Sau khi sáp nhập với Khánh Hòa, khu vực Ninh Thuận cũ, nay là Nam Khánh Hòa, đang hướng tới mục tiêu trở thành một cực tăng trưởng mới, gắn liền với thương hiệu du lịch Nha Trang – Khánh Hòa. Ông Nguyễn Xuân Thành, giảng viên về Chính sách công tại Đại học Fulbright Việt Nam, người có nhiều nghiên cứu về đầu tư công, phát triển cơ sở hạ tầng và năng lượng, đã chia sẻ về những cơ hội và thách thức của Nam Khánh Hòa trong bối cảnh mới này.
Theo ông Thành, việc sáp nhập mang lại cơ hội lớn để Nam Khánh Hòa nâng cao vị thế và thu hút đầu tư, hướng tới trở thành một trung tâm phát triển mới về du lịch, dịch vụ và đô thị. Điều này tạo điều kiện để hình thành một trục du lịch biển liên tục từ Nha Trang, Cam Ranh xuống Nam Khánh Hòa, kéo dài thời gian lưu trú và tăng chi tiêu của du khách tại địa phương.
Đồng thời, sự đồng bộ trong quy hoạch sẽ thúc đẩy sự phát triển của các chuỗi giá trị kinh tế ven biển, từ khai thác hải sản, logistics đến thương mại, dịch vụ và đô thị hóa. Khu vực này được thừa hưởng hệ thống hạ tầng sẵn có của vùng lõi Khánh Hòa, bao gồm sân bay quốc tế Cam Ranh, cao tốc Cam Lâm – Vĩnh Hảo – Dầu Giây, cảng biển nước sâu Vân Phong và đường ven biển DT702 kết nối Ninh Chữ – Bình Tiên – Vĩnh Hy, tạo đà cho phát triển du lịch nghỉ dưỡng, đô thị biển và logistics.
Ông Thành nhấn mạnh rằng, việc sáp nhập tỉnh tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển hạ tầng giao thông cả trong tỉnh, liên vùng và trên trục Bắc – Nam. Trong đó, tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam được xem là động lực chính, đặc biệt đoạn Nha Trang – TP HCM được dự báo sẽ có lưu lượng hành khách lớn nhất và có thể được ưu tiên đầu tư sớm. Tuyến đường sắt này đi qua Nam Khánh Hòa, chủ yếu phục vụ vận tải hành khách, với hai ga dừng quan trọng là Diên Khánh (cách trung tâm Nha Trang 11 km) và Tháp Chàm (thuộc TP Phan Rang cũ). Khi hoàn thành, thời gian di chuyển từ TP HCM đến Tháp Chàm sẽ chỉ còn khoảng 1,5 giờ, góp phần thúc đẩy du lịch và liên kết vùng.
Hệ thống đường bộ cũng đang được hoàn thiện với tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông dự kiến thông suốt vào cuối năm. Tuyến đường ven biển Cam Ranh – Nha Trang – Vân Phong mở ra nhiều tiềm năng cho du lịch và bất động sản ven biển. Về hàng không, sân bay quốc tế Cam Ranh tiếp tục được nâng cấp, đóng vai trò là cửa ngõ chiến lược kết nối Nam Khánh Hòa với các đô thị lớn và thị trường quốc tế, thúc đẩy du lịch, thương mại và đầu tư.
Ngoài du lịch, Nam Khánh Hòa còn có tiềm năng phát triển trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo nhờ kết nối giao thông và cơ sở hạ tầng ngày càng tốt hơn. Nhiều dự án khu công nghiệp trước đây có tính khả thi thấp nay sẽ được cải thiện. Đặc biệt, Nam Khánh Hòa còn có tiềm năng trở thành trung tâm năng lượng quốc gia với các dự án điện mặt trời, điện gió và LNG.
Hai dự án điện hạt nhân lớn với tổng vốn đầu tư lên đến 22 tỷ USD dự kiến sẽ được khởi động lại từ năm 2026, bao gồm nhà máy Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2, với tổng công suất khoảng 4.000 MW. Các dự án này sẽ cần đến hơn 4.000 kỹ sư, chuyên gia và lao động kỹ thuật cao, trong đó có 670 người được đào tạo ở nước ngoài. Sau khi đi vào hoạt động, hai nhà máy này sẽ mang lại nguồn thu ngân sách đáng kể.
Để phát huy lợi thế về năng lượng sạch, tránh phụ thuộc vào một ngành duy nhất và đảm bảo phát triển bền vững, ông Thành cho rằng, các dự án quy mô lớn như điện hạt nhân sẽ mang lại tác động tích cực ngay từ giai đoạn giải ngân và xây dựng, tạo việc làm trực tiếp và thúc đẩy chuỗi cung ứng và dịch vụ địa phương. Mặc dù phần lớn chi phí đầu tư là nhập khẩu máy móc, hoạt động xây dựng vẫn chiếm tỷ trọng cao, góp phần lan tỏa kinh tế trong vùng, tương tự như trường hợp Dung Quất (Quảng Ngãi) hay Formosa (Hà Tĩnh).
Quá trình triển khai dự án sẽ thu hút chuyên gia trong và ngoài nước, kéo theo nhu cầu lớn về lưu trú, y tế, giáo dục và các dịch vụ khác, từ đó thúc đẩy đô thị hóa. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại miền Trung, đặc biệt ở các tỉnh như Bình Thuận, Quảng Ngãi, Phú Yên, cũng có cơ hội tham gia vào quá trình xây dựng và cung ứng, mở rộng lợi ích kinh tế trong vùng.
Việc đầu tư vào nhà máy cũng góp phần hoàn thiện hạ tầng kết nối, thu hút lao động từ nơi khác đến làm việc và sinh sống lâu dài. Tuy nhiên, để phát huy hiệu quả toàn diện, cần có một chiến lược truyền thông rõ ràng nhằm định vị hình ảnh trung tâm năng lượng sạch, hiện đại và an toàn, tăng cường sự tin cậy với cộng đồng và nhà đầu tư.
Đồng thời, địa phương cần phát triển đa dạng các ngành kinh tế như du lịch, dịch vụ, nông nghiệp công nghệ cao và công nghiệp chế biến để xây dựng một nền kinh tế đa dạng và đảm bảo tăng trưởng trong dài hạn.
Ông Thành cũng chỉ ra rằng, việc thúc đẩy logistics sẽ là một tiềm năng và hướng đi quan trọng đối với Nam Khánh Hòa. Tuy nhiên, thách thức đặt ra là cần xác định vị trí phù hợp cho trung tâm logistics và các hoạt động liên quan giữa Nam Khánh Hòa, Nha Trang, Vân Phong và Cam Ranh. Điều này đòi hỏi tỉnh phải rà soát quy hoạch và xác định thứ tự ưu tiên rõ ràng, tránh đầu tư dàn trải.
Để trở thành một vùng kinh tế đa dạng và bền vững, Nam Khánh Hòa cần tập trung vào những yếu tố then chốt. Du lịch vẫn là ngành mũi nhọn nhờ lợi thế tự nhiên sẵn có và khả năng tạo việc làm cao. Hạ tầng giao thông đa phương thức, bao gồm đường bộ, hàng không và đường sắt, đóng vai trò quan trọng trong việc mở rộng thị trường cả trong nước và quốc tế. Mỗi triệu lượt khách quốc tế có thể tạo ra tới 50.000 việc làm, kéo theo sự phát triển của đô thị, dịch vụ và bất động sản.
Việc tái khởi động các dự án năng lượng lớn cũng sẽ thu hút hàng nghìn kỹ sư và chuyên gia đến sinh sống và làm việc lâu dài, tạo ra nhu cầu lớn về nhà ở và dịch vụ. Ngoài ra, địa phương nên thu hút đầu tư vào các ngành sản xuất thâm dụng lao động, như mô hình khu công nghiệp VSIP tại Quảng Ngãi, để đa dạng hóa nền kinh tế và tạo nền tảng cho đô thị hóa dựa trên nhu cầu cư trú và làm việc của người dân.
Trong quá trình phát triển, Nam Khánh Hòa cần cân đối giữa việc phát triển hạ tầng, kiểm soát tác động của các siêu dự án và định hướng phát triển bất động sản theo nhu cầu thực, tránh tình trạng đầu cơ để đảm bảo tăng trưởng bền vững.
Admin
Nguồn: VnExpress
