Ngày 30/7, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã quyết định giữ nguyên lãi suất tham chiếu ở mức 4,25-4,5%, đánh dấu lần thứ năm liên tiếp cơ quan này không điều chỉnh lãi suất. Quyết định này được đưa ra bất chấp áp lực từ Tổng thống Mỹ Donald Trump trong suốt nhiều tháng qua.
Trong thông báo sau cuộc họp, Fed nhận định rằng thị trường lao động vẫn vững chắc với tỷ lệ thất nghiệp thấp, tuy nhiên lạm phát vẫn đang có dấu hiệu tăng tốc. Trước khi Fed công bố quyết định chính sách, ông Trump tiếp tục kêu gọi trên mạng xã hội Truth Social, ca ngợi GDP Mỹ tăng trưởng vượt dự báo, khẳng định nước này không có lạm phát và thúc giục Chủ tịch Fed Jerome Powell giảm lãi suất.
Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng việc thiết lập lãi suất đôi khi cần dựa vào kinh nghiệm và linh cảm hơn là các công thức cứng nhắc, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế Mỹ liên tục có những diễn biến khó lường, gây khó khăn cho hoạt động của Fed.
Hiện tại, các chuyên gia nhận định rằng kinh tế Mỹ đang đối mặt với hai kịch bản tiềm năng, và các quan chức Fed dường như chưa chắc chắn về tình hình trong những tháng tới. Kịch bản thứ nhất là những yếu điểm kinh tế tiềm ẩn, hiện đang bị che lấp bởi các số liệu tích cực, sẽ trở nên rõ ràng hơn. Kịch bản thứ hai là sự gia tăng tài sản của các hộ gia đình và các khoản đầu tư vào trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ giúp nền kinh tế vượt qua những thách thức từ căng thẳng thương mại.
Chủ tịch Fed Jerome Powell đang để ngỏ mọi khả năng cho cuộc họp tháng 9 tới, không hứa hẹn nhưng cũng không loại trừ bất cứ điều gì. Ông nhấn mạnh rằng từ nay đến cuộc họp tiếp theo, Mỹ sẽ công bố thêm nhiều số liệu kinh tế quan trọng khác.
Ông Powell cho biết Fed vẫn muốn duy trì trạng thái “hạ cánh mềm” mà nền kinh tế đã đạt được từ đầu năm, tức là giảm lạm phát mà không gây ra tổn thương đáng kể cho thị trường lao động. Tuy nhiên, thuế nhập khẩu có thể đẩy giá cả lên cao, tạo ra những trở ngại và làm sai lệch các tính toán của Fed.
Các quan chức Fed đang kỳ vọng có thể chờ thêm ít nhất hai tháng nữa để đánh giá rõ hơn liệu thuế nhập khẩu sẽ làm suy yếu hoạt động kinh tế và gây ra lạm phát, hay chỉ có tác động không đáng kể. Tuy nhiên, sự chờ đợi này đi kèm với những rủi ro nhất định.
Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 bùng phát, Fed đã nới lỏng chính sách tiền tệ ở mức kỷ lục để giảm thiểu tác động tiêu cực. Tuy nhiên, việc chậm trễ trong việc thu hồi các chính sách này đã khiến lạm phát tăng vọt, buộc Fed phải tăng lãi suất liên tục trong năm 2022 và 2023 để kiểm soát tình hình.
Ông Powell tái khẳng định cam kết của Fed, nhấn mạnh mong muốn đảm bảo lạm phát không kéo dài. Ông giải thích rằng việc giảm lãi suất quá sớm có thể buộc Fed phải tăng trở lại sau này, điều này sẽ không hiệu quả. Tuy nhiên, việc chờ đợi quá lâu cũng có thể gây ra những tổn thương không cần thiết cho thị trường lao động.
Trong kịch bản đầu tiên, tỷ lệ thất nghiệp ổn định ở mức thấp có thể che giấu sự suy yếu âm thầm của thị trường lao động. Theo Neil Dutta, Giám đốc nghiên cứu tại Renaissance Macro Research, tỷ lệ thất nghiệp 4,1% tạo ra một cảm giác sai lệch về tình hình thực tế. Ông giải thích rằng có nhiều người không tham gia thị trường lao động nhưng vẫn mong muốn có việc làm, trong khi một lượng lớn người lao động hiện không được tăng lương và gần một nửa số ngành nghề không tuyển dụng thêm nhân sự.
Nếu thị trường lao động Mỹ suy yếu, những người chỉ trích ông Powell sẽ có thêm cơ sở để cho rằng Fed nên giảm lãi suất ngay lập tức, hoặc thậm chí từ đầu năm nay.
Thành viên hội đồng thống đốc Fed Christopher Waller cũng cho rằng nền kinh tế không thực sự mạnh mẽ như các số liệu bề nổi. Ông là một trong hai thành viên hội đồng bỏ phiếu không tán thành việc giữ nguyên lãi suất. Thông báo của Fed cho biết ông Waller và bà Michelle Bowman muốn hạ lãi suất thêm 25 điểm cơ bản (0,25%) trong cuộc họp này.
Ông Powell thừa nhận những lo ngại trên và cho biết tỷ lệ thất nghiệp ổn định vì cả cung và cầu về lao động đều đang giảm với tốc độ tương đương. Ông cũng nói thêm rằng đây là lý do Fed nhận thấy có rủi ro suy giảm trên thị trường lao động.
Ngoài ra, tiêu dùng cũng đang phát đi những tín hiệu yếu đi. Số liệu mới nhất từ Bank of America Institute cho thấy chi tiêu cho các dịch vụ như khách sạn, vé máy bay và ăn uống của người Mỹ đã giảm trong ba tháng liên tiếp. Đây là lần đầu tiên kể từ năm 2008 hiện tượng này xảy ra. Đối với nhóm hộ gia đình có thu nhập thấp, chi tiêu bằng thẻ tín dụng cũng giảm trong ba tháng liên tiếp, đánh dấu lần giảm đầu tiên trong một năm.
Điều này cho thấy người tiêu dùng đang thắt chặt chi tiêu cho các khoản không cần thiết trong bối cảnh giá thuê nhà và phí bảo hiểm vẫn đang tăng. Liz Everett Krisberg, Giám đốc Bank of America Institute, nhận định rằng người tiêu dùng đang giảm chi tiêu nhưng không đóng băng hoàn toàn.
Thị trường nhà ở cũng là một thách thức khác có thể làm trầm trọng thêm những điểm yếu trên thị trường lao động. Đầu tư vào nhà ở đang giảm, và số lượng nhà đang rao bán tăng lên, cho thấy người dân gặp khó khăn trong việc mua nhà do lãi suất thế chấp hiện ở mức trên 6,5%.
Tuy nhiên, trong kịch bản thứ hai, các số liệu trên có thể chỉ là những tín hiệu gây nhiễu. Kinh tế Mỹ có thể tiếp tục diễn biến ngược với mọi dự đoán nếu các động lực tăng trưởng lấn át được những điểm yếu mới nổi.
Ajay Rajadhyaksha, Giám đốc Bộ phận Nghiên cứu tại ngân hàng Barclays, cho rằng kinh tế Mỹ đã vượt qua giai đoạn tăng lãi suất mạnh tay vào năm 2022, cuộc khủng hoảng ngân hàng địa phương vào năm 2023 và tình trạng gián đoạn thương mại vào năm 2025.
Ông cho rằng có hai yếu tố có thể hỗ trợ nền kinh tế. Thứ nhất, cơn sốt đầu tư vào AI có thể bù đắp cho sự suy yếu trong các ngành nhạy cảm với lãi suất. Thứ hai, tài sản của các hộ gia đình tăng lên nhờ giá nhà và thị trường chứng khoán Mỹ tăng cao.
Ông Rajadhyaksha nhận định rằng trừ khi có những cú sốc bất ngờ như lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn dài tăng đột biến, Mỹ khó có thể rơi vào một cuộc suy thoái toàn diện.
Với kịch bản này, Fed sẽ khó có lý do để giảm lãi suất trong năm nay. Ngay cả khi giá cả tăng do thuế chỉ mang tính tạm thời, rủi ro vẫn còn, đặc biệt nếu đảng Cộng hòa thông qua các biện pháp như giảm thuế hoặc hoàn tiền cho người tiêu dùng để kích thích chi tiêu.
Theo ông Rajadhyaksha, việc tăng giá do thuế chỉ xảy ra một lần, nhưng Fed sẽ khó giảm lãi suất trong tháng 9 vì số liệu lạm phát tháng 7 và 8 sẽ phản ánh các đợt tăng giá này.
Claudio Irigoyen, trưởng bộ phận nghiên cứu kinh tế toàn cầu tại Bank of America, cho rằng sẽ là rủi ro nếu giả định tác động từ thuế sẽ thể hiện hoàn toàn chỉ trong vài tháng. Ông chỉ ra rằng đại dịch cũng là một cú sốc tạm thời, và Fed đã quyết định bỏ qua nó, đó là một sai lầm vì sự tạm thời đó kéo dài đến hai năm, đủ lâu để không thể coi thường.
Ông cũng chỉ ra những rủi ro tài chính khác khiến việc giảm lãi suất trở nên khó khả thi. Ông đặt câu hỏi rằng nếu việc giảm lãi suất là cấp thiết, tại sao thị trường chứng khoán vẫn tăng điểm mỗi ngày và tín dụng tư nhân lại bùng nổ.
Về phần mình, ông Powell không tỏ ra vội vã tìm câu trả lời và cho rằng Fed vẫn đang ở giai đoạn đầu trong việc đánh giá tác động của thuế nhập khẩu lên nền kinh tế. Ông nhấn mạnh rằng điều cần làm là theo dõi và học hỏi.
Admin
Nguồn: VnExpress
