Vào tháng 7/2022, ông Trần Văn Tâm, 54 tuổi, được bổ nhiệm làm Hiệu trưởng Trường THCS Tam Giang Tây, nay thuộc xã Tân Ân, tỉnh Cà Mau. Nhận thấy cơ sở vật chất của trường còn thiếu thốn, ông Tâm đã chủ trì cuộc họp Hội đồng sư phạm và thống nhất chủ trương mua sắm thêm thiết bị giảng dạy. Với mong muốn tiết kiệm chi phí, ông quyết định tự mua vật liệu và chế tạo các thiết bị này thay vì mua sẵn.
Tuy nhiên, sự việc đã dẫn đến những rắc rối pháp lý. Cơ quan tố tụng xác định, ban đầu việc duyệt chi của ông Tâm là đúng quy trình. Nhưng trong hai lần duyệt chi vào tháng 12/2022 và tháng 3/2023, ông bị cáo buộc đã mua hóa đơn khống từ doanh nghiệp để hợp thức hóa thủ tục thanh toán. Theo cáo trạng, trong hai lần này, ông Tâm đã chiếm đoạt 10,7 triệu đồng, là khoản tiền chênh lệch giữa chi phí thực tế và số tiền đã thanh toán sau khi trừ các khoản hợp lý. Tháng 2 vừa qua, TAND huyện Ngọc Hiển đã tuyên phạt ông Tâm 7 năm tù về tội Tham ô tài sản, đồng thời cấm đảm nhiệm chức vụ trong vòng 2 năm sau khi mãn hạn tù.
Không đồng tình với bản án sơ thẩm, ông Tâm đã kháng cáo, khẳng định bản thân không tư lợi mà chỉ muốn phục vụ cho hoạt động của nhà trường. Đến tháng 5, TAND tỉnh Cà Mau đã xử phúc thẩm và quyết định hủy toàn bộ bản án sơ thẩm do vi phạm tố tụng và nhiều vấn đề chưa được làm rõ. Tính đến nay, ông Tâm đã bị tạm giam gần một năm.
Một cựu thẩm phán Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TP HCM nhận định, hành vi của ông Tâm có dấu hiệu phạm tội, nhưng để xác định chính xác ông phạm tội Tham ô tài sản hay một tội danh khác, cần phải điều tra lại và làm rõ những yếu tố còn thiếu sót như bản án phúc thẩm đã chỉ ra. Vị cựu thẩm phán nhấn mạnh rằng bản án phúc thẩm chỉ xác định chưa có căn cứ vững chắc để buộc tội ông Tâm, chứ không kết luận việc truy tố ông là oan sai. Bà cũng lưu ý rằng chính bị cáo đã kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt và thừa nhận hành vi sai trái của mình, dù khẳng định không sử dụng tiền vào mục đích cá nhân.
Theo phân tích của cựu thẩm phán, trong lần duyệt chi 11 triệu đồng vào tháng 12/2022, hóa đơn bán hàng của doanh nghiệp lại bao gồm cả khoản nợ mua vật liệu cho cá nhân ông Tâm là 5,5 triệu đồng. Việc ông Tâm sau đó trả lại 1,2 triệu đồng cho thấy sự “nhập nhằng” giữa tiền công và tiền tư. Ngoài ra, ông Tâm còn duyệt chi 6,9 triệu đồng dựa trên hóa đơn của doanh nghiệp để mua vật liệu làm hai kệ tivi. Tuy nhiên, cơ quan tố tụng lại cho rằng các kệ này được làm từ nguyên liệu mua từ lần duyệt chi trước đó.
Ông Tâm khai đã sử dụng 10,7 triệu đồng bị cáo buộc tham ô vào các công việc phục vụ mục đích chung của nhà trường, như mua vé máy bay đi công tác Hà Nội và trả tiền công cho thợ hàn. Tuy nhiên, các cơ quan tố tụng chưa chấp nhận các khoản chi này vì cho rằng việc đi Hà Nội diễn ra từ tháng 11/2022, nhưng đến tháng 12/2022 ông Tâm mới làm thủ tục thanh toán và chưa thông qua tập thể nhà trường. Do đó, cần phải xem xét lại tính hợp lý của các khoản chi này.
Thêm vào đó, các khoản chi mà ông Tâm khai không được công bố cho tập thể giáo viên nhà trường biết cho đến khi thanh tra phát hiện sai phạm trong sử dụng tài chính. Theo cựu thẩm phán, đây là yếu tố then chốt để xác định cấu thành tội danh. Bà cho rằng cần phải giám định lại giá trị các sản phẩm do ông Tâm chế tạo, cũng như so sánh các khoản chi thực tế với tổng số tiền đã duyệt chi để xác định tính hợp lý.
Luật sư Nguyễn Thành Công (Công ty Luật TNHH Đông Phương Luật) cho rằng việc tính toán chính xác giá trị tài sản bị chiếm đoạt là rất quan trọng. Trong vụ án này, số tiền bị cáo buộc chỉ hơn 10 triệu đồng, một khoản không lớn so với mức lương của một hiệu trưởng. Hơn nữa, ông Tâm khẳng định đã sử dụng số tiền này vào các hoạt động phục vụ nhà trường chứ không chiếm hưởng cá nhân.
Luật sư Công cho rằng, ngoài việc điều tra lại để xác định có hay không việc chiếm đoạt sử dụng vào mục đích cá nhân, cần phải định giá lại giá trị thực tế của các thiết bị, có tính đến công sức lao động và sáng tạo của ông Tâm. Thực tế, nhiều người xác nhận các thiết bị do ông Tâm tự làm có giá trị cao hơn số tiền được quyết toán. Tuy nhiên, cấp sơ thẩm lại không tiến hành định giá theo quy định của pháp luật. Việc ghi nhận giá trị công sức của ông Tâm trong việc tự làm các thiết bị này cũng là một yếu tố xem xét theo hướng có lợi cho người vi phạm.
Luật sư Nguyễn Thành Công nhận định, việc ông Tâm sử dụng hóa đơn của một đơn vị khác để hợp thức hóa việc mua vật liệu là hành vi trái pháp luật, nhưng không đến mức phải xử lý hình sự.
Cựu thẩm phán Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TP HCM cho rằng, nếu quá trình điều tra lại xác định ông Tâm chiếm đoạt 10,7 triệu đồng, thì mức án mà tòa cấp sơ thẩm đã áp dụng là quá nghiêm khắc và thiếu nhân văn. Bản án sơ thẩm cũng ghi nhận ông Tâm có nhân thân tốt, có nhiều thành tích xuất sắc trong công tác và đã nộp lại số tiền bị cáo buộc chiếm đoạt, nhưng vẫn tuyên phạt 7 năm tù. Theo bà, mức án này chưa phù hợp với mặt bằng xét xử các vụ án tham nhũng khác trên cả nước, và cấp sơ thẩm chưa xem xét đầy đủ hoàn cảnh dẫn đến sai phạm cũng như các tình tiết giảm nhẹ của vụ án.
Luật sư Nguyễn Hữu Thế Trạch (Đoàn luật sư TP HCM) cũng đồng tình rằng việc xử lý hình sự và phạt ông Tâm trong vụ án này là quá nặng, chưa toàn diện và thiếu căn cứ vững chắc. Ông Trạch viện dẫn khoản 2 Điều 8 Bộ luật Hình sự, quy định nếu hành vi có dấu hiệu tội phạm nhưng không gây nguy hiểm đáng kể cho xã hội thì có thể xử lý bằng biện pháp hành chính thay vì hình sự hóa. Ông cho rằng, pháp luật cần được áp dụng linh hoạt, có xem xét đến bối cảnh, mục đích và động cơ của hành vi, tránh tuyệt đối việc hình sự hóa các sai phạm không đáng có.
Luật sư Trạch nhấn mạnh rằng việc tạm giam ông Tâm gần một năm khi các yếu tố tư lợi và hậu quả thiệt hại chưa rõ ràng là quá nặng, có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm, sự nghiệp và tâm lý của ông và gia đình. Ông cho rằng trong trường hợp này, chỉ cần xử lý hành chính là phù hợp với tinh thần nhân văn của pháp luật Việt Nam.
Nhiều đồng nghiệp của ông Tâm nhận xét ông là người chịu khó, có trách nhiệm với công việc, gia đình và xã hội. Ông Lê Xuân Hùng, nguyên trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Ngọc Hiển (cũ), cho biết ông Tâm là người thẳng thắn, quyết đoán, có năng lực, trách nhiệm và rất nhiệt huyết với nghề.
Hiện tại, Công an và VKSND Cà Mau vẫn chưa công bố kết quả điều tra mới sau quyết định của tòa phúc thẩm. Trong khi đó, bà Lê Thị Tuyết, vợ ông Tâm, cho biết đã gửi đơn xin bảo lãnh cho chồng được tại ngoại nhưng chưa nhận được phản hồi. Bà Tuyết bày tỏ mong muốn vụ việc được xem xét khách quan và thấu tình đạt lý, bởi gia đình bà đã chịu nhiều ảnh hưởng từ khi ông Tâm vướng vào vòng lao lý.
Admin
Nguồn: VnExpress
