mở rộng quy mô sản xuất, thu hút đầu tư.
Tuy nhiên, các chuyên gia và doanh nghiệp cũng chỉ ra những thách thức cần giải quyết để khai thác tối đa tiềm năng tăng trưởng công nghiệp của thành phố.
Một trong những thách thức lớn nhất là hạ tầng giao thông chưa đồng bộ. Việc triển khai chậm trễ các tuyến vành đai, cao tốc và trung tâm logistics đang gây ra tình trạng thiếu liền mạch trong chuỗi cung ứng. TS. Nguyễn Thanh Trọng từ Đại học Quốc tế Miền Đông nhấn mạnh sự thiếu kết nối đồng bộ giữa cảng và khu công nghiệp làm tăng chi phí logistics. Hiện nay, chỉ khoảng 15% hàng hóa xuất nhập khẩu qua Bà Rịa – Vũng Tàu được vận chuyển bằng đường thủy nội địa hoặc đường sắt, phần lớn còn lại phụ thuộc vào đường bộ.
Để giải quyết vấn đề này, ông Trương Minh Huy Vũ khuyến nghị ưu tiên hoàn thiện các tuyến giao thông trọng điểm như Vành đai 3, Vành đai 4, cao tốc TP HCM – Mộc Bài, Biên Hòa – Vũng Tàu và Bến Lức – Long Thành. Đây là những tuyến đường then chốt kết nối trực tiếp các khu công nghiệp, trung tâm nghiên cứu – phát triển, cảng biển quốc tế (Cát Lái, Hiệp Phước, Cái Mép – Thị Vải) và các ICD nội vùng. Việc rút ngắn thời gian vận chuyển hàng hóa sẽ giúp giảm chi phí logistics, hiện đang chiếm từ 16-20% giá thành sản phẩm.
Một thách thức khác là sự phát triển của ngành công nghiệp hỗ trợ và trình độ lao động. Ông Võ Sơn Điền, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ Bình Dương (Basi), cho biết nhiều doanh nghiệp sản xuất vẫn phụ thuộc vào việc nhập khẩu phụ tùng, linh kiện và vật liệu. Do đó, cần hỗ trợ phát triển ngành vật liệu cơ bản, khuyến khích các doanh nghiệp lớn trong nước dẫn dắt chuỗi cung ứng, và dành nguồn lực hỗ trợ các dự án khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, đồng thời phát triển các trung tâm kiểm định chất lượng theo chuẩn quốc tế.
Về vấn đề nhân lực, ông Phạm Văn Việt, Phó chủ tịch Hiệp Hội Dệt may Thời trang TP HCM, cho biết các doanh nghiệp trong ngành đang thiếu nhân sự phù hợp để vận hành các dây chuyền số hóa và đáp ứng các đơn hàng. Theo HIDS, TP HCM cần xây dựng hệ thống đào tạo kỹ thuật tiên tiến, gắn kết chặt chẽ giữa các trường đại học, cao đẳng nghề, doanh nghiệp và khu công nghiệp để đáp ứng nhu cầu chuyển đổi sang công nghiệp số và công nghệ cao. Các giải pháp trọng tâm bao gồm xây dựng mạng lưới đào tạo với các trung tâm nghề công nghệ cao, mở rộng đào tạo các ngành kỹ thuật tự động hóa, thiết kế công nghiệp, điều khiển số, logistics thông minh và năng lượng sạch.
Ngoài ra, các chuyên gia cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển công nghiệp xanh và tuần hoàn, gắn liền với các cam kết Net Zero 2050. TP HCM nên tiên phong phát triển các mô hình công nghiệp mới, trong đó hiệu quả sản xuất đi đôi với trách nhiệm môi trường và số hóa toàn diện quy trình.
Ông Park Hee Sung, đại diện công ty Kumho Tire Việt Nam, cho rằng ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) đang trở thành một tiêu chuẩn bắt buộc hoặc được khuyến nghị mạnh mẽ. Ông đề xuất cần có thêm các chính sách ưu đãi để khuyến khích doanh nghiệp chủ động đầu tư vào ESG, như ưu đãi thuế, hỗ trợ vốn đầu tư và đào tạo nhân lực chuyên môn về ESG.
Ông Trương Minh Huy Vũ cho rằng TP HCM cần sớm ban hành các quy định về tiêu chí khu công nghiệp sinh thái, kết hợp chính sách xanh và số, như áp dụng tiêu chuẩn ESG trong xét duyệt đầu tư, ưu tiên vốn, đất và tài chính cho các doanh nghiệp thực hành xanh, sạch và thông minh.
Ông Trần Việt Hà, Phó trưởng ban Hepza, cho biết trong giai đoạn 2025 – 2030, các khu chế xuất và khu công nghiệp TP HCM đặt mục tiêu thu hút đầu tư đạt từ 20 tỷ đến 21 tỷ USD, với suất đầu tư bình quân từ 8 triệu đến 10 triệu USD mỗi ha. Địa phương sẽ tập trung thu hút đầu tư vào 4 ngành công nghiệp chủ lực có hàm lượng công nghệ cao, giá trị gia tăng lớn và thân thiện với môi trường, cũng như các ngành công nghiệp tiềm năng và mới có tính chiến lược như điện tử – bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, máy học, dữ liệu lớn, chuỗi khối, công nghệ sinh học, vật liệu mới và công nghiệp môi trường.
Hướng đến phát triển bền vững, TP HCM đang triển khai Đề án thí điểm chuyển đổi mô hình hoạt động của một số khu chế xuất, khu công nghiệp, trong đó đặc biệt là chuyển đổi Khu công nghiệp Hiệp Phước sang mô hình sinh thái.
Admin
Nguồn: VnExpress
