Căng thẳng, hay còn gọi là stress, là một trạng thái tâm lý tiêu cực phát sinh khi chúng ta phải đối mặt với áp lực kéo dài từ công việc, học tập, các mối quan hệ, hoặc hoàn cảnh sống nói chung. Tình trạng này, nếu kéo dài, có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động của não bộ, đặc biệt là trí nhớ và khả năng điều chỉnh cảm xúc.
Bác sĩ Hoàng Quyết Tiến từ Trung tâm Thông tin Y khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết, cortisol, một hormone do tuyến thượng thận tiết ra để giúp cơ thể ứng phó với các tình huống nguy cấp, sẽ gây hại nếu nồng độ trong máu duy trì ở mức cao trong thời gian dài. Sự dư thừa cortisol này tác động tiêu cực đến các vùng não chịu trách nhiệm về trí nhớ và cảm xúc, trong đó hồi hải mã và hạch hạnh nhân là hai cấu trúc đặc biệt nhạy cảm.
Hồi hải mã đóng vai trò quan trọng trong việc lưu trữ ký ức và hình thành trí nhớ dài hạn. Cortisol dư thừa có thể làm giảm thể tích của hồi hải mã, ức chế sự phát triển và kết nối giữa các tế bào thần kinh. Điều này giải thích vì sao những người thường xuyên bị stress có xu hướng hay quên, mất tập trung và giảm khả năng tiếp thu thông tin mới. Tình trạng này không chỉ xảy ra ở người lớn tuổi mà còn có thể xuất hiện ở người trẻ nếu họ thường xuyên phải làm việc dưới áp lực cao và không có đủ thời gian để phục hồi tinh thần.
Hạch hạnh nhân, trung tâm xử lý cảm xúc, đặc biệt là nỗi sợ hãi và lo lắng, cũng bị ảnh hưởng bởi stress kéo dài. Căng thẳng mãn tính làm tăng hoạt động của hạch hạnh nhân, dẫn đến các phản ứng cảm xúc mạnh mẽ hơn và gia tăng cảm giác lo lắng, căng thẳng.
Vỏ não trước trán, khu vực chịu trách nhiệm kiểm soát hành vi, lập kế hoạch, giải quyết vấn đề và đưa ra quyết định, cũng không tránh khỏi tác động tiêu cực của stress. Stress có thể làm suy giảm hoạt động của vùng não này, khiến người bệnh khó suy nghĩ mạch lạc, dễ bị cảm xúc chi phối, và giảm hiệu quả trong học tập và công việc. Khi vỏ não trước trán suy yếu, khả năng tự kiểm soát cảm xúc cũng giảm, dẫn đến các hành vi bốc đồng, thiếu kiên nhẫn và dễ mắc sai lầm trong các tình huống đòi hỏi sự tỉnh táo.
Bên cạnh đó, bác sĩ Tiến cũng nhấn mạnh rằng stress còn gây rối loạn nhịp sinh học và giảm chất lượng giấc ngủ, thậm chí dẫn đến mất ngủ mãn tính. Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp não bộ phục hồi và sắp xếp thông tin. Mất ngủ làm tăng nồng độ cortisol, tạo thành một vòng luẩn quẩn bệnh lý giữa stress và suy giảm chức năng thần kinh.
Để kiểm soát stress một cách hiệu quả, bác sĩ Tiến khuyến cáo mỗi người nên xây dựng một lối sống khoa học, duy trì thời gian ngủ đều đặn, hạn chế tiếp xúc với các yếu tố gây căng thẳng, và chủ động tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình hoặc các chuyên gia tâm lý khi cần thiết. Thường xuyên luyện tập thể thao, giao lưu và kết nối với mọi người cũng là những cách hiệu quả để giải tỏa áp lực từ công việc và cuộc sống. Bên cạnh đó, cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ, bổ sung các tinh chất thiên nhiên từ blueberry (việt quất) và ginkgo biloba (bạch quả), được biết đến với khả năng hỗ trợ chống gốc tự do, tăng cường lưu thông máu lên não, cải thiện tình trạng đau đầu, mất ngủ và giúp tinh thần thư giãn. Ngoài ra, việc khám sức khỏe định kỳ tại các chuyên khoa thần kinh cũng rất quan trọng để theo dõi tình trạng sức khỏe não bộ và có hướng điều trị phù hợp.
Admin
Nguồn: VnExpress
