Trong quá trình công tác, nhiều người có thể gặp phải tình huống cấp trên đưa ra những quyết định hoặc mệnh lệnh trái với quy định của pháp luật. Điều này tạo ra sự phân vân lớn cho cấp dưới về việc tuân thủ và trách nhiệm pháp lý. Vậy, người thực thi mệnh lệnh trái pháp luật của cấp trên có phải chịu trách nhiệm hay không, và trong những trường hợp nào thì được miễn trừ?
Theo luật sư Phạm Thanh Hữu, việc tuân thủ mệnh lệnh của cấp trên là nguyên tắc cơ bản trong hệ thống hành chính và quản lý. Tuy nhiên, nguyên tắc này không phải là tuyệt đối. Điều 10 Luật Cán bộ, công chức năm 2008 quy định cán bộ, công chức phải chấp hành quyết định của cấp trên. Nhưng đồng thời, khoản 5 Điều này cũng nêu rõ, nếu phát hiện quyết định đó trái pháp luật thì phải báo cáo ngay với người ra quyết định. Trong trường hợp người ra quyết định vẫn quyết định thi hành thì phải có văn bản và người thi hành phải chấp hành, nhưng không chịu trách nhiệm về hậu quả của việc thi hành đó.
Như vậy, để được miễn trừ trách nhiệm khi thực hiện mệnh lệnh trái pháp luật của cấp trên, cần phải đáp ứng các điều kiện sau:
* **Báo cáo kịp thời:** Ngay khi nhận thấy quyết định hoặc mệnh lệnh có dấu hiệu trái luật, người thi hành phải báo cáo ngay với người ra quyết định.
* **Yêu cầu bằng văn bản:** Nếu người ra quyết định vẫn yêu cầu thi hành quyết định đó, yêu cầu này phải được thể hiện bằng văn bản.
* **Chấp hành theo văn bản:** Người thi hành phải chấp hành theo văn bản yêu cầu, làm căn cứ chứng minh việc thực hiện là do tuân thủ mệnh lệnh.
Trong trường hợp người lao động làm việc tại các công ty tư nhân, việc tuân thủ mệnh lệnh sai trái của cấp trên cũng đặt ra những thách thức tương tự. Tuy nhiên, khác với cơ quan nhà nước, quan hệ lao động trong công ty tư nhân được điều chỉnh bởi Bộ luật Lao động và các thỏa thuận trong hợp đồng lao động.
Nếu người lao động nhận thấy yêu cầu của sếp là trái pháp luật, trước hết, họ nên trao đổi thẳng thắn và trình bày quan điểm của mình. Nếu sếp vẫn khăng khăng yêu cầu thực hiện, người lao động có quyền từ chối và có thể báo cáo sự việc lên các cấp quản lý cao hơn hoặc các cơ quan chức năng có thẩm quyền để được bảo vệ quyền lợi của mình. Trong trường hợp không thể giải quyết được mâu thuẫn và yêu cầu trái pháp luật vẫn tiếp diễn, người lao động có thể cân nhắc đến việc chấm dứt hợp đồng lao động để tránh phải chịu trách nhiệm pháp lý liên đới.
Tóm lại, việc tuân thủ mệnh lệnh cấp trên không phải là một mệnh lệnh tuyệt đối, đặc biệt khi mệnh lệnh đó trái với quy định của pháp luật. Cán bộ, công chức và người lao động cần nắm vững các quy định của pháp luật để bảo vệ bản thân và tránh những hậu quả pháp lý không mong muốn.
Admin
Nguồn: VnExpress
