Giữa bối cảnh kinh tế giảm tốc và áp lực cạnh tranh việc làm ngày càng gia tăng, trào lưu “sống kiểu chuột” đang lan rộng trong giới trẻ Trung Quốc, thu hút sự chú ý lớn trên mạng xã hội với gần 2 tỷ lượt xem. Lối sống này, bắt nguồn từ Nga, mô tả những người trẻ ít ham muốn, thu mình trong không gian nhỏ hẹp, tiêu thụ đồ ăn nhanh giá rẻ, đảo lộn nhịp sinh học và hạn chế vận động để tiết kiệm năng lượng.
Yin Hao, một sinh viên Đại học An Huy, thừa nhận mình là một “người chuột” điển hình. Cậu mô tả chiếc giường đơn trong ký túc xá là “tổ chuột”, và không gian riêng tư được che chắn bằng rèm là “thế giới chuột” của mình. Từng là một sinh viên chăm chỉ, thường xuyên đến thư viện và tham gia các câu lạc bộ, Yin dần trở nên bế tắc khi nhận thấy sự khó khăn trong việc vươn lên trong xã hội. Cậu chia sẻ: “Tôi không nổi bật, gia cảnh không tốt, tự lực vươn lên vô cùng khó”. Ảnh hưởng từ bạn cùng phòng, Yin dần quen với nhịp sống của “loài gặm nhấm” và khó lòng thoát ra.
Tương tự, Zhao Yuqing, một nhân viên văn phòng 28 tuổi ở Vũ Hán, chủ động lựa chọn lối sống “người chuột”. Cô cho biết: “Chẳng còn gì đáng mong đợi từ cuộc sống. Thà ở nhà còn hơn lang thang ngoài kia”. Zhao làm việc tại một công ty giáo dục trong tuần và biến thành “người chuột” vào cuối tuần. Cô chỉ ra ngoài để đổ rác và mua đồ ăn cho hai ngày. Phần lớn thời gian ở nhà, Zhao xem phim, chơi game hoặc ngồi thẫn thờ, chỉ dọn dẹp khi không thể chịu đựng được sự bẩn thỉu.
Điểm chung giữa Yin và Zhao là cảm giác bất lực và tuyệt vọng trước thực tại. Số liệu chính thức cho thấy số lượng sinh viên tốt nghiệp ở Trung Quốc tăng mạnh, dự kiến đạt kỷ lục 12,2 triệu người trong năm nay, làm gia tăng áp lực cạnh tranh việc làm. Zhao, đại diện cho những phụ nữ độc thân lớn tuổi bi quan, nhận thấy sự quan tâm đến kỳ thi đại học năm nay giảm rõ rệt vì nhiều người nhận ra rằng “đại học không đảm bảo tương lai tốt đẹp”. Cô lựa chọn sống cho hiện tại, không tiết kiệm và không mua nhà.
Mặc dù vậy, Zhao khẳng định mình vẫn yêu cuộc sống. “Tôi là ‘người chuột’ nhưng vẫn yêu đời. Ở nhà cả ngày không có nghĩa đời tôi bất thường”, cô nói. Trong khi đó, Yin, dù học ngành kỹ thuật “hot”, vẫn lo ngại về sự giảm giá trị của bằng cấp và chọn học tiếp cao học để trì hoãn việc xin việc. Cậu cố gắng quay lại thư viện để lấy lại kỷ luật, nhưng thừa nhận rất khó thoát khỏi “vùng an toàn kiểu chuột”.
Ông Tan Gangqiang, giám đốc Trung tâm tư vấn tâm lý Hiệp Hòa (Trùng Khánh), nhận định rằng “người chuột” thể hiện sự tuyệt vọng sâu sắc hơn so với các trào lưu trước đây. Ông giải thích: “‘Nằm phẳng’ chủ yếu vì làm việc quá sức hoặc lương thấp, nhưng ít ra vẫn còn việc và thu nhập. Còn bây giờ, các bạn trẻ học chăm vẫn không thấy tương lai; làm việc chăm mà công việc cũng có thể biến mất; sống nghiêm túc mà chất lượng cuộc sống không cải thiện”.
Ông Chang Chih-chung, Trưởng khoa Nhân văn & Khoa học Xã hội, Đại học Khải Nam (Đài Loan), cho rằng việc trở thành “người chuột” là phản ứng của giới trẻ trước tình hình kinh tế xã hội hiện nay. Lợi ích từ giáo dục không còn xứng đáng với công sức bỏ ra, và đây cũng là sự từ chối tập thể đối với văn hóa làm thêm giờ và môi trường áp lực cao. Ông nhận xét rằng con đường đổi đời nhờ học vấn đã chậm lại, cộng thêm kinh tế giảm tốc khiến áp lực và cảm giác thất bại của thế hệ này lớn hơn.
Ông Chang kết luận rằng tình cảnh của giới trẻ hiện nay gắn chặt với việc kinh tế Trung Quốc có phục hồi ổn định hay không. Dù họ cất tiếng nói mạnh mẽ hơn các thế hệ trước về môi trường làm việc, sự thay đổi thật sự vẫn phụ thuộc vào việc nhà nước và doanh nghiệp có tạo cơ hội thực sự cho họ hay không. “Hình ảnh ‘chuột’ phản ánh vị trí đáy xã hội, có thể di chuyển tự do, nhưng dù đào hang ở đâu, chẳng ai thật sự để ý hay quan tâm”, ông nói.
Admin
Nguồn: VnExpress
