Trong bối cảnh Việt Nam đang đối mặt với tỷ lệ hiến tạng từ người chết não thuộc hàng thấp nhất thế giới, Bộ Y tế vừa công bố dự thảo sửa đổi Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến lấy xác, với nhiều đề xuất quan trọng nhằm tháo gỡ các rào cản hiện tại. Một trong những điểm đáng chú ý là việc đơn giản hóa điều kiện lấy mô, tạng, hướng đến tôn trọng tối đa ý nguyện của người hiến.
Theo quy định hiện hành, ngay cả khi người bệnh đã đăng ký hiến tạng, bệnh viện vẫn phải xin phép gia đình khi người đó qua đời do chết não. Điều này dẫn đến việc nhiều gia đình từ chối, gây lãng phí nguồn tạng vô cùng quý giá. Ông Nguyễn Trọng Khoa, Phó cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, nhấn mạnh rằng đề xuất sửa đổi nhằm “tôn trọng tuyệt đối ý nguyện của người hiến, giảm bớt vướng mắc thủ tục và phù hợp với thông lệ quốc tế”.
Nhiều quốc gia trên thế giới đã trao quyền quyết định cuối cùng cho ý chí của người đã khuất. Ví dụ, tại Pháp, từ năm 2017, tất cả công dân đều được mặc định là người hiến tạng sau khi qua đời, trừ khi họ đăng ký vào “Sổ từ chối” chính thức. Ngay cả khi gia đình phản đối, việc lấy tạng vẫn được tiến hành nếu người quá cố không có tên trong sổ này. Trước đây, việc phải xin ý kiến gia đình khiến gần một phần ba số trường hợp bị từ chối, gây lãng phí nguồn tạng, theo thống kê của tờ Guardian.
Dự thảo sửa đổi cũng đề xuất cho phép người dưới 18 tuổi hiến tặng mô tạng, đồng thời đơn giản hóa quy trình chẩn đoán chết não để rút ngắn thời gian, tránh bỏ lỡ cơ hội ghép tạng. Bên cạnh đó, dự thảo còn điều chỉnh thứ tự ưu tiên ghép tạng và xây dựng cơ chế tài chính, chính sách phù hợp.
Về thứ tự ưu tiên ghép tạng, dự thảo đề xuất ưu tiên hàng đầu cho các trường hợp cấp cứu, tiếp theo là trẻ em, người chờ ghép tại cơ sở y tế có người hiến, người đã hiến bộ phận cơ thể hoặc thân nhân hàng thừa kế thứ nhất của họ, và cuối cùng là người đầu tiên trong danh sách chờ ghép của Trung tâm điều phối quốc gia. Sự thay đổi này nhằm giải quyết mâu thuẫn giữa Luật Hiến ghép hiện hành (ưu tiên trẻ em) và Luật Khám chữa bệnh sửa đổi (ưu tiên cấp cứu), bởi lẽ trẻ em có thể chờ đợi ghép tạng trong 1-2 năm, trong khi người cần cấp cứu chỉ có thể chờ đợi trong vài giờ.
Về cơ chế tài chính, dự thảo đề xuất gắn ghép tạng với chính sách bảo hiểm y tế và ngân sách nhà nước, nhằm đảm bảo tính công bằng và minh bạch. Đồng thời, luật cũng quy định về việc bảo vệ người hiến và thân nhân, tôn trọng quyền tự nguyện, bảo mật thông tin và ngăn chặn mọi hành vi thương mại hóa.
Thứ trưởng Y tế Trần Văn Thuấn cho biết Việt Nam đã thực hiện hơn 9.500 ca ghép tạng và xây dựng được mạng lưới gần 30 cơ sở y tế có đủ năng lực kỹ thuật. Các bác sĩ Việt Nam đã làm chủ nhiều kỹ thuật ghép phức tạp như ghép tim-gan đồng thời, khí quản, phổi…
Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người hiện hành được Quốc hội thông qua từ năm 2006. Tuy nhiên, sau gần hai thập kỷ, luật đã bộc lộ nhiều hạn chế và không còn phù hợp với sự phát triển của ngành y tế. Việc sửa đổi luật là cần thiết để tạo ra cơ chế mới, tăng cường nguồn tạng quý giá, và cứu sống nhiều bệnh nhân đang chờ ghép tạng, Thứ trưởng Thuấn nhấn mạnh.
Admin
Nguồn: VnExpress
