Việc hơn 311.000 thí sinh, tương đương gần 27% tổng số thí sinh năm nay, không đăng ký xét tuyển đại học không làm tôi, một giáo viên trung học phổ thông với nhiều năm kinh nghiệm, cảm thấy bất ngờ. Thậm chí, tôi còn cho rằng đây là một tín hiệu tích cực, dù có vẻ đi ngược lại quan niệm “phải vào đại học mới thành công” đã ăn sâu bấy lâu nay.
Theo tôi, nguyên nhân sâu xa của vấn đề không nằm ở mức học phí cao hay thấp, mà xuất phát từ sự mất cân đối giữa số lượng các trường đại học và chất lượng đào tạo. Thêm vào đó, tâm lý coi trọng bằng cấp khiến không ít học sinh có học lực chưa đủ vẫn cố gắng vào đại học bằng mọi cách, dẫn đến lãng phí thời gian, tiền bạc và cả niềm tin của chính bản thân.
Tôi từng chứng kiến những học sinh có học lực chỉ ở mức trung bình, thậm chí trung bình yếu. Các em có thể học tốt các môn học thuộc lòng, nhưng lại gặp khó khăn với các môn đòi hỏi tư duy như Toán, Lý, Hóa. Dù vậy, nhờ có điểm học bạ đẹp, các em vẫn được gia đình khuyến khích đăng ký xét tuyển vào đại học.
Thực tế, với nền tảng kiến thức như vậy, việc học đại học chỉ tạo thêm áp lực cho các em. Một trường hợp điển hình là người hàng xóm của tôi, sau khi tốt nghiệp đại học đã chọn công việc bán hàng. Em chia sẻ rằng “học không hiểu gì” nên không thể tìm được việc làm đúng chuyên ngành. Điều này khiến tôi không khỏi xót xa.
Tuy nhiên, học phí quá cao cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Những học sinh giỏi, có năng lực học tập tốt nhưng hoàn cảnh gia đình khó khăn phải đối mặt với những lựa chọn đầy khó khăn. Việc vào đại học trở thành một gánh nặng tài chính lớn, trong khi sau khi tốt nghiệp, cơ hội tìm được việc làm đúng chuyên ngành vẫn còn bỏ ngỏ. Do đó, việc các em lựa chọn đi làm sớm là một quyết định thực tế.
Năm nay, mỗi thí sinh đăng ký trung bình tới 9 nguyện vọng, nâng tổng số nguyện vọng trên cả nước lên đến 7,6 triệu. Trong khi đó, hơn 300.000 thí sinh lại từ chối nộp bất kỳ nguyện vọng nào. Họ từ chối tham gia vào quy trình xét tuyển, từ chối đóng lệ phí, và từ chối cả cơ hội vào đại học. Nói cách khác, họ từ chối một con đường mà họ cảm thấy không còn phù hợp.
Chúng ta cần chấp nhận một thực tế rằng không phải ai cũng cần và nên học đại học. Tỷ lệ 40-50% học sinh tiếp tục học lên đại học đã là một con số đáng kể. Phần còn lại nên được định hướng vào học nghề, học cao đẳng, hoặc đi làm sớm để tích lũy kinh nghiệm và học tiếp khi đã sẵn sàng. Việc đào tạo tràn lan, ai cũng học đại học, dẫn đến tình trạng thừa thầy thiếu thợ, cử nhân làm công nhân, giao hàng hoặc nhân viên bán hàng, là một sự lãng phí lớn cho cả gia đình và xã hội.
Tôi hy vọng rằng con số 311.000 thí sinh không đăng ký xét tuyển đại học sẽ không còn bị xem là một điều tiêu cực. Thay vào đó, nó nên được coi là một tín hiệu để chúng ta nhìn nhận lại hệ thống giáo dục đại học một cách nghiêm túc, từ cơ chế tuyển sinh, học phí, chất lượng đào tạo cho đến việc định hướng nghề nghiệp ngay từ bậc trung học phổ thông. Bởi lẽ, học đại học không phải là con đường duy nhất, và chắc chắn không phải là con đường dành cho tất cả mọi người.
Admin
Nguồn: VnExpress
