Những tưởng còn trẻ nên thức khuya không là vấn đề, nhưng những dấu hiệu bất thường như đau đầu dai dẳng, bụng khó chịu và hơi thở có mùi đã buộc Minh phải nhập viện Đại học Y Hà Nội sau một tuần “cày” xuyên đêm cho dự án quan trọng. Kết quả chẩn đoán cho thấy chàng trai trẻ này đã mắc gan nhiễm mỡ độ 2, rối loạn lipid máu, men gan cao, cùng chỉ số BMI vượt ngưỡng béo phì nhẹ. Các bác sĩ cảnh báo, nếu không thay đổi lối sống, nguy cơ xơ gan, viêm gan là khó tránh khỏi.
Tương tự, Khánh Linh, 26 tuổi, một nhân viên marketing năng động tại Hà Nội, cũng phải đối mặt với tình trạng sức khỏe đáng báo động. Dù luôn tràn đầy nhiệt huyết trong công việc, Linh thường xuyên làm việc đến 2-3 giờ sáng, sử dụng trà sữa, đồ ăn cay và mì gói để giữ tỉnh táo. Áp lực công việc ngày càng lớn khiến thói quen ăn vặt của cô trở nên khó kiểm soát. Một buổi sáng, cơn đau âm ỉ ở vùng hạ sườn phải đã đưa Linh đến bệnh viện, nơi cô được chẩn đoán mắc gan nhiễm mỡ và men gan tăng gấp đôi so với mức bình thường.
Thống kê từ các cơ sở y tế cho thấy, khoảng 30% dân số Việt Nam đang mắc bệnh gan nhiễm mỡ, và đáng lo ngại là bệnh đang có xu hướng trẻ hóa. Tỷ lệ mắc bệnh ở nam giới là 12,3%, cao hơn so với nữ giới (8,8%). Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, lối sống thiếu khoa học là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này ở người trẻ.
Một khảo sát tại Hàn Quốc năm 2021 cho thấy, việc thức khuya và ngủ không đủ giấc làm tăng đáng kể nguy cơ tích tụ mỡ trong gan. Theo các chuyên gia, khoảng thời gian từ 23 giờ đến 1 giờ sáng là lúc gan thực hiện chức năng thải độc quan trọng. Khi thức khuya, gan không thể hoạt động hiệu quả, dẫn đến tăng sinh các phản ứng oxy hóa và sản sinh các chất trung gian độc hại. Bác sĩ Phan Thái Tân, một huấn luyện viên sức khỏe, nhấn mạnh rằng việc thường xuyên thức khuya sau 23 giờ không chỉ gây mệt mỏi mà còn tạo áp lực lớn lên gan.
PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn từ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cũng chỉ ra rằng, thiếu ngủ là một trong những nguyên nhân chính gây ra béo phì. Khi cơ thể không thể sử dụng đường trong máu một cách hiệu quả, chất béo sẽ tích tụ nhiều hơn, gây rối loạn hormone, làm chậm quá trình trao đổi chất và kích thích cảm giác thèm ăn. Điều này dẫn đến các vấn đề về đường huyết, mỡ máu và đặc biệt là gan nhiễm mỡ.
Áp lực cuộc sống ngày càng gia tăng cũng là một yếu tố đáng kể. Thế hệ trẻ ngày nay phải đối mặt với nhiều áp lực hơn so với các thế hệ trước, từ áp lực thành tích, bối cảnh khởi nghiệp đầy biến động, sự thay đổi môi trường làm việc sau đại dịch, nguy cơ bị thay thế bởi trí tuệ nhân tạo, đến thu nhập không còn tương xứng với chi phí sinh hoạt. Gánh nặng tâm lý càng trở nên trầm trọng hơn khi nhiều người trẻ cảm thấy cô đơn, phụ thuộc vào công nghệ mà thiếu đi những kết nối thực tế.
Khi đối mặt với áp lực, cơ thể sẽ giải phóng hormone cortisol. Nồng độ cortisol tăng cao kéo dài sẽ làm tăng cholesterol, triglyceride, đường huyết và huyết áp, những yếu tố nguy cơ hàng đầu của bệnh tim mạch và rối loạn mỡ máu. Căng thẳng mãn tính còn thúc đẩy quá trình tích tụ mảng bám trong lòng mạch, làm thay đổi khả năng đông máu, khiến máu đặc hơn và tăng nguy cơ đau tim.
Sự kết hợp giữa thức khuya, căng thẳng và lối sống thiếu khoa học, bao gồm ít vận động và thói quen ăn vặt không lành mạnh, sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Bác sĩ Tân cho rằng, đồ ăn vặt thường hấp dẫn hơn bữa chính, mang lại cảm giác thoải mái và giúp giảm bớt áp lực công việc. Tuy nhiên, việc tiêu thụ không kiểm soát những món chứa nhiều đường, chất béo và calo này chính là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến béo phì. Những bữa ăn qua loa bằng bánh quy hay bim bim không chỉ thể hiện sự xem nhẹ sức khỏe mà còn tạo tiền đề cho hàng loạt thói quen dinh dưỡng tiêu cực khác, như bỏ bữa hoặc phụ thuộc quá mức vào đồ ăn nhanh.
Để bảo vệ lá gan, các chuyên gia khuyến nghị xây dựng một lối sống cân bằng và khoa học. Duy trì thói quen ngủ và thức dậy vào cùng một giờ mỗi ngày, kể cả cuối tuần, giúp củng cố đồng hồ sinh học và tối ưu hóa quá trình thải độc của gan. Người trưởng thành nên ngủ đủ 7-9 giờ mỗi đêm, tạo môi trường phòng ngủ tối, yên tĩnh, mát mẻ và tránh xa các thiết bị điện tử ít nhất 30 phút trước khi ngủ.
Thay vì đồ ăn vặt nhiều đường và chất béo, hãy ưu tiên thực phẩm giàu dinh dưỡng như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc và chất béo lành mạnh. Hạn chế tối đa thực phẩm chế biến sẵn, đồ chiên rán, đường tinh luyện và đồ uống có ga. Vận động thể chất thường xuyên cũng là chìa khóa để duy trì cân nặng khỏe mạnh và tăng cường trao đổi chất. Chỉ cần 30 phút tập luyện cường độ vừa phải mỗi ngày, như đi bộ nhanh hay chạy bộ, cũng giúp đốt cháy calo, giảm mỡ trong cơ thể và cải thiện độ nhạy insulin. Tập thể dục còn là một phương pháp hiệu quả để giảm căng thẳng, cải thiện tâm trạng và giấc ngủ.
Quản lý căng thẳng cũng là một yếu tố quan trọng. Trong một thế giới đầy áp lực, hãy tìm kiếm những phương pháp giải tỏa lành mạnh như thiền, yoga hoặc dành thời gian cho sở thích cá nhân để giảm mức độ cortisol và bảo vệ gan.
Cuối cùng, đừng quên tầm quan trọng của việc kiểm tra sức khỏe định kỳ. Việc phát hiện sớm các vấn đề bất thường sẽ giúp can thiệp kịp thời, ngăn chặn bệnh tiến triển. Nếu có dấu hiệu rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi kéo dài hoặc các chỉ số xét nghiệm gan bất thường, hãy tìm đến sự tư vấn của bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn và điều trị phù hợp, giúp lá gan được bảo vệ và phục hồi tốt nhất.
Admin
Nguồn: VnExpress
