Sau nhiều lần né tránh, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chính thức thừa nhận tình trạng đói kém nghiêm trọng đang diễn ra tại Gaza. Trong buổi họp báo kéo dài 75 phút với Thủ tướng Anh Keir Starmer tại Scotland hôm 28/7, ông Trump nhấn mạnh: “Đó là nạn đói thực sự, không thể làm giả được. Chúng ta phải cho lũ trẻ ăn”.
Trước đó, khi vừa đặt chân đến Scotland trong chuyến công du 5 ngày, mối quan tâm chính của ông Trump về Gaza dường như chỉ xoay quanh việc ông chưa nhận được đủ lời cảm ơn cho những viện trợ mà Mỹ đã cung cấp. Ông cũng cho rằng các quốc gia khác cần phải nỗ lực hơn nữa để giúp đỡ trẻ em đang bị đói tại dải đất này. “Không ai nói ‘cảm ơn rất nhiều'”, ông Trump phàn nàn hôm 27/7, “Sẽ thật tốt nếu có ít nhất một lời cảm ơn”.
Sự thay đổi trong thái độ của Tổng thống Trump diễn ra trong bối cảnh nhiều nhà lãnh đạo thế giới và các tổ chức nhân đạo đã liên tục cảnh báo rằng hơn 20 tháng xung đột, cùng với việc Israel hạn chế viện trợ vào khu vực, đã đẩy Gaza đến bờ vực của một cuộc khủng hoảng an ninh lương thực nghiêm trọng.
Ông Trump cho biết Mỹ đang cung cấp tiền bạc và nhiều nguồn lực khác, đồng thời khẳng định sẽ yêu cầu Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đảm bảo viện trợ đến được tay những người cần. “Tôi muốn chắc chắn rằng họ nhận được lương thực, từng chút một”, ông nói.
Các cuộc khủng hoảng toàn cầu, đặc biệt là những sự kiện xảy ra ở xa nước Mỹ, luôn là một phép thử đối với khả năng thể hiện vai trò lãnh đạo quốc tế của các tổng thống Mỹ. Những thất bại trong việc xử lý các cuộc khủng hoảng như vậy thường dẫn đến những hối tiếc sâu sắc về sau.
Theo giới quan sát, đối với Tổng thống Trump, người luôn tự hào về khả năng đàm phán các thỏa thuận trên trường quốc tế, nạn đói đang hoành hành ở Gaza là một phép thử quan trọng để kiểm chứng xem chính sách đối ngoại “Nước Mỹ trên hết” có thể đối phó hiệu quả với một trong những thảm họa nhân đạo lớn nhất của thế kỷ 21 hay không.
Liên Hợp Quốc, các chuyên gia và bác sĩ đã liên tục cảnh báo về nguy cơ xảy ra nạn đói ở Gaza kể từ khi Israel phong tỏa nguồn cung viện trợ vào dải đất này, với lý do ngăn chặn Hamas tiếp cận chúng. Đến nay, nạn đói đã lan rộng khắp Gaza. Theo số liệu do cơ quan y tế Gaza công bố hôm 26/7, ít nhất 56 người đã chết vì đói trong tháng qua, chiếm gần 50% tổng số ca tử vong vì đói kể từ khi giao tranh bùng phát cách đây gần hai năm.
Tuy nhiên, Tổng thống Trump dường như vẫn ngần ngại sử dụng quyền lực của Mỹ để đảm bảo lương thực, thuốc men và nhiên liệu đến được với khoảng hai triệu người Gaza đang sống trong cảnh đói khổ cùng cực.
Ba tuần trước, trong cuộc gặp với Thủ tướng Netanyahu tại Nhà Trắng, ông Trump đã không đi sâu vào thảo luận về “cuộc khủng hoảng lương thực toàn diện ở Gaza” mà các tổ chức nhân đạo quốc tế đã mô tả. Thay vào đó, hai nhà lãnh đạo chỉ ca ngợi lẫn nhau và đổ lỗi cho Hamas vì từ chối đồng ý ngừng bắn.
Khi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuyên bố những lo ngại về nạn đói cận kề ở Gaza đã khiến ông quyết định công nhận nhà nước Palestine, Tổng thống Trump đã không bày tỏ mối lo ngại tương tự. Thay vào đó, ông chỉ quan tâm đến vấn đề công nhận nhà nước Palestine và cho rằng tuyên bố của ông Macron “không có trọng lượng”.
Khi đến Scotland ngày 25/7, ông Trump đã lảng tránh nhiều câu hỏi về nạn đói ở Gaza bằng cách khẳng định rằng Mỹ và Israel đã cung cấp lương thực cho người dân ở đó, nhưng bị Hamas ngăn chặn. Trong cuộc gặp với Chủ tịch EC von der Leyen hôm 27/7, ông Trump tuyên bố rằng tình cảnh ngặt nghèo ở Gaza “không phải vấn đề của Mỹ mà là vấn đề quốc tế”.
Trước đó, chính quyền Trump cho biết đã phê duyệt 30 triệu USD tài trợ cho một hệ thống phân phối viện trợ mới thiết lập ở Gaza do Israel hậu thuẫn và được điều hành bởi các nhà thầu Mỹ. Tuy nhiên, nhiều vụ nổ súng và bạo lực đã xảy ra tại các điểm phân phối lương thực này, cướp đi mạng sống của hàng chục người và làm dấy lên nhiều lo ngại trong cộng đồng quốc tế.
Trong cuộc gặp với ông Trump ở Scotland, Thủ tướng Anh Starmer đã tận dụng cơ hội để đề cập đến “nỗi kinh hoàng” khi chứng kiến cảnh thống khổ của người dân Gaza. Ông Starmer cho biết đã thảo luận về “khủng hoảng nhân đạo”, bao gồm cả những hình ảnh về nạn đói ở Gaza, với Tổng thống Mỹ.
Điều này dường như đã khiến Tổng thống Trump thay đổi quan điểm. Ông rời cuộc họp với lời chỉ trích rằng nỗ lực phân phối viện trợ hiện tại mà chính quyền Mỹ ủng hộ là không hiệu quả. Ông cho biết muốn tạo ra thêm nhiều điểm phân phát lương thực dễ tiếp cận hơn cho người dân Gaza.
“Chúng tôi sẽ thiết lập các trung tâm lương thực, nơi mọi người có thể tới mà không có bất kỳ hàng rào nào”, ông nói, đồng thời cho biết Anh sẽ hỗ trợ Mỹ trong nỗ lực này. Ông Trump mô tả tình cảnh của người dân Gaza hiện nay là “họ nhìn thấy thức ăn ở đó, nhưng không ai đến được vì hàng rào được dựng lên”.
Một bước chuyển đáng chú ý khác là việc Tổng thống Trump hôm 28/7 còn bày tỏ không đồng tình với giới chức Israel vì phủ nhận nạn đói ở Gaza. Ông cho biết bản thân “đặc biệt” không đồng tình với tuyên bố gần đây của Thủ tướng Netanyahu rằng không có nạn đói ở Gaza.
Giới chuyên gia nhận định sự thay đổi của Tổng thống Trump phần nào bắt nguồn từ chính nền tảng MAGA ủng hộ ông. Những người này ngày càng chỉ trích gay gắt Israel khi cuộc xung đột ở Gaza sắp bước sang năm thứ hai.
Động lực ủng hộ của MAGA đối với người dân Gaza càng trở nên rõ ràng hơn hồi cuối tuần qua với một số tiếng nói từ phe cánh hữu, bổ sung thêm sức nặng cho những lời kêu gọi viện trợ lâu nay ở phe cánh tả.
Sự thay đổi trong quan điểm của Tổng thống Trump cho thấy áp lực từ dư luận quốc tế và ngay cả từ chính những người ủng hộ ông đã buộc ông phải xem xét lại cách tiếp cận của mình đối với cuộc khủng hoảng nhân đạo ở Gaza. Liệu những hành động tiếp theo của ông có thực sự mang lại sự thay đổi tích cực cho người dân Gaza hay không, vẫn còn là một câu hỏi đang chờ được trả lời.
Admin
Nguồn: VnExpress
