Tiến sĩ Việt giải bài toán 60 năm về lò phản ứng nhiệt hạch

Đào Tuấn Anh, chàng trai 31 tuổi đầy nhiệt huyết, hiện đang là nhà nghiên cứu tại Trung tâm Tính toán hiệu năng cao thuộc Học viện Kỹ thuật Hoàng gia Thụy Điển (KTH). Ngôi trường danh tiếng này không chỉ là đại học kỹ thuật lớn nhất Thụy Điển mà còn tự hào góp mặt trong top 78 trường đại học hàng đầu thế giới theo xếp hạng QS 2026.

Hồi tháng 9 năm ngoái, Tuấn Anh đã xuất sắc bảo vệ thành công luận án tiến sĩ ngành Tính toán khoa học (Scientific Computing) tại Đại học Uppsala. Trong quá trình nghiên cứu, anh cùng hai người thầy hướng dẫn đã giải quyết thành công một bài toán phức tạp, có ứng dụng quan trọng trong mô phỏng lò phản ứng nhiệt hạch. Nghiên cứu này đã được công bố trên tạp chí uy tín Journal of Computational Physics, một ấn phẩm hàng đầu trong lĩnh vực mô phỏng các hệ vật lý, với Tuấn Anh là tác giả chính.

“Tôi thực sự vỡ òa trong niềm vui, không thể tin rằng việc tìm ra lời giải cho bài toán hóc búa này lại trở thành hiện thực. Kết quả này đã khép lại hành trình làm tiến sĩ của tôi một cách trọn vẹn và ý nghĩa,” Tuấn Anh chia sẻ.

Tiến sĩ Đào Tuấn Anh. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Tiến sĩ Đào Tuấn Anh: Chân dung và những đóng góp. Ảnh: Internet

Chia sẻ về động lực trên con đường du học, Tuấn Anh cho biết mẹ anh là người có ảnh hưởng lớn nhất. Với hơn 20 năm công tác tại Đại sứ quán Thụy Điển, mẹ anh đã tạo điều kiện để anh tiếp xúc với nền văn hóa, giáo dục Thụy Điển và gặp gỡ nhiều du học sinh Việt Nam thành công. Chính sự khuyến khích của mẹ đã nhen nhóm trong anh ước mơ du học từ khi còn rất trẻ.

Tuy nhiên, do học bổng hệ cử nhân tại Thụy Điển khá khan hiếm, Tuấn Anh đã chọn theo học chương trình kỹ sư tài năng ngành Toán – Tin tại Đại học Bách khoa Hà Nội, trước khi ứng tuyển vào hệ cao học. Năm 2019, anh hoàn thành chương trình thạc sĩ Khoa học máy tính tại Đại học Uppsala với thành tích học tập ấn tượng, GPA gần như tuyệt đối 4.95/5.

Tuấn Anh cho biết, khác với Việt Nam, nghiên cứu sinh tại Thụy Điển không tự đề xuất đề tài mà sẽ tham gia vào các dự án do giáo sư hướng dẫn định hướng. Giáo sư Murtazo Nazarov, khoa Công nghệ Thông tin, Đại học Uppsala, người hướng dẫn Tuấn Anh cả luận văn thạc sĩ và tiến sĩ, đã ấp ủ ý tưởng nghiên cứu về phản ứng nhiệt hạch từ lâu.

Giáo sư Nazarov đánh giá cao Tuấn Anh và cho biết anh đã đóng góp quan trọng vào việc giải quyết một bài toán mô hình hóa nhiệt hạch cực kỳ khó khăn, một vấn đề mà giới khoa học đã trăn trở tìm lời giải trong hơn 60 năm.

Giải thích về tầm quan trọng của nghiên cứu, Giáo sư Nazarov cho biết năng lượng nhiệt hạch được tạo ra bằng cách nung nóng plasma đến nhiệt độ cực cao, vượt quá 100 triệu độ C, bên trong lò phản ứng. Việc kiểm soát plasma siêu nóng này là một trong những thách thức lớn nhất, đòi hỏi các hệ thống thí nghiệm cực kỳ phức tạp.

Bài toán mà nhóm của Tuấn Anh giải quyết là xây dựng một thuật toán để mô phỏng quá trình nhiệt hạch, đồng thời duy trì các tính chất vật lý quan trọng. Tuấn Anh đã tìm ra một phương pháp đặc biệt dựa trên phần tử hữu hạn (Finite Element Methods – FEM) để xấp xỉ nghiệm cho các phương trình đạo hàm riêng (PDEs) thường gặp trong kỹ thuật và vật lý. Phương pháp này cho phép mô phỏng hành vi của plasma với độ chính xác cao, từ đó giúp thiết kế lò phản ứng một cách đáng tin cậy và tiết kiệm chi phí.

“Công trình của Tuấn Anh là một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực nghiên cứu đầy thách thức này,” Giáo sư Nazarov khẳng định, đồng thời bày tỏ ấn tượng với sự hiểu biết sâu sắc về toán học và kỹ năng lập trình tính toán của chàng trai Việt Nam.

Hiện tại, nhóm nghiên cứu của Tuấn Anh đang hợp tác với các phòng thí nghiệm nhiệt hạch tại châu Âu để ứng dụng phương pháp này vào các công cụ mô phỏng của họ.

Theo Tuấn Anh, bài toán mà anh và thầy hướng dẫn theo đuổi thuộc vào hàng khó nhằn của cả Khoa học máy tính và Vật lý. Để đạt được kết quả, anh đã liên tục lập trình, thử nghiệm, xử lý theo nhiều hướng khác nhau, và không ít lần thất bại hoặc mừng hụt. Anh chia sẻ rằng trong ngành mô phỏng vật lý, đôi khi kết quả lý thuyết rất hứa hẹn, nhưng khi áp dụng vào thực tế lại không chính xác. Nguyên nhân có thể do lỗi lập trình hoặc phân tích lý thuyết sai. Nếu lỗi nằm ở lập trình, anh có thể dò lại mã nguồn, nhưng nếu phân tích lý thuyết sai, công sức cả tháng có thể đổ sông đổ biển.

“Nản chí là điều không thể tránh khỏi, nhưng vào năm cuối của chương trình tiến sĩ, tôi tự nhủ phải cố gắng hết sức,” anh tâm sự. Trong thời gian này, anh còn là tác giả chính của 6 bài báo khoa học đăng trên các tạp chí Q1 như Journal of Scientific Computing, SIAM Journal on Applied Mathematics, Computer Methods in Applied Mechanics and Engineering…

Hiện tại, bên cạnh công việc nghiên cứu tại KTH, Tuấn Anh còn điều hành một công ty riêng tại Việt Nam. Anh mong muốn tiếp tục trau dồi kinh nghiệm và kỹ năng lãnh đạo để xây dựng sự nghiệp vững chắc trong ngành Công nghệ thông tin.

Admin


Nguồn: VnExpress

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *