Chuột mào châu Phi (Lophiomys imhausi), một loài gặm nhấm quý hiếm, nổi tiếng với khả năng phòng vệ độc đáo và nguy hiểm. Không giống như các loài chuột khác, chuột mào châu Phi là loài duy nhất được biết đến có khả năng tích trữ độc tố từ thực vật để tự bảo vệ mình.
Khả năng đặc biệt này đến từ việc chuột mào châu Phi ăn vỏ cây mũi tên độc (Acokanthera schimperi), một loài cây chứa độc tố mạnh. Vỏ, rễ, thân, lá và hạt của cây này chứa acovenoside A và ouabaine, những hóa chất có tác dụng kích thích tim. Ở liều lượng nhỏ, chúng có thể được sử dụng trong y học, nhưng với liều lượng lớn, chúng gây ra những tác động nguy hiểm như nôn mửa, co giật, khó thở và thậm chí ngừng tim.
Chuột mào châu Phi có một cơ chế đặc biệt để sử dụng độc tố này. Chúng liếm lông dọc theo các mảng da ở hai bên bờm, truyền nước bọt chứa glycoside kích tim từ cây mũi tên độc châu Phi vào lông. Cấu trúc lông của chúng rất đặc biệt, với lớp ngoài dạng tổ ong và lớp trong là sợi dài thẳng đứng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hấp thụ, phân tán và lưu trữ chất lỏng.
Khi bị đe dọa, chuột mào châu Phi dựng phần bờm lên, phô bày màu sắc cảnh báo và để lộ những sợi lông đặc biệt chứa độc tố. Nếu kẻ săn mồi phớt lờ cảnh báo và tấn công, những sợi lông này sẽ giải phóng hợp chất độc hại vào miệng kẻ tấn công, nhanh chóng ngấm vào máu. Đây là một biện pháp tự vệ hiệu quả chống lại các loài săn mồi như lửng mật, linh miêu tai đen, mèo serval, linh cẩu và báo hoa mai.
Về ngoại hình, chuột mào châu Phi trưởng thành có chiều dài từ 360 đến 530 mm tính từ đầu đến đuôi. Đầu của chúng có lớp lông ngắn màu đen, trong khi cơ thể và đuôi được bao phủ bởi lớp lông tơ dày màu xám trắng và lông bảo vệ dài hơn có màu trắng hoặc đen ở chóp. Dải lông dài màu đen và trắng kéo dài từ đầu đến gốc đuôi là nguồn gốc của tên gọi “chuột mào”.
Chuột mào châu Phi sinh sống trong các khu rừng, đồng cỏ cao và vùng cây bụi, ưa thích địa hình đá và làm tổ trong thân cây rỗng, hang hốc. Chúng được tìm thấy ở Somalia, Ethiopia, Sudan, Tanzania, Kenya, Djibouti và Eritrea. Loài chuột này chủ yếu sống đơn độc, nhưng đôi khi cũng sống theo gia đình nhỏ gồm con đực, con cái và con non. Chuột mào cái thường đẻ từ 1 đến 3 con mỗi lứa.
Chế độ ăn của chuột mào châu Phi chủ yếu bao gồm thực vật như lá và trái cây, nhưng chúng cũng ăn thịt, côn trùng và rau củ. Đáng chú ý, chúng có cấu trúc dạ dày tương tự như động vật nhai lại như bò, với dạ dày 4 ngăn chứa nhiều vi khuẩn tiêu hóa, cho phép chúng xử lý và phân hủy thức ăn một cách hiệu quả.
Với khả năng tích trữ và sử dụng độc tố thực vật, chuột mào châu Phi là một loài động vật độc đáo và đáng chú ý trong thế giới tự nhiên. Cơ chế phòng vệ đặc biệt này đã giúp chúng tồn tại và phát triển trong môi trường sống khắc nghiệt của mình.
Admin
Nguồn: VnExpress
