Nỗi ám ảnh cháy nổ từ các vụ việc gần đây đã tạo ra một làn sóng kỳ thị xe điện, gây khó khăn cho nhiều người sử dụng tại Hà Nội và các thành phố lớn. Từ việc bị từ chối chỗ ở đến những ánh mắt dò xét mỗi khi sạc điện, những chủ xe điện đang phải đối mặt với nhiều bất tiện và cả sự phân biệt đối xử.
Chị Quỳnh, 30 tuổi, một người dân Hà Nội, chia sẻ: “Sau một năm sử dụng, tôi buộc phải bán xe điện vì sự kỳ thị quá lớn. Bản thân chiếc xe không có vấn đề gì.”
Sự việc bắt nguồn từ nửa cuối năm 2023, sau hàng loạt vụ cháy chung cư mini ở Hà Nội. Dù kết luận điều tra chỉ ra nguyên nhân từ chập điện của xe máy xăng, nhiều người vẫn giữ tâm lý lo sợ và đổ lỗi cho xe điện. Điều này dẫn đến việc nhiều bãi giữ xe máy trên địa bàn thành phố phải bố trí khu vực riêng biệt cho xe điện, kèm theo các quy định nghiêm ngặt về thời gian sạc để đảm bảo an toàn.
Nhiều chủ nhà trọ từ chối cho thuê phòng đối với khách có xe điện, hoặc cấm sạc điện trong khu trọ. Điều này đẩy người dùng xe điện vào tình thế khó khăn, không biết tìm nơi nào để sạc điện và cất giữ xe.
Trường hợp của chị Quỳnh là một ví dụ điển hình. Chủ nhà liên tục rút phích cắm sạc xe của chị, khiến xe thường xuyên hết điện vào buổi sáng, ảnh hưởng đến công việc. Thậm chí, chị còn bị ám chỉ rằng xe có thể gây hỏa hoạn và cuối cùng bị đuổi khỏi phòng trọ.
Hành trình tìm chỗ ở mới của chị Quỳnh trở nên vô cùng gian nan. “Cứ nghe đến xe điện là chủ trọ lắc đầu từ chối”, chị kể lại. Các khu tập thể cũ thì không có chỗ để xe an toàn, còn các bãi gửi xe công cộng lại thiếu mái che và khu vực sạc đảm bảo. Sau hai tháng tìm kiếm vất vả, chị mới thuê được một căn phòng ở quận Thanh Xuân, cách nơi làm việc 8 km. Tại đây, mỗi lần cắm sạc xe, chị luôn cảm thấy như đang làm việc gì đó vụng trộm vì bị mọi người xung quanh soi mói.
“Mỗi lần tôi dắt xe ra vào, mọi người lại lo lắng, né tránh như thể tôi là F0 thời dịch Covid”, chị Quỳnh tâm sự. Quá mệt mỏi với những phiền phức, cuối cùng chị đành phải bán chiếc xe điện của mình.
Chị Minh, 27 tuổi, sống tại một chung cư ở phường Vĩnh Tuy, cũng gặp phải những bất tiện tương tự dù chung cư có khu vực sạc riêng. Tuy nhiên, số lượng ổ cắm lại không đáp ứng đủ nhu cầu của cư dân, và không ít lần xe của chị bị người khác rút điện để cắm sạc cho xe của họ. “Khu vực sạc xe điện lại nằm gần bốt bảo vệ, cách căn hộ của tôi khoảng 300 mét và phải đi qua hai tòa nhà. Mỗi buổi sáng, việc bế con nhỏ cùng đồ đạc cồng kềnh đi sạc xe rất bất tiện”, chị Minh chia sẻ.
Trên mạng xã hội, nhiều người dùng xe điện khác cũng chia sẻ những trải nghiệm tương tự. Trong một diễn đàn về xe điện, nhiều bình luận than phiền về việc bị bảo vệ các tòa nhà, trung tâm thương mại kỳ thị, bị chê bai, hoặc gặp khó khăn khi tìm chỗ đậu xe.
Một khảo sát của VnExpress với 2.500 độc giả cho thấy, 48% người tham gia cảm thấy từng bị kỳ thị khi đi xe điện. Trong đó, 42% gặp khó khăn khi sạc pin và 6% bị từ chối gửi xe.
Tâm lý e ngại cũng khiến nhiều người dân ngần ngại khi quyết định mua xe điện. Một khảo sát khác với gần 13.000 độc giả cho thấy, nếu xe máy xăng bị cấm, chỉ 24% cân nhắc chuyển sang xe điện. Đa số vẫn ưu tiên sử dụng phương tiện công cộng (34%) hoặc xe ôm, taxi công nghệ (29%).
Nỗi sợ cháy nổ là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng kỳ thị xe điện. Ông Lê Hùng, chủ một dãy trọ ở quận Cầu Giấy, cho biết đã ngừng nhận khách thuê đi xe điện gần hai năm nay vì lo ngại về an toàn cháy nổ.
Phó giáo sư Đỗ Văn Dũng, phó chủ tịch Hội ôtô – máy động lực TP HCM, nhận định rằng “kỳ thị xe điện” là một thực tế đang diễn ra, đặc biệt trong bối cảnh chính phủ đang thúc đẩy sử dụng phương tiện sạch tại đô thị nhưng hạ tầng và nhận thức xã hội chưa theo kịp.
“Tâm lý e dè không phải là vô cớ. Nó bắt nguồn từ nỗi lo cháy nổ, thiếu chỗ sạc và cảm giác bị ‘ép buộc’ chuyển đổi mà không có sự hỗ trợ đồng bộ”, ông Dũng phân tích.
Theo ông, hạ tầng trạm sạc hiện còn rất hạn chế, khiến người dùng lo lắng về việc hết pin giữa đường. Thời gian sạc kéo dài và giá pin cao cũng là những yếu tố khiến xe điện trở nên kém hấp dẫn hơn so với xe xăng.
Tại nhiều chung cư, việc sạc xe điện bị cấm. Sau các vụ cháy liên quan đến xe điện kém chất lượng trong năm 2023-2024, nhiều ban quản lý càng thắt chặt các quy định hơn.
Chuyên gia cho biết pin lithium-ion, loại pin phổ biến trên xe điện, có thể cháy nếu bị đoản mạch, sạc sai cách hoặc gặp nước. Dù thống kê cho thấy nguy cơ cháy thấp hơn xe xăng khoảng 10 lần, tâm lý e ngại vẫn tồn tại vì loại cháy này khó dập.
Anh Trần Thiên, người có hơn 30 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực sửa xe máy và 16 năm gắn bó với xe điện, cũng đồng tình rằng nỗi lo lớn nhất của người dân vẫn là nguy cơ cháy nổ. Anh cho rằng phần lớn các sự cố bắt nguồn từ việc độ chế, lắp phụ kiện không chính hãng, sạc sai cách hoặc sử dụng các sản phẩm trôi nổi, không được kiểm định an toàn.
“Nỗi sợ đang bị khuếch đại do tâm lý e dè với cái mới. Thực tế, mỗi ngày vẫn có không ít vụ cháy xe xăng, nhưng vì xe xăng quá quen thuộc nên ít ai để ý, còn xe điện mới xuất hiện nên cứ cháy là bị quy kết ngay”, anh Thiên lý giải.
Phó giáo sư Dũng cho rằng đây là giai đoạn chuyển tiếp tất yếu. Xe điện giúp giảm khí thải và tiếng ồn, phù hợp với các đô thị đông đúc. Khi tỷ lệ xe điện thay thế được xe xăng, tình trạng ô nhiễm sẽ được cải thiện đáng kể.
Để thúc đẩy quá trình chuyển đổi, ông kiến nghị triển khai mô hình trạm sạc tích hợp tại hầm chung cư, sử dụng các trụ sạc chậm (AC) với công suất 3-7kW, kết hợp hệ thống quản lý thông minh qua ứng dụng để phân bổ thời gian sạc và thu phí. Các nhà sản xuất cũng nên sử dụng pin LFP (Lithium Iron Phosphate) thay vì lithium-ion thông thường, vì loại pin này ít cháy nổ hơn và có tuổi thọ cao hơn.
Ông cũng cảnh báo về nguy cơ ô nhiễm môi trường từ hàng triệu pin xe điện hết hạn vào năm 2050 nếu không có chính sách xử lý phù hợp. Vì vậy, cần áp dụng mô hình tái sử dụng pin cũ cho lưu trữ năng lượng mặt trời trước khi tái chế hoàn toàn.
Mặc dù chính quyền đã có các chính sách hỗ trợ như trợ giá và miễn thuế, chuyên gia cho rằng cách triển khai hiện tại vẫn thiếu lộ trình cụ thể, gây ra những mâu thuẫn trên thực tế.
“Một bên là mục tiêu bảo vệ môi trường, bên kia là cuộc sống thực tế của người dân. Nếu không giải quyết thấu đáo, chính tâm lý kỳ thị sẽ trở thành lực cản lớn nhất đối với quá trình chuyển đổi này”, phó giáo sư Dũng nhấn mạnh.
Admin
Nguồn: VnExpress
