Nguyên nhân Thái Lan – Campuchia ngừng bắn: Phân tích chi tiết

Sau 5 ngày giao tranh căng thẳng, Thái Lan và Campuchia đã đồng ý ngừng bắn vô điều kiện từ 0h ngày 29/7, mở ra hy vọng về một giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột biên giới. Quyết định này được đưa ra sau cuộc đàm phán giữa Quyền Thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai và Thủ tướng Campuchia Hun Manet tại Putrajaya, Malaysia, dưới sự trung gian của nước chủ tịch ASEAN.

Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim nhấn mạnh đây là bước đi quan trọng hướng tới giảm căng thẳng và tái thiết hòa bình. Hai bên cũng nhất trí khôi phục đối thoại trực tiếp ở cấp cao nhất, bao gồm Thủ tướng, Ngoại trưởng và Bộ trưởng Quốc phòng.

Xung đột biên giới Thái Lan – Campuchia bùng phát từ ngày 24/7 gần khu vực đền Ta Moan Thom, nhanh chóng lan rộng và trở thành cuộc giao tranh nghiêm trọng nhất giữa hai nước láng giềng trong hơn một thập kỷ.

Ngay sau khi xung đột nổ ra, cộng đồng quốc tế, đặc biệt là các quốc gia ASEAN, đã bày tỏ quan ngại sâu sắc và kêu gọi các bên giải quyết bất đồng một cách hòa bình, tuân thủ luật pháp quốc tế.

Malaysia, với vai trò Chủ tịch ASEAN, đã chủ động thúc đẩy các nỗ lực ngoại giao để hạ nhiệt tình hình. Thủ tướng Anwar Ibrahim đã trực tiếp điện đàm với cả hai nhà lãnh đạo, kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức để tạo điều kiện cho đối thoại và tìm kiếm giải pháp ngoại giao.

Tuy nhiên, quá trình hòa giải ban đầu gặp không ít trở ngại. Campuchia muốn đưa vấn đề này ra Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, trong khi Thái Lan cho rằng đây là vấn đề song phương và không cần sự can thiệp từ bên ngoài.

Trong bối cảnh bế tắc, vai trò trung gian của ASEAN trở nên quan trọng hơn, đặc biệt sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump cảnh báo về việc ngừng đàm phán thương mại nếu hai nước không chấm dứt xung đột.

Khẩu đội pháo phòng không Campuchia tại tỉnh Oddar Meanchey hôm 26/7. Ảnh: AFP
Ảnh AFP: Khẩu đội pháo phòng không Campuchia ở Oddar Meanchey. Ảnh: Internet

Tiến sĩ Julia Roknifard từ Đại học Taylor’s nhận định rằng, động thái của ông Trump đã thúc đẩy nhanh chóng tiến trình hòa giải theo cơ chế do Thủ tướng Anwar đề xuất, qua đó nhấn mạnh vai trò trung tâm của ASEAN trong việc giải quyết các vấn đề nội bộ khu vực.

Một yếu tố quan trọng khác là vị thế và uy tín của Malaysia trong ASEAN. Với truyền thống ngoại giao trung lập và cách tiếp cận xây dựng, Malaysia không có tranh chấp trực tiếp với cả Thái Lan và Campuchia, tạo điều kiện thuận lợi cho việc làm trung gian hòa giải.

Nhà phân tích chính trị Ahmad Martadha Mohamed nhấn mạnh, những yếu tố này giúp Malaysia trở thành lựa chọn phù hợp để các bên tìm kiếm giải pháp hòa bình. Giáo sư Khoo Ying Hooi từ Đại học Malaya cho rằng Malaysia đã thể hiện sự sẵn sàng chấp nhận rủi ro về mặt ngoại giao để xoa dịu căng thẳng.

Thủ tướng Campuchia Hun Manet (trái), Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim (giữa) và Quyền thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai (phải) tại họp báo chiều 28/7. Ảnh: AP
Ảnh AP: Lãnh đạo Campuchia, Malaysia, Thái Lan họp báo chung. Ảnh: Internet

Bên cạnh đó, Malaysia còn phối hợp với Mỹ và Trung Quốc để tăng cường áp lực đa phương, khuyến khích hai bên đạt được thỏa thuận ngừng bắn. Sự tham gia trực tiếp của đại diện ngoại giao từ hai cường quốc này trong cuộc đàm phán ở Putrajaya được xem là sự bảo đảm quan trọng từ quốc tế, giúp các bên tin tưởng hơn vào khả năng thực thi thỏa thuận.

Thủ tướng Campuchia Hun Manet (trái) và Quyền thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai tại Putrajaya, Malaysia, ngày 28/7. Ảnh: AFP
Ảnh AFP: Thủ tướng Campuchia gặp Quyền thủ tướng Thái Lan tại Malaysia. Ảnh: Internet

Giới chuyên gia cũng chỉ ra rằng, những tổn thất kinh tế và xã hội do xung đột gây ra là một động lực quan trọng khác thúc đẩy hai nước ngồi vào bàn đàm phán. Theo ước tính sơ bộ, Thái Lan đã thiệt hại khoảng 307 triệu USD trong 5 ngày giao tranh, chưa kể đến tác động tiêu cực đến hoạt động thương mại. Campuchia cũng phải đối mặt với những tổn thất lớn về kinh tế và du lịch, đặc biệt là ở các khu vực có đền thờ thu hút du khách.

Thủ tướng Anwar Ibrahim khẳng định cuộc đàm phán tại Putrajaya thể hiện quyết tâm chung của Malaysia, Campuchia và Thái Lan trong việc tuân thủ luật pháp quốc tế, chung sống hòa bình và hợp tác để tìm kiếm giải pháp công bằng, lâu dài cho xung đột.

Mặc dù lệnh ngừng bắn là một bước tiến quan trọng, giới quan sát nhận định rằng việc thực thi nó sẽ gặp nhiều khó khăn. ASEAN hiện còn thiếu các công cụ hiệu quả để đảm bảo lệnh ngừng bắn được tuân thủ triệt để.

Nhà nghiên cứu Abdul Rahman Yaacob từ Viện Lowy nhấn mạnh, điều quan trọng là duy trì hòa bình lâu dài và giải quyết các bất đồng biên giới. Ông đề xuất triển khai quan sát viên từ Malaysia hoặc ASEAN đến khu vực biên giới để tăng cường niềm tin giữa hai bên.

Admin


Nguồn: VnExpress

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *