Trong buổi làm việc với khối Viễn thông ngày 25/7, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông đã đưa ra những chỉ đạo quan trọng, nhấn mạnh sự chuyển dịch lớn của ngành và yêu cầu các đơn vị quản lý nhà nước thay đổi để thích ứng với bối cảnh mới. Cuộc họp có sự tham gia của đại diện từ Cục Viễn thông, Cục Tần số vô tuyến điện, Cục Bưu điện Trung ương, Trung tâm Internet Việt Nam (VNNIC) và Quỹ Viễn thông công ích.
**Những chuyển dịch then chốt của ngành viễn thông**
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đã nhiều lần khẳng định quan điểm hạ tầng viễn thông cần được xem là hạ tầng số, đóng vai trò then chốt trong nền kinh tế. Tuy nhiên, ông nhận thấy các đơn vị vẫn còn lúng túng với cách làm và định nghĩa cũ. Do đó, ông yêu cầu tập trung vào những chuyển dịch lớn.
Trước đây, hạ tầng viễn thông chủ yếu phục vụ nhu cầu liên lạc như gọi điện, nhắn tin và truy cập Internet. Trong bối cảnh hiện tại, cần xem nó là hạ tầng của toàn bộ nền kinh tế. Bộ trưởng nhắc lại quan điểm của Đảng và Nhà nước từ cuối năm 2024, xác định hạ tầng viễn thông là “hạ tầng chiến lược quốc gia”, ngang hàng với giao thông và điện. Ông nhấn mạnh, nếu trước đây mất liên lạc không gây ảnh hưởng lớn, thì nay, khi viễn thông có mặt trong mọi mặt đời sống, sự gián đoạn là không thể chấp nhận.
Một thay đổi quan trọng khác là chuyển từ quản lý hạ tầng viễn thông sang quản lý “hạ tầng số”. Theo Bộ trưởng, viễn thông chỉ là một trong năm tầng của cơ cấu hạ tầng số hiện nay, bao gồm hạ tầng viễn thông, Internet, hạ tầng số, hạ tầng số – vật lý và các tiện ích số. Ông cho rằng các đơn vị hiện chỉ tập trung quản lý ở tầng đầu tiên, cần mở rộng sang các tầng còn lại để khai thác hết tiềm năng phát triển của đất nước.
Thứ trưởng Phạm Đức Long, người phụ trách khối Viễn thông, cũng đồng tình rằng các yêu cầu về kết nối hiện nay đã thay đổi. Ông lấy ví dụ về nhu cầu sử dụng dịch vụ công trực tuyến của chính quyền địa phương, đòi hỏi kết nối chất lượng cao. Thứ trưởng đề nghị khối Viễn thông cần đánh giá lại vai trò quan trọng của mình và đưa ra cách tiếp cận phù hợp, đặc biệt trong các vấn đề như phát triển 6G, làm chủ thiết bị, thúc đẩy trung tâm dữ liệu và giải pháp IoT.
Trước những yêu cầu lớn đặt ra, Bộ trưởng yêu cầu các đơn vị thay đổi mạnh mẽ, tập trung vào giám sát, đánh giá hiệu quả, xây dựng tiêu chuẩn chất lượng, ứng dụng công nghệ mới, tham gia sâu vào các tổ chức quốc tế và đặt mục tiêu cao về thứ hạng viễn thông trên toàn cầu. Nhiều yêu cầu cần được hoàn thành gấp rút trước ngày 1/8.
**Cục Viễn thông: Chuyển từ quản lý hạ tầng sang nền tảng và dịch vụ số**
Cục trưởng Viễn thông Nguyễn Thành Chung cho biết viễn thông là một điểm sáng của ngành Khoa học và Công nghệ, với các chỉ số liên tục tăng. Ví dụ, thuê bao băng rộng cố định đạt tỷ lệ 24,4/100 dân, tăng 3,9% so với cùng kỳ. Tỷ lệ hộ gia đình sử dụng cáp quang là 85,3%, cao hơn mức trung bình thế giới là 60%. Việt Nam đứng top 20 về tốc độ mạng di động và top 26 về mạng cố định.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng dành nhiều thời gian để nói về định hướng mới cho Cục Viễn thông, nhấn mạnh việc chuyển từ quản lý hạ tầng sang quản lý nền tảng và dịch vụ số. Ông cho rằng mô hình quản lý truyền thống tập trung vào hạ tầng vật lý đã lỗi thời và cần thay đổi về triết lý, hiểu biết và nhận thức.
Bộ trưởng cũng đề cập đến sự thay đổi chiến lược trong cạnh tranh. Thay vì cạnh tranh bằng hạ tầng, các nhà mạng cần tập trung vào dịch vụ. Ông gợi ý các chính sách mạnh mẽ như chia sẻ hạ tầng cho các nhà mạng nhỏ để tạo thế cân bằng và thúc đẩy cạnh tranh dịch vụ thực sự, đồng thời khuyến khích các mạng di động ảo (MVNO) phát triển.
Một ưu tiên khác là đổi mới cách giám sát, chuyển từ phương pháp thủ công sang mô hình trực tuyến, thời gian thực. Ông yêu cầu các nhà mạng kết nối API để dữ liệu tự động về cơ quan quản lý, từ đó giám sát liên tục chất lượng mạng và dịch vụ, đồng thời công khai kết quả đo đạc để toàn dân cùng giám sát.
Bộ trưởng cũng đặt ra yêu cầu phát triển “viễn thông xanh”, xây dựng tiêu chuẩn rõ ràng về hiệu suất sử dụng điện của hệ thống và tạo cơ chế cho phép nhà mạng khai thác năng lượng mặt trời.
Ngoài ra, Cục Viễn thông cần phát triển công cụ phân tích dữ liệu để điều tiết hoạt động viễn thông theo thời gian thực, phát hiện sớm dấu hiệu thao túng giá cước, cập nhật tiêu chuẩn liên tục và rà soát chiến lược phát triển viễn thông hàng năm.
**Cục Tần số vô tuyến điện: Cấp phép linh hoạt**
Cục trưởng Lê Văn Tuấn cho biết Cục Tần số vô tuyến điện đã tổ chức đấu giá tần số thành công, thu về hàng chục nghìn tỷ đồng, đồng thời đạt nhiều kết quả tích cực trong việc phát hiện nhiễu, cải thiện hiệu quả tần số và ứng dụng AI.
Bộ trưởng đánh giá cao những thành tựu này và gợi mở thêm không gian phát triển cho Cục, đặc biệt là chuyển đổi đấu giá linh hoạt hơn, từ “cấp phép cứng” sang “cấp phép linh hoạt”. Theo đó, các nhà mạng có thể phải trả số tiền lớn khi đấu giá tần số, nhưng sẽ nhận ưu đãi nếu đạt điều kiện về số lượng trạm, vùng phủ và mức giá. Để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, Bộ trưởng đề xuất áp dụng cơ chế “cấp phép sandbox” để hỗ trợ các startup thử nghiệm và triển khai công nghệ mới.
Bộ trưởng yêu cầu Cục Tần số không chỉ tập trung vào mạng di động mà còn phải quản lý tần số trong các lĩnh vực khác như vệ tinh tầm thấp và máy bay không người lái (drone). Ông khuyến khích ứng dụng công nghệ số, như trí tuệ nhân tạo, trong giám sát tần số và xử lý nhiễu.
Cục Tần số cũng cần xây dựng tiêu chuẩn và chất lượng, tăng cường sự tham gia vào các tổ chức quốc tế và trang bị thiết bị, phòng lab hiện đại. Cuối cùng, yếu tố minh bạch và công khai thông tin được nhấn mạnh là một công cụ quản lý nhà nước hiệu quả.
**VNNIC: Kiến tạo hạ tầng quốc gia về tài nguyên số và Internet chủ quyền**
Trung tâm Internet Việt Nam (VNNIC) có chức năng quản lý, thúc đẩy sử dụng tài nguyên Internet và quản lý hệ thống DNS, VNIX quốc gia. VNNIC đã xây dựng công cụ đo tốc độ i-Speed, thúc đẩy phổ cập tên miền .vn và chuyển đổi IPv6, thuộc top 7 toàn cầu.
Bộ trưởng gợi mở Trung tâm cần quan tâm đến khái niệm “tài nguyên số quốc gia của Internet” và “hạ tầng số quốc gia về tài nguyên số” thay vì chỉ tập trung vào tên miền và địa chỉ mạng. Ông nhấn mạnh VNNIC cần quản lý toàn bộ tài nguyên số, sau đó phân công cho các cơ quan liên quan.
Một chỉ đạo quan trọng khác là đảm bảo “Internet có chủ quyền” và “Internet độc lập”, đảm bảo Internet trong nước vẫn hoạt động bình thường ngay cả khi kết nối quốc tế gặp sự cố. VNNIC cũng được yêu cầu cung cấp dịch vụ công nền tảng về tài nguyên số và thúc đẩy Internet thế hệ mới như IPv6+, IoT, DNS-over-HTTPS và mạng riêng ảo.
Với mục tiêu vào nhóm dẫn đầu về chuyển đổi IPv6, Bộ trưởng đề nghị VNNIC cần nằm trong top 5 thế giới trở lên và cam kết sớm đưa ra chiến lược để tắt hoàn toàn IPv4 vào năm 2030.
**Cục Bưu điện Trung ương: Trung tâm điều hành và đảm bảo thông tin đặc biệt của nhà nước**
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng định hướng Cục Bưu điện Trung ương cần chuyển đổi từ vai trò “chuyển phát bảo mật” truyền thống sang mô hình một trung tâm điều hành và đảm bảo thông tin đặc biệt của nhà nước trong môi trường số. Điều này đòi hỏi Cục phải đổi mới toàn diện về hạ tầng, công nghệ, thể chế phối hợp và con người.
Ông nhắc đến xu hướng chuyển từ mạng cục bộ phân tán sang hạ tầng số tích hợp toàn quốc gia, sử dụng mạng ảo hóa, mạng riêng 5G và mạng vệ tinh. Trong khi đó, Cục Bưu điện của Việt Nam vẫn phụ thuộc mạng công cộng, thiếu mạng 5G hoặc vệ tinh riêng, chưa tích hợp sâu với hạ tầng chính quyền số và còn hạn chế về năng lực công nghệ lõi.
Để hiện thực hóa tầm nhìn, Bộ trưởng đề nghị Cục ưu tiên hiện đại hóa hạ tầng thông tin bảo mật, xây dựng mạng lõi độc lập, phát triển mạng 5G dùng riêng cho các khu vực trọng yếu và ứng dụng AI, phân tích dữ liệu để cảnh báo và điều phối thông tin.
Cục Bưu điện Trung ương cũng cần tích hợp các hệ thống thông tin đa nền tảng và xây dựng mạng dùng riêng 5G để phục vụ kết nối hạ tầng và thiết bị của Chính phủ.
**Quỹ Viễn thông công ích: Cải cách thủ tục, mở rộng nguồn thu**
Đối với Quỹ Viễn thông công ích, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đưa ra chỉ đạo mạnh mẽ nhằm cải cách toàn diện, khắc phục tình trạng chậm giải ngân và mở rộng vai trò của Quỹ.
Để đẩy nhanh quá trình giải ngân, ông yêu cầu Quỹ “cải cách thủ tục” theo hướng tinh gọn, dễ làm và tăng cường hậu kiểm. Bộ trưởng cũng nhấn mạnh việc “mở rộng đối tượng thụ hưởng” sang các dịch vụ băng rộng như 4G, 5G và các dịch vụ cơ bản liên quan đến y tế, giáo dục số, đồng thời “mở rộng nguồn thu” từ tiền phí phổ tần và từ nền tảng số xuyên biên giới.
Để tăng cường hiệu quả hoạt động, Bộ trưởng yêu cầu “minh bạch hóa” mọi hoạt động của Quỹ, công khai thông tin về vùng khó khăn, số tiền giải ngân hàng năm, thu chi, người hưởng lợi và hiệu quả chi tiêu.
**Quản lý từ cứng sang mềm**
Trong phần kết luận, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh sự chuyển đổi của khối Viễn thông là để hoạt động một cách toàn diện hơn, mở ra không gian mới, cách thức vận hành mới và thoát dần khỏi khái niệm “hạ tầng cứng”.
Ông yêu cầu các Cục, Trung tâm ở vai trò cơ quan quản lý cần dẫn dắt ngành, dẫn dắt doanh nghiệp và Bộ sẵn sàng hỗ trợ để các đơn vị có được thiết bị, công cụ với công nghệ tốt nhất để thực hiện tầm nhìn đó.
Những chỉ đạo sâu sát từ Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đã vạch ra hướng đi rõ ràng cho ngành Viễn thông trong bối cảnh mới, đòi hỏi sự thay đổi và thích ứng nhanh chóng để đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước.
Admin
Nguồn: VnExpress
