Chỉ thị 20 vừa được Chính phủ ban hành ngày 12/7 đã giao cho Hà Nội triển khai lộ trình cấm xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong khu vực Vành đai 1 từ giữa năm 2026, với mục tiêu mở rộng ra toàn thành phố vào năm 2030. Quyết định này đã nhận được sự đồng thuận về mặt chủ trương giảm phát thải từ Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM), tuy nhiên, các hãng xe cho rằng cần xem xét lại thời điểm thực hiện lệnh cấm.
Trong văn bản kiến nghị gửi Chính phủ và các bộ liên quan, VAMM bày tỏ lo ngại về những thách thức và khó khăn mà lệnh cấm có thể gây ra, đặc biệt đối với người dân có thu nhập thấp, những người sẽ phải đối mặt với gánh nặng chi phí mua xe mới. Về phía doanh nghiệp, VAMM cho rằng thời gian một năm kể từ khi công bố chỉ thị là quá ngắn, gây áp lực lớn lên hệ thống sản xuất và chuỗi cung ứng.
Các hãng xe lớn thuộc VAMM như Honda, Yamaha, Suzuki, Piaggio, SYM nhấn mạnh rằng việc cấm xe máy xăng đòi hỏi các doanh nghiệp phải đầu tư mạnh vào tái cấu trúc dây chuyền, đổi mới công nghệ và phát triển sản phẩm. Nếu không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và hỗ trợ tài chính kịp thời, điều này có thể dẫn đến gián đoạn sản xuất và thua lỗ.
Hiện tại, 5 hãng xe này đang vận hành khoảng 2.000 đại lý phân phối và 200 nhà cung ứng linh kiện, phụ tùng, chủ yếu phục vụ sản xuất động cơ đốt trong. Việc chuyển đổi sang xe điện một cách đột ngột có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chuỗi sản xuất và cung ứng, đe dọa việc làm của hàng trăm nghìn lao động.
Một vấn đề đáng quan ngại khác là sự thiếu hụt về hạ tầng trạm sạc công cộng. Hệ thống truyền tải điện hiện tại chưa được thiết kế để đáp ứng nhu cầu sạc đồng loạt, đặc biệt ở các khu dân cư đông đúc hoặc vào giờ cao điểm. Bên cạnh đó, vấn đề an toàn cháy nổ khi sạc xe điện tại các khu chung cư cũ cũng là một mối lo ngại lớn.
Trong bối cảnh hiện tại, VinFast là hãng xe duy nhất đầu tư mạnh vào hệ thống trạm sạc công cộng trên toàn quốc, tuy nhiên, số lượng trạm sạc chủ yếu dành cho ô tô. Các hãng xe máy điện khác thường khuyến khích khách hàng sạc xe tại nhà hoặc tại các điểm sạc tư nhân nhỏ lẻ.
Một số ít doanh nghiệp như Dat Bike đã xây dựng trạm sạc nhanh, nhưng số lượng còn hạn chế và chỉ có ở TP HCM. Selex Motors tiếp cận thị trường bằng cách cung cấp dịch vụ sạc tại nhà hoặc đổi pin tại các trạm công cộng, hiện có khoảng 90 trạm đổi pin tại Hà Nội, Đà Nẵng và TP HCM.
VAMM đề xuất cần có một lộ trình triển khai hợp lý để đảm bảo quá trình chuyển đổi từ xe máy xăng sang xe máy điện diễn ra hiệu quả và bền vững. Hiệp hội cho rằng cần tối thiểu 2-3 năm để người dân, doanh nghiệp và cơ quan quản lý có thời gian chuẩn bị. Ngoài ra, một số hãng xe đề xuất nên cấm theo lộ trình, bắt đầu từ các dòng xe cũ, xe gây ô nhiễm cao, xe dịch vụ, trước khi tiến tới xe cá nhân.
Kế hoạch cấm xe máy xăng từ giữa năm 2026 tại một số khu vực của Hà Nội đang tạo ra những tác động lớn đến thị trường xe máy truyền thống. Nhiều chuyên gia nhận định người dân đang sở hữu xe xăng hoặc có ý định mua xe mới sẽ phải cân nhắc lại kế hoạch chi tiêu của mình.
Không chỉ Hà Nội, TP HCM cũng đang lên kế hoạch chuyển đổi số lượng lớn xe máy xăng chạy dịch vụ sang xe điện, đồng thời hạn chế xe máy xăng, dầu tại các khu vực trung tâm, Cần Giờ (cũ) và Côn Đảo.
Định hướng chuyển đổi xanh của hai thành phố lớn nhất cả nước, nơi tiêu thụ xe máy lớn nhất, đang tạo ra những thay đổi lớn chưa từng có trên thị trường xe máy. Honda, hãng xe chiếm thị phần lớn nhất tại Việt Nam, có Hà Nội là thị trường tiêu thụ lớn nhất, chiếm khoảng 8-9% doanh số hàng năm. Năm 2024, doanh số của Honda đạt 2.147.025 xe, tương đương hơn 190.000 xe tiêu thụ tại Hà Nội.
Giám đốc điều hành một hãng xe máy Việt Nam nhận định: “Khi cơ quan quản lý đã đưa ra quyết định, việc chuyển đổi là bắt buộc. Người dân và các hãng xe đều phải thích nghi với điều này.”
Vị quản lý này cũng nhấn mạnh rằng, để hài hòa lợi ích của các bên liên quan, Nhà nước cần có lộ trình triển khai phù hợp với thực tiễn. Các chuyên gia cũng cho rằng cần có các giải pháp đồng bộ về hạ tầng trạm sạc, hỗ trợ tài chính cho người dân và quy hoạch giao thông công cộng.
Hiện Hà Nội đang nghiên cứu cơ chế hỗ trợ thu đổi khoảng 450.000 xe máy xăng của người dân sống trong vành đai 1, đồng thời xem xét ban hành chính sách hỗ trợ chi phí chuyển đổi như lệ phí trước bạ và phí đăng ký xe điện mới. Bên cạnh đó, thành phố cũng sẽ bổ sung quy hoạch các khu vực sạc điện cho ô tô, xe máy điện và các phương tiện sử dụng năng lượng sạch khác.
Admin
Nguồn: VnExpress
