Những người Việt sinh sống và làm việc lâu năm ở nước ngoài khi trở về quê hương lập nghiệp thường gặp phải “sốc văn hóa ngược”, và anh Alex Huỳnh cũng không ngoại lệ. Anh đã trải qua những khác biệt lớn về văn hóa làm việc, giao tiếp, và cách ứng xử nơi công sở.
Anh Alex Huỳnh, người có 15 năm du học và làm việc tại Australia, từng giữ vị trí quản lý quỹ đầu tư trước khi chuyển sang Ngân hàng Quốc gia Australia. Anh quyết định trở về Việt Nam vào giữa năm 2016 với mong muốn đóng góp cho quê hương. Tuy nhiên, những khác biệt văn hóa đã khiến anh không khỏi bất ngờ.
Một trong những cú sốc đầu tiên là văn hóa giờ giấc. Tại Australia, giờ làm việc kết thúc lúc 17h, và việc làm thêm giờ được đền bù xứng đáng. Trái lại, ở Việt Nam, làm thêm giờ là điều phổ biến, và hiệu quả công việc đôi khi được đánh giá dựa trên thời gian có mặt tại văn phòng. Anh nhận thấy rằng, nhân viên Việt Nam làm việc rất nhiều nhưng ít khi đòi hỏi quyền lợi, và đôi khi hiệu quả được đánh giá bằng thời gian có mặt ở văn phòng, theo tư duy “càng bận càng có năng lực”.
Bên cạnh đó, anh cũng nhận thấy sự khác biệt trong văn hóa góp ý. Cách tranh luận thẳng thắn của anh bị cho là cần tiết chế. Anh dần nhận ra rằng nhiều người Việt Nam thường tránh đặt câu hỏi vì sợ bị đánh giá là thiếu năng lực, thay vào đó họ chọn cách nói khéo hoặc đoán ý nhau.
Anh chia sẻ một ví dụ cụ thể về sự khác biệt trong cách tiếp cận công việc. Khi anh đề xuất sử dụng thiết bị số để khảo sát thị trường, quản lý của anh đã từ chối vì chi phí và thời gian triển khai hệ thống. Ở Việt Nam, việc thuê người nhập liệu thủ công rẻ hơn nhiều so với việc đầu tư vào công nghệ. Anh nhận ra rằng, ở Australia, nơi chi phí lao động cao, việc áp dụng công nghệ là điều tất yếu để tiết kiệm chi phí. “Cùng một bài toán, nhưng cách giải sẽ khác nhau, tùy vào bối cảnh”, anh nói.
Không chỉ anh Alex, nhiều Việt kiều khác cũng gặp phải tình trạng tương tự. Nghiên cứu của Đại học Nebraska (Mỹ) cho thấy hầu hết du học sinh gặp khó khăn khi trở về nước, và quá trình tái hòa nhập thậm chí còn khó hơn cả việc thích nghi với môi trường Mỹ. Thạc sĩ Doãn Thị Ngọc từ Đại học Hoa Sen ước tính khoảng 70% sinh viên gặp phải sốc văn hóa ngược khi trở về Việt Nam. Bà giải thích rằng điều này xuất phát từ việc người trở về phải điều chỉnh lại thói quen, cách nghĩ và hành vi đã hình thành trong thời gian dài sống ở nước ngoài.
Thủy Tiên, một người Việt khác trở về từ Mỹ, cũng chia sẻ trải nghiệm tương tự. Cô cảm thấy sốc khi thấy sự phân cấp rõ ràng giữa sếp và nhân viên, thói quen ngủ trưa tại công ty, và việc bàn công việc trên bàn nhậu. Mặc dù cô cố gắng thích nghi, nhưng cuối cùng cô quyết định trở lại Mỹ để du học tiếp.
Tuy nhiên, bà Doãn Thị Ngọc cho rằng không có công thức cố định để vượt qua “sốc văn hóa ngược”. Bà khuyên những người trở về nên tập trung vào hiện tại, duy trì thói quen tích cực, và kết nối với cộng đồng. Việc ứng dụng kỹ năng quốc tế vào công việc và cuộc sống cũng giúp tạo cảm giác đóng góp và làm mới bản thân.
Alex Huỳnh nhận thấy nhiều Việt kiều đã thành công ở Việt Nam, dù trải qua sốc văn hóa. Anh cho rằng, để thành công, điều quan trọng là phải hòa nhập văn hóa và suy nghĩ như một người Việt Nam. “Hòa nhập văn hóa là điều bắt buộc”, anh khẳng định. “Tôi chưa bao giờ hối hận khi trở về”. Anh tin rằng, dù có những khó khăn ban đầu, cơ hội phát triển ở Việt Nam là rất lớn, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế đang tăng trưởng nhanh chóng.
Admin
Nguồn: VnExpress
