Tiến sĩ Tống Sĩ Sơn, Phó trưởng khoa Vũ trụ và Ứng dụng của trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (USTH), nhận định ngành Khoa học vũ trụ và Công nghệ vệ tinh đang có tiềm năng phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam.
USTH bắt đầu đào tạo ngành này từ năm 2012, xuất phát từ tầm nhìn chiến lược quốc gia về việc làm chủ công nghệ tiên tiến, đặc biệt là công nghệ vũ trụ. Mục tiêu là phục vụ phát triển kinh tế – xã hội, quản lý tài nguyên, giám sát thiên tai, biến đổi khí hậu và đảm bảo an ninh quốc phòng trong dài hạn.
Hiện nay, ngoài USTH, chỉ có Đại học Quốc tế thuộc Đại học Quốc gia TP HCM đào tạo ngành học tương tự, với tên gọi Kỹ thuật không gian. Chương trình này tập trung vào ứng dụng công nghệ vệ tinh, bao gồm xử lý và phân tích tín hiệu, hình ảnh vệ tinh, công nghệ viễn thám và định vị vệ tinh.
TS. Sơn cho biết, nhiều người vẫn nghĩ rằng các ngành học liên quan đến vũ trụ, vệ tinh là “xa vời”, chỉ dành cho những người giỏi Toán – Lý hoặc chỉ có ý nghĩa ở tầm vĩ mô. Tuy nhiên, thực tế cho thấy Khoa học vũ trụ ngày nay không còn là lĩnh vực riêng của các cường quốc. Nhiều quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam, đã và đang làm chủ các công nghệ vệ tinh, trạm mặt đất và ứng dụng viễn thám trong nhiều lĩnh vực.
Khoa học vũ trụ hiện diện trong nhiều hoạt động hàng ngày của chúng ta. Từ việc tìm đường trên điện thoại, dự báo thời tiết, theo dõi ngập lụt, cháy rừng, quy hoạch sử dụng đất, đánh giá tốc độ sụt lún đô thị, xói lở bờ sông, biển, đến quan trắc chất lượng không khí, giám sát biến đổi khí hậu, cứu hộ, cứu nạn… tất cả đều có sự đóng góp của công nghệ vũ trụ.
Việt Nam đã có vệ tinh VNRedsat-1 quan trắc trái đất từ năm 2013 và vẫn đang hoạt động. Dự kiến trong vài tháng tới, Việt Nam sẽ phóng vệ tinh Radar đầu tiên do Trung tâm Vũ trụ Việt Nam (VNSC) phát triển.
TS. Sơn chia sẻ: “Tôi thường nói với sinh viên rằng Khoa học vũ trụ và Công nghệ vệ tinh không ở đâu xa xôi mà nằm ngay trong túi áo của các bạn, dưới dạng các ứng dụng bản đồ, tìm đường hoặc ảnh vệ tinh giúp xác định vị trí các đối tượng trên mặt đất. Đây là ngành học rất thực tế, đầy tiềm năng và rất cần sự tham gia của thế hệ trẻ”.
Chương trình đào tạo ngành Khoa học vũ trụ và Công nghệ vệ tinh tại USTH được xây dựng theo tiến trình Bologna của châu Âu, kéo dài ba năm và hoàn toàn bằng tiếng Anh. Học phí khoảng 79 triệu đồng một năm. Sinh viên được trang bị kiến thức nền tảng về Vật lý, Toán, Lập trình, Điện – điện tử, trước khi học chuyên sâu về: Vật lý thiên văn hiện đại, Cơ học quỹ đạo, động lực học và điều khiển vệ tinh, Thiết kế và chế tạo vệ tinh nhỏ, Cảm biến viễn thám, Xử lý ảnh vệ tinh, phân tích dữ liệu không gian, Ứng dụng viễn thám và GIS trong quan trắc môi trường, nông nghiệp, đô thị, Hệ thống định vị toàn cầu (GNSS), Trạm mặt đất và truyền thông vệ tinh.
Trong quá trình học, sinh viên có cơ hội tham gia các dự án nghiên cứu, thực tập tại các cơ sở như Đài thiên văn Paris (PSL), Đại học Paris-Est Créteil (UPEC), Paris Cité, Trung tâm Nghiên cứu Vũ trụ quốc gia Pháp (CNES), Trung tâm Vũ trụ Quốc gia, và các doanh nghiệp như Viettel, Vegastar.
Tại Đại học Quốc tế, chương trình Kỹ thuật không gian kéo dài 4 năm với học phí dự kiến khoảng 60 triệu đồng/năm. Chương trình cung cấp kiến thức và kỹ năng chuyên sâu về ứng dụng công nghệ vệ tinh, bao gồm công nghệ viễn thám, công nghệ định vị, lập trình cho thiết bị di động, phân tích và ứng dụng dữ liệu lớn, xử lý tín hiệu và xử lý ảnh. Sinh viên cũng được chú trọng phát triển các kỹ năng mềm như làm việc nhóm, thuyết trình khoa học, viết báo cáo nghiên cứu và tư duy phản biện.
Để xét tuyển vào các chương trình này, Toán là môn học chung trong các tổ hợp xét tuyển. Các môn còn lại thường là Lý, Hóa, Tiếng Anh hoặc Tin học.
Theo TS. Tống Sĩ Sơn, sinh viên tốt nghiệp các ngành học về vũ trụ, vệ tinh có thể làm việc trong nhiều lĩnh vực khác nhau, không chỉ giới hạn trong ngành vũ trụ mà còn mở rộng sang các ngành đang phát triển mạnh như công nghệ không gian, dữ liệu lớn, đô thị thông minh và biến đổi khí hậu.
Cụ thể, sinh viên có thể làm việc tại các đơn vị nghiên cứu, giảng dạy như VNSC, Viện Các Khoa học Trái Đất, Cục Viễn thám quốc gia, các trường đại học; các cơ quan quản lý nhà nước về tài nguyên, môi trường, phòng chống thiên tai, cứu hộ cứu nạn, an ninh quốc phòng; các doanh nghiệp công nghệ cao, viễn thông như Viettel, VNPT, FPT, Vegastar; các công ty startup về dữ liệu không gian, ứng dụng ảnh vệ tinh, bản đồ số, quan trắc và theo dõi môi trường; hoặc các tổ chức quốc tế, dự án quốc tế có sử dụng dữ liệu vệ tinh phục vụ mục tiêu phát triển bền vững.
TS. Sơn nhấn mạnh rằng nhu cầu nhân lực trong lĩnh vực này tại Việt Nam đang tăng rất nhanh, xuất phát từ chiến lược quốc gia phát triển công nghệ vũ trụ và xu hướng ứng dụng dữ liệu vệ tinh, công nghệ không gian trong nhiều ngành kinh tế – xã hội.
“Nhu cầu này không chỉ đến từ khu vực nhà nước mà còn từ doanh nghiệp công nghệ, viễn thông, bản đồ số, AI, logistics, và cả các startup đang phát triển ứng dụng trên nền dữ liệu không gian”, ông Sơn cho biết.
Sinh viên tốt nghiệp ngành này dễ dàng tìm được việc làm đúng chuyên môn hoặc chuyển sang các lĩnh vực liên quan như xử lý dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI), GIS.
Theo khảo sát năm 2024 của Đại học Quốc tế, khoảng 50% kỹ sư tốt nghiệp làm việc trong lĩnh vực xử lý và phân tích dữ liệu tại các doanh nghiệp như FPT, TMA Solutions, Bosch với mức lương 30-35 triệu đồng/tháng. Số còn lại nhận mức lương 15-30 triệu đồng/tháng. Nhiều sinh viên tiếp tục học lên thạc sĩ, tiến sĩ tại các nước châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc, là những đối tác lâu năm của Việt Nam trong lĩnh vực vũ trụ.
Ngành Khoa học vũ trụ và Công nghệ vệ tinh không chỉ là một lĩnh vực khoa học kỹ thuật tiên tiến mà còn mang đến nhiều cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn cho các bạn trẻ đam mê khám phá và ứng dụng công nghệ vào cuộc sống.
Admin
Nguồn: VnExpress
