Dưới thời chính quyền Trump, Đại học Harvard đã trở thành mục tiêu với những cáo buộc liên quan đến tư tưởng bài Do Thái và các chương trình đa dạng chưa được xem xét một cách nghiêm túc. Hàng loạt các khoản tài trợ liên bang bị cắt giảm, giấy phép tuyển sinh sinh viên quốc tế bị xem xét rút lại, và quyền miễn thuế của trường cũng bị hủy bỏ.
Đầu tháng, Tổng thống Trump đã ký ban hành “Đạo luật to, đẹp”, tăng thuế đối với quỹ tài trợ của các trường đại học tư thục, đặc biệt là tăng từ 1,4% lên 8% đối với nhóm trường có quỹ lớn nhất, trong đó có Harvard.
Đáng chú ý, chính quyền Trump đã cắt khoản tài trợ 700 triệu USD mỗi năm dành cho các nghiên cứu của Harvard. Khoản tiền này có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các nghiên cứu về ung thư vú, ung thư ruột kết, HIV ở trẻ em và tái tạo chi sau cắt cụt. Trong hồ sơ gửi lên tòa án hồi tháng 6, trường đã nhấn mạnh rằng họ “không thể tự bù đắp khoản thiếu hụt tài trợ này”.
Theo phân tích của tờ WSJ dựa trên các dữ liệu công khai, trong kịch bản xấu nhất, nếu Harvard bị cấm tuyển sinh viên quốc tế, mất toàn bộ tài trợ nghiên cứu liên bang và phải chịu mức thuế thường niên 8% đối với quỹ tài trợ, trường có thể đối mặt với thâm hụt ngân sách lên tới một tỷ USD mỗi năm.
Harvard duy trì ngân sách thường niên ở mức 6,4 tỷ USD. Báo cáo tài chính năm 2024 cho thấy, nguồn thu của trường đến từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm thu nhập từ quỹ tài trợ (2,4 tỷ USD), học phí bậc đại học và sau đại học (800 triệu USD), các chương trình giáo dục điều hành (600 triệu USD), tài trợ nghiên cứu ngoài chính phủ (300 triệu USD) và các khoản quyên góp (500 triệu USD).
Phân tích của WSJ chỉ ra rằng, trường có nguy cơ đối mặt với thâm hụt ngân sách lớn nếu các kịch bản tiêu cực xảy ra đồng thời: chính phủ Mỹ cắt giảm tài trợ nghiên cứu (mất 700 triệu USD), tăng thuế đánh vào thu nhập từ quỹ hiến tặng (mất 240 triệu USD) và sụt giảm tuyển sinh quốc tế (mất 110 triệu USD).
Mặc dù Harvard có quỹ hiến tặng lên tới 53 tỷ USD, trường chỉ sử dụng một phần lợi tức sinh lời từ việc đầu tư số tiền này (2,4 tỷ USD trong năm 2024) để chi cho các hoạt động thường xuyên, nhằm duy trì quỹ ở trạng thái bền vững lâu dài.
Mức chi thường niên từ quỹ tài trợ của Harvard không phụ thuộc trực tiếp vào lợi nhuận đầu tư từng năm. Thay vào đó, nó được tính toán ổn định theo tỷ lệ 4,5–5% trung bình giá trị quỹ trong vài năm gần nhất, nhằm đảm bảo ngân sách hoạt động không bị biến động mạnh theo thị trường.
Đáng chú ý, 80% quỹ hiến tặng của Harvard là các khoản tiền được tặng có điều kiện, chỉ được sử dụng cho các mục đích cụ thể theo yêu cầu của nhà tài trợ. Nhiều khoản quy định rõ ràng rằng chỉ được dùng tiền lãi sinh ra, không được phép động vào tiền gốc. Harvard tuân thủ nghiêm ngặt các điều kiện này để giữ uy tín với nhà tài trợ và tuân thủ pháp luật.
Robert Kelchen, giáo sư tại Đại học Tennessee, Knoxville, chuyên nghiên cứu về tài chính giáo dục, nhận định: “Họ có đủ tiền để duy trì một thời gian, nhưng cuối cùng vẫn sẽ phải cắt giảm đáng kể. Điều này sẽ thay đổi tương lai của trường”.
Những con số trên phần nào giải thích lý do Harvard bắt đầu đàm phán với chính quyền sau nhiều tháng phản đối. Tình trạng thiếu hụt kéo dài với quy mô lớn như vậy sẽ gây áp lực nặng nề lên khả năng quản lý ngân sách hoạt động của trường.
Trước đó, Harvard đã bác bỏ các yêu cầu thay đổi từ Tổng thống Trump và hai lần kiện chính quyền về việc rút tài trợ nghiên cứu và lệnh cấm sinh viên quốc tế. Mặc dù một thẩm phán liên bang đã đình chỉ lệnh cấm, chính quyền Trump cho biết sẽ kháng cáo.
Hiệu trưởng Alan Garber từng bày tỏ lo ngại với các nhà tài trợ rằng việc chính phủ cắt giảm tài trợ nghiên cứu có thể làm suy yếu vị thế của Harvard như một trong những tổ chức nghiên cứu hàng đầu thế giới. Ông dẫn chứng bảng xếp hạng Nature Index, trong đó Harvard vẫn giữ vị trí cao, nhưng nhiều thứ hạng dẫn đầu khác hiện do các viện nghiên cứu Trung Quốc nắm giữ.
Harvard cho biết họ đang nỗ lực thúc đẩy tư duy cởi mở trong lớp học và tuyển những sinh viên sẵn sàng đón nhận các quan điểm khác nhau. Theo một bài đăng trên mạng xã hội của Tổng thống Trump, hai bên đã bắt đầu đàm phán từ giữa tháng 6.
Tuy nhiên, đầu tháng, chính quyền Trump thông báo với Harvard rằng trường đã vi phạm luật dân quyền liên bang về cách đối xử với sinh viên Do Thái và Israel, qua đó có nguy cơ bị cắt thêm tài trợ.
Khi được hỏi về những áp lực tài chính đối với Harvard, một quan chức cấp cao Nhà Trắng cho biết trường sẽ không nhận được tiền tài trợ liên bang “cho đến khi chấm dứt các hành vi phân biệt đối xử và gây hổ thẹn nghiêm trọng. Trong lúc đó, khu vực tư nhân có thể hỗ trợ Harvard”.
Trong một tuyên bố, Harvard cho biết họ “đã đạt được bước tiến đáng kể trong việc chống lại những định kiến, thù ghét và thiên vị. Chúng tôi không đơn độc khi đối mặt các thách thức đó và công việc này vẫn tiếp diễn”.
Mặc dù đối diện với nhiều khó khăn, Harvard vẫn còn nhiều đòn bẩy tài chính hơn các trường khác, với khoảng 3 tỷ USD dự trữ tiền mặt và khả năng vay thêm. Trường thường có thặng dư ngân sách qua các năm hoạt động, với doanh thu năm tài khóa 2024 vượt chi phí 45 triệu USD. Hồi tháng 4, trường đã vay 750 triệu USD để bù đắp ngân sách và dành 250 triệu USD tiền mặt để tài trợ cho các nghiên cứu bị ảnh hưởng như một biện pháp đối phó tạm thời. Một số trường trực thuộc và trung tâm của Harvard đang tìm kiếm tài trợ từ doanh nghiệp.
Hiệu trưởng Garber cũng đang nỗ lực kêu gọi quyên góp cho một quỹ mới nhằm giúp trường “có thể linh hoạt giải quyết các nhu cầu cấp bách và cơ hội mới phát sinh”. Ngoài ra, trường còn thành lập một quỹ khác dành riêng cho các nhà tài trợ muốn hỗ trợ nghiên cứu. Trong thư kêu gọi gây quỹ hồi tháng 5, ông Garber viết: “Tôi biết ơn tất cả những ai sát cánh cùng Harvard khi chúng tôi tiếp tục theo đuổi sứ mệnh”.
Một số nhà tài trợ lớn đã hỗ trợ Harvard, trong đó có nhà đầu tư, tỷ phú Len Blavatnik, người gần đây đã trao gần 19 triệu USD cho Trường Y Harvard để tài trợ nghiên cứu khoa học sự sống.
Tuy nhiên, một số nhà tài trợ lớn khác, những người đã ngừng quyên góp sau cuộc đột kích của Hamas vào Israel hồi tháng 10/2023, vẫn giữ khoảng cách. Họ cho biết muốn thấy Harvard hành động nhanh chóng và quyết liệt hơn nhằm chống lại chủ nghĩa bài Do Thái hoặc thúc đẩy quyền tự do ngôn luận trong trường.
Một lựa chọn khác dành cho Harvard là hội đồng quản trị trường có thể phê duyệt tăng mức rút tiền từ quỹ tài trợ mà không động đến các khoản tiền bị giới hạn. Những năm gần đây, quỹ tài trợ đã cấp hơn 1/3 ngân sách hoạt động hàng năm của Harvard.
Những khó khăn tài chính đã buộc Harvard phải thu hẹp đáng kể hoạt động. Trường đã đóng băng việc tuyển dụng mới, và Trường Hành chính Kennedy của Harvard đang sa thải nhân viên cũng như giảm ngân sách cho các khoa.
Ted Mitchell, chủ tịch Hội đồng Giáo dục Mỹ, nhận định: “Harvard đang đứng trước bờ vực thẳm”. Ông nhấn mạnh rằng nếu các cuộc chiến pháp lý của trường chống lại chính quyền Trump không thành công, “Harvard và nền giáo dục Mỹ sẽ phải chịu một đòn giáng mạnh, có lẽ không thể khắc phục được”.
Mặc dù Harvard đang đối mặt với nguy cơ thâm hụt ngân sách, trường vẫn có nghĩa vụ tài chính phải hoàn thành, bao gồm việc chuẩn bị tiền để rót vào các quỹ đầu tư tư nhân, trong đó có quỹ mạo hiểm. Đây là những cam kết đã được đưa ra từ trước với các quỹ quản lý tài sản.
Các nhà quản lý quỹ có thể yêu cầu Harvard cấp hàng trăm triệu USD tiền mặt đã cam kết trước đó vào bất cứ lúc nào. Trường đã đồng ý chuyển hơn 12 tỷ USD trong thập kỷ tới, khi các cơ hội đầu tư xuất hiện.
Harvard đã tăng cường rót tiền vào các quỹ đầu tư tư nhân, vốn thường hứa hẹn lợi nhuận cao nhưng kém thanh khoản hơn so với cổ phiếu hay trái phiếu, từ mức 20% quỹ tài trợ vào năm 2019 lên 39% vào năm 2024.
Một phần của xu hướng này bắt nguồn từ lợi nhuận “khủng” mà trường nhận được vào năm 2021. Tuy nhiên, thu nhập từ các khoản đầu tư vào các quỹ tư nhân bắt đầu chững lại vào năm 2022 khi lãi suất tăng và thị trường phát hành lần đầu ra công chúng (IPO) bị đóng băng.
Harvard đã thu hẹp đầu tư vào các lĩnh vực kém thanh khoản khác như bất động sản hay tài nguyên thiên nhiên. Trường chấp nhận bán một phần danh mục đầu tư tư nhân với giá chiết khấu. Mùa xuân vừa qua, Harvard đã bán số tài sản tại các quỹ đầu tư tư nhân trị giá một tỷ USD, ở mức thấp hơn 7% so với giá trị sổ sách.
Aziz Huq, giáo sư luật tại Đại học Chicago, nhận định rằng ngay cả một chiến thắng mang tính quyết định tại tòa án cũng chỉ có thể bảo vệ một phần nguồn tài trợ liên bang của Harvard. Theo ông, Tổng thống Trump có thể không có thẩm quyền pháp lý để tước đi các khoản tiền nghiên cứu đã được cam kết với Harvard, nhưng trong tương lai, chính quyền của ông chỉ cần từ chối cam kết cấp thêm tiền cũng đủ gây ra khó khăn lớn cho trường. “Đó chính là mối đe dọa đang lớn dần”, giáo sư Huq lưu ý.
Admin
Nguồn: VnExpress
