Loãng xương, căn bệnh vốn được xem là “bệnh của người già”, đang có xu hướng trẻ hóa tại Việt Nam. ThS.BS Nguyễn Thị Ánh Ngọc từ khoa Cơ xương khớp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết bệnh thường gặp ở phụ nữ sau mãn kinh (từ 50 tuổi) và nam giới từ 70 tuổi. Tuy nhiên, ngày càng nhiều người trẻ tuổi mắc phải do lối sống ít vận động, chế độ ăn uống thiếu canxi và vitamin D, làm việc trong môi trường thiếu ánh nắng, hoặc phụ nữ sau sinh không được bổ sung vi chất hợp lý.
Đáng báo động, Việt Nam nằm trong nhóm các quốc gia có tỷ lệ loãng xương cao trên thế giới. Kết quả tầm soát mật độ xương của Viện Dinh dưỡng Quốc gia trên gần 100.000 người trong giai đoạn 2023-2024 cho thấy, một nửa số người từ 40 tuổi trở lên có nguy cơ mắc bệnh và hơn một phần tư đã bị loãng xương. Thậm chí, một số thống kê còn ước tính có khoảng 10% phụ nữ trong độ tuổi 20-50 và 7% nam giới cùng độ tuổi này cũng gặp phải tình trạng tương tự. Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bác sĩ Ngọc cho biết người trẻ chiếm tới 25% số ca loãng xương được ghi nhận.
Sự nguy hiểm của loãng xương nằm ở chỗ bệnh thường tiến triển âm thầm, khiến người bệnh chủ quan bỏ qua. Chỉ đến khi xương đã trở nên quá giòn, gây ra các triệu chứng như đau lưng mạn tính, giảm chiều cao, hoặc thậm chí gãy xương, bệnh mới được phát hiện. Lúc này, việc điều trị trở nên phức tạp và tốn kém hơn.
Trường hợp của chị Hạnh, 28 tuổi, là một ví dụ điển hình. Do lo ngại con quá to và sợ bị sỏi thận, chị đã không bổ sung canxi trong suốt thai kỳ và sau sinh. Hậu quả là, một cú va chạm nhẹ vào giường cũng khiến chị bị gãy xương chậu. Kết quả đo mật độ xương tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội cho thấy chị bị loãng xương nặng và nồng độ vitamin D trong máu rất thấp.
Tương tự, anh Hùng, 36 tuổi, một người ăn chay trường đã 7 năm và làm việc tại nhà, thường xuyên bị mỏi thắt lưng và tê bì tay chân. Bác sĩ chẩn đoán anh thiếu canxi, vitamin D và có mật độ xương thấp hơn nhiều so với mức trung bình của độ tuổi.
Cả chị Hạnh và anh Hùng đều được bác sĩ chỉ định bổ sung canxi, vitamin D, đồng thời hướng dẫn điều chỉnh chế độ ăn uống, tăng cường tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và vận động phù hợp. Họ cũng được theo dõi mật độ xương định kỳ để có thể điều chỉnh phác đồ điều trị kịp thời.
Sau tuổi 30, mật độ xương của con người bắt đầu giảm dần. Ở phụ nữ, tốc độ mất xương tăng nhanh trong 5-10 năm đầu sau mãn kinh. Ở nam giới, tốc độ này chậm hơn, nhưng những người thường xuyên uống rượu bia, ít vận động hoặc mắc các bệnh lý mạn tính gây rối loạn hấp thu lại có nguy cơ cao hơn. Đặc biệt, phụ nữ sau sinh và đang cho con bú như chị Hạnh là nhóm có nhu cầu canxi và vitamin D rất cao.
Bác sĩ Ngọc giải thích rằng nếu không được bổ sung canxi đúng cách, cơ thể sẽ tự động “rút” canxi từ hệ xương để duy trì nồng độ canxi ổn định trong máu. Điều này dẫn đến tình trạng xương bị thưa, giòn và dễ gãy, ngay cả khi chỉ bị chấn thương nhẹ. Chế độ ăn uống không cân đối cũng có thể dẫn đến thiếu hụt các vi chất thiết yếu cho xương, và việc ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời sẽ làm giảm khả năng tổng hợp vitamin D của cơ thể.
Nhiều người lầm tưởng rằng chỉ người lớn tuổi mới cần bổ sung canxi, nhưng thực tế nhu cầu canxi cao nhất là ở lứa tuổi đang phát triển (dậy thì), phụ nữ mang thai hoặc cho con bú, và người trên 50 tuổi. Người trưởng thành cần khoảng 1.000-1.200 mg canxi mỗi ngày, nhưng khẩu phần ăn hàng ngày của người Việt thường không đáp ứng đủ lượng này. Ngoài các yếu tố liên quan đến dinh dưỡng và lối sống, loãng xương ở người trẻ còn có thể bắt nguồn từ các bệnh lý khác.
Để phòng ngừa loãng xương hiệu quả, bác sĩ Ngọc khuyến cáo nên chăm sóc xương ngay từ giai đoạn đầu đời cho đến trước 25-30 tuổi. Chế độ ăn uống nên bao gồm các thực phẩm giàu canxi như sữa, cá nhỏ nguyên xương, đậu phụ và rau xanh. Trẻ nhỏ cần được bú mẹ và bổ sung vitamin D. Phụ nữ mang thai và sau sinh cần bổ sung canxi và vitamin D theo chỉ định của bác sĩ. Người trưởng thành nên dành 15-30 phút mỗi ngày để tiếp xúc với ánh nắng mặt trời buổi sáng, giúp cơ thể tổng hợp vitamin D. Trong trường hợp không thể đảm bảo đủ canxi và vitamin D qua chế độ ăn uống, có thể sử dụng viên bổ sung theo hướng dẫn của bác sĩ.
Ngoài ra, những đối tượng có nguy cơ cao như phụ nữ trên 50 tuổi, nam giới trên 70 tuổi, người từng bị gãy xương bất thường, người ăn chay trường, người mắc các bệnh mạn tính như cường giáp, suy thận, bệnh gan mạn tính, bệnh khớp viêm mạn tính… cần kiểm tra mật độ xương định kỳ để phát hiện và điều trị bệnh kịp thời.
Admin
Nguồn: VnExpress
