Một đoạn video công bố ngày 28/7 cho thấy những vụ nổ tại sân bay Starokostyantyniv, miền tây Ukraine, nghi do trúng đòn tấn công bằng tên lửa hành trình Kh-101 mang đầu đạn chùm.
Theo AMK Mapping, một tài khoản chuyên theo dõi dữ liệu tình báo nguồn mở về chiến sự trên mạng xã hội X, cuộc tập kích này có sự tham gia của khoảng 8 tên lửa Kh-101, 3 tên lửa siêu vượt âm Kinzhal và 12 máy bay không người lái (UAV) tự sát Geran-2.
Starokostiantyniv là một trong những căn cứ không quân trọng yếu của Ukraine, đóng vai trò là căn cứ chính của phi đội F-16. Kể từ khi xung đột nổ ra, Nga đã nhiều lần tấn công căn cứ này, đặc biệt tăng cường độ tập kích sau khi Ukraine tiếp nhận máy bay F-16 vào tháng 8/2024.
Mặc dù giới chức Ukraine thường không công khai thông tin về thiệt hại sau các cuộc tấn công của Nga vào mục tiêu quân sự, theo tờ Kyiv Independent, đòn đánh ngày 28/7 cho thấy rõ mối đe dọa đối với phi đội F-16, một trong những khí tài hiện đại và quan trọng nhất của Ukraine hiện nay.
Peter Layton, một cựu sĩ quan không quân Australia, hiện là chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Hoàng gia Anh (RUSI), nhấn mạnh: “Yếu tố then chốt để tiêm kích F-16 sống sót khi đậu dưới mặt đất là tránh bị đối phương phát hiện.”
F-16 là loại vũ khí phức tạp, đòi hỏi nhân lực và thiết bị hỗ trợ lớn, vốn chỉ có sẵn tại một số căn cứ nhất định. Điều này gây khó khăn cho việc phân tán phi đội F-16 đến nhiều địa điểm, buộc Ukraine phải tập trung chúng tại một số sân bay cụ thể, làm tăng nguy cơ bị phá hủy trong một đòn tấn công của Nga.
Layton nhận định tên lửa đạn đạo chiến thuật Iskander-M là mối đe dọa lớn nhất đối với phi đội F-16 của Ukraine, bởi “thời gian từ khi máy bay bị phát hiện đến khi tên lửa tấn công là rất ngắn, đôi khi chỉ vài phút.”
Một số nguồn tin ủng hộ quân đội Nga cho rằng các cuộc tập kích lớn bằng tên lửa và UAV đã phá hủy một số tiêm kích F-16 của Ukraine trên mặt đất. Tuy nhiên, Kiev chưa đưa ra bình luận về thông tin này, mà chỉ xác nhận 4 chiếc F-16 đã bị rơi khi đang thực hiện nhiệm vụ.
Tình hình có thể được cải thiện sau khi quân đội Ukraine tiếp nhận các tổ hợp bảo dưỡng và vận hành di động cho tiêm kích F-16. Các tổ hợp này bao gồm hai nhóm phương tiện phục vụ sửa chữa, bảo dưỡng và một nhóm lập kế hoạch tác chiến. Nhóm bảo dưỡng có một xe tải đóng vai trò là phân xưởng di động, có khả năng sửa chữa hư hỏng nhẹ và thử nghiệm vũ khí đường không, hai xe tải trang bị cần cẩu cỡ nhỏ để lắp đạn, và một xe bán tải chở thành viên tổ kỹ thuật cùng trang thiết bị. Hệ thống này giúp giảm số lượng nhân sự cần thiết cho việc lắp đạn từ 10-12 người xuống còn 3 người, tiết kiệm nhân lực và tăng tốc độ nạp đạn.
Nhóm lập kế hoạch tác chiến sử dụng một xe tải MAN 6×6 do Đức sản xuất và một rơ-moóc. Xe tải được trang bị 7 hệ thống máy tính chuyên dụng để hỗ trợ lập kế hoạch chiến đấu và các hoạt động liên quan, bao gồm cả việc giao nhiệm vụ cho phi công. Rơ-moóc được sử dụng làm nơi nghỉ ngơi cho tổ hỗ trợ khi làm nhiệm vụ ở các khu vực xa xôi.
Theo Layton, giải pháp này sẽ cho phép tiêm kích F-16 của Ukraine triển khai tại các địa điểm chưa từng được sử dụng trước đây, bao gồm các sân bay dân sự, đường băng ngắn hoặc các khu vực xa trung tâm. Ông nhấn mạnh: “Phi đội F-16 sẽ được phân tán rộng rãi, giảm thiểu nguy cơ mất nhiều máy bay cùng lúc.”
Taras Chmut, người đứng đầu quỹ Come Back Alive của Ukraine, cho biết mục tiêu của dự án là giúp phi đội F-16 thích ứng với thực tế chiến sự. Ông giải thích: “Những phi cơ này trước đây được sử dụng trong một hệ sinh thái khép kín, không giống như phương pháp của chúng tôi. Ở đây đang diễn ra một cuộc xung đột tổng lực, trong đó máy bay phải liên tục xuất kích và luôn bị quân đội Nga truy lùng.”
Một số quốc gia đã triển khai các hệ thống tương tự, bao gồm Mỹ, Australia và Thụy Điển. Gần đây, Không quân Mỹ đã tăng cường áp dụng chiến thuật Triển khai Tác chiến Linh hoạt (ACE), tập trung vào việc phân tán máy bay và khí tài tại nhiều căn cứ khác nhau để giảm thiểu thiệt hại trong trường hợp bị tấn công bất ngờ.
Anastasiia Yurchyshyna, phát ngôn viên của quỹ Come Back Alive, cho biết Ukraine đã học hỏi kinh nghiệm từ một số đối tác, đặc biệt là Đan Mạch, nhưng khẳng định các hệ thống của Kiev vẫn có những đặc trưng riêng. Bà nói: “Khi bắt đầu phát triển và nghiên cứu mô hình của phương Tây, chúng tôi nhận ra rằng không có mẫu nào đáp ứng được nhu cầu thực tế của mình. Ở những quốc gia không có chiến sự, họ chỉ sử dụng các sân bay tiêu chuẩn.”
Đan Mạch, Hà Lan, Na Uy và Bỉ đã cam kết viện trợ khoảng 80 tiêm kích F-16 cho Ukraine. Lô hàng đầu tiên đã được Hà Lan và Đan Mạch chuyển giao vào tháng 7/2024. Ngoài 4 chiếc F-16 đã bị rơi, số lượng máy bay còn lại của Ukraine đang ở trạng thái sẵn sàng chiến đấu vẫn chưa được xác định.
Layton kết luận: “Ukraine đang tiếp nhận ngày càng nhiều tiêm kích F-16. Chiến thuật phân tán sẽ giúp bảo vệ chúng và xây dựng một lực lượng lớn hơn. Khi chưa biết cuộc xung đột sẽ kéo dài bao lâu, việc đảm bảo an toàn lâu dài cho phi đội F-16 là một nhiệm vụ hết sức quan trọng.”
Admin
Nguồn: VnExpress
