Ngày 1/8, Phó thủ tướng kiêm Phó chủ tịch Hội đồng Phát triển Campuchia (CDC), ông Sun Chanthol, đã gây chú ý khi tuyên bố Campuchia sẽ đề xuất trao giải Nobel Hòa bình cho Tổng thống Mỹ Donald Trump. Động thái này được đưa ra nhằm ghi nhận vai trò của ông Trump trong việc thúc đẩy chấm dứt xung đột biên giới giữa Campuchia và Thái Lan, một nỗ lực mà ông Sun Chanthol nhấn mạnh đã “cứu sống hàng nghìn người”.
Thông tin này có khả năng thổi bùng thêm khát vọng bấy lâu nay của ông Trump về giải Nobel Hòa bình. Trong suốt nhiệm kỳ đầu tiên, giải thưởng danh giá này luôn là một chủ đề được ông nhắc đến nhiều lần. Tháng 9/2020, ông từng viết: “Nobel Hòa bình, bạn có tưởng tượng được không?”, đồng thời chia sẻ lại nhiều thông điệp ủng hộ từ những người hâm mộ về việc ông xứng đáng nhận giải.
Từ khi trở lại Nhà Trắng, Tổng thống Trump dường như đang nỗ lực xây dựng hình ảnh một “tổng thống hòa bình”, khẳng định đã ngăn chặn nhiều cuộc chiến và tin rằng bản thân xứng đáng với giải Nobel Hòa bình.
Thực tế, ông đã đạt được một số thành công nhất định trong việc kiến tạo hòa bình. Ông Trump đã sử dụng áp lực kinh tế để giải quyết tranh chấp biên giới giữa Thái Lan và Campuchia. Các trợ lý của ông cũng tiết lộ rằng ông đã trực tiếp can thiệp thông qua các cuộc điện đàm để ngăn chặn leo thang căng thẳng giữa Ấn Độ và Pakistan.
Trong chuyến công du tới Scotland gần đây, ông Trump tuyên bố: “Chúng ta đã thấy nhiều lệnh ngừng bắn diễn ra. Nếu không có tôi, các bạn sẽ chứng kiến 6 cuộc chiến lớn. Ấn Độ sẽ giao tranh với Pakistan”.
Chính quyền của ông Trump cũng đóng vai trò trung gian trong thỏa thuận hòa bình giữa Rwanda và Cộng hòa Congo, chấm dứt nhiều năm xung đột giữa hai quốc gia châu Phi. Bên cạnh đó, Nhà Trắng đang thúc đẩy các nỗ lực mới nhằm giải quyết cuộc chiến ở Sudan, một cuộc xung đột đã gây ra chiến dịch thanh lọc sắc tộc và khủng hoảng nhân đạo.
Tuy nhiên, con đường đến với giải Nobel Hòa bình của ông Trump hiện đang gặp phải hai thách thức lớn: giải quyết xung đột ở Ukraine và Gaza.
Ông Paul Stares, một nhà nghiên cứu cấp cao về ngăn ngừa xung đột tại Hội đồng Đối ngoại ở New York, nhận định rằng những nỗ lực của ông Trump rất đáng hoan nghênh, nhưng việc giải quyết dứt điểm các cuộc xung đột không phải là điều dễ dàng.
“Làm trung gian đàm phán cho các lệnh ngừng bắn không giống như xây dựng hòa bình lâu dài. Tạo lập hòa bình thường đòi hỏi nỗ lực ngoại giao lâu dài và tỉ mỉ hơn”, ông Stares nói.
Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump đã nhiều lần cam kết sẽ nhanh chóng chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine. Gần đây, ông cảnh báo Tổng thống Nga Vladimir Putin rằng chiến sự phải kết thúc trước ngày 8/8, nếu không Mỹ sẽ áp đặt các biện pháp trừng phạt và thuế quan mới mạnh tay đối với Nga và các đối tác thương mại chính của nước này.
Ngày 31/7, ông Trump cho biết đã cử đặc phái viên Steve Witkoff tới Nga sau chuyến thăm Israel. “Tôi không biết liệu chúng có tác dụng không, nhưng chúng tôi sẽ làm điều đó”, ông nói về các biện pháp kinh tế nhằm gây áp lực lên Nga.
Mặc dù chịu áp lực từ Mỹ, Nga vẫn chưa có dấu hiệu sẽ kết thúc chiến dịch quân sự ở Ukraine. Các nhà lãnh đạo Nga đã nhiều lần tuyên bố rằng họ quyết tâm hoàn thành các mục tiêu đã đề ra.
Không chỉ ở Ukraine, nỗ lực thúc đẩy lệnh ngừng bắn của ông Trump ở Gaza cũng đang gặp bế tắc, khi dải đất này phải đối mặt với nạn đói do chiến sự kéo dài và vòng phong tỏa của Israel.
Một báo cáo của hệ thống Phân loại Giai đoạn An ninh Lương thực Tích hợp (IPC) liên kết với Liên Hợp Quốc, công bố ngày 29/7, nhấn mạnh tình trạng đói kém, suy dinh dưỡng và bệnh tật đang lan rộng ở Gaza, đồng thời kêu gọi hành động khẩn cấp để chấm dứt các hành động thù địch và cho phép các nỗ lực cứu trợ nhân đạo quy mô lớn.
Israel đã đơn phương nối lại chiến dịch quân sự ở Gaza từ tháng 3, tiếp tục các cuộc không kích và tấn công trên bộ vào dải đất này.
Gaza không phải là vấn đề duy nhất của ông Trump ở Trung Đông. Trong chiến dịch tranh cử, ông cũng hứa hẹn về một thỏa thuận lịch sử để kiềm chế chương trình hạt nhân của Iran. Tuy nhiên, sau hai tháng thúc đẩy các nỗ lực ngoại giao, ông đã ra lệnh không kích các cơ sở hạt nhân quan trọng của Iran.
Mặc dù Nhà Trắng tuyên bố vẫn sẵn sàng đàm phán trực tiếp với Iran, Tehran khẳng định sẽ không bao giờ chấp nhận yêu cầu cốt lõi của Washington là từ bỏ làm giàu uranium.
Nhiều nhà quan sát cho rằng còn quá sớm để kết luận liệu ông Trump có thực hiện được những cam kết của mình hay không, khi ông mới chỉ trải qua hơn 6 tháng nhiệm kỳ thứ hai. Tuy nhiên, họ thừa nhận rằng đây là một thách thức không nhỏ.
Ông Dennis Ross, một quan chức cấp cao phụ trách các vấn đề hòa bình Trung Đông trong nhiều chính quyền Mỹ, nhận xét: “Có sự khác biệt giữa việc tạo ra lệnh ngừng bắn và chấm dứt chiến tranh. Lệnh ngừng bắn chỉ dừng giao tranh, còn chấm dứt chiến tranh là phải giải quyết nguyên nhân cốt lõi của xung đột và thúc đẩy các thỏa thuận để giải quyết bất đồng, hoặc ít nhất là khiến cả hai bên thay đổi suy nghĩ của họ”.
Điều mà nhiều người quan tâm hiện nay là liệu Nhà Trắng có sẵn sàng thực hiện các bước đi cứng rắn như những tuyên bố của họ hay không. Ông Daniel Fried, cựu quan chức cấp cao Bộ Ngoại giao và cựu đại sứ Mỹ tại Ba Lan, nhận định: “Ngôn từ đang đi đúng hướng, nhưng chúng ta chưa đạt hiệu quả”.
Ông Trump đã đe dọa áp thuế cao đối với các nước mua dầu khí của Nga, như Ấn Độ, nhằm gây áp lực buộc ông Putin phải thay đổi tính toán. Ông cũng đồng ý bán các hệ thống phòng không Patriot và vũ khí của Mỹ cho các đối tác châu Âu để họ có thể cung cấp cho Ukraine.
Tuy nhiên, đôi khi ông Trump cũng nghĩ đến việc rút khỏi vai trò trung gian để chấm dứt cuộc xung đột. Một số đồng minh thân cận nhất của Tổng thống Mỹ cũng không chắc chắn liệu Nhà Trắng có thể cứng rắn với Nga đến mức nào.
Tại Gaza, câu hỏi lớn nhất là liệu Nhà Trắng đã có một chiến lược lớn để mang lại hòa bình và đảm bảo duy trì nó lâu dài hay chưa. Washington đến nay vẫn chưa đưa ra một kế hoạch rõ ràng về cách quản lý Gaza hậu xung đột, hoặc lực lượng nào sẽ đảm bảo an ninh cho dải đất này nếu Hamas bị tước bỏ quyền lực.
Bất chấp những cam kết chấm dứt xung đột còn dang dở, các đồng minh vẫn tin tưởng rằng Tổng thống Mỹ xứng đáng nhận giải Nobel Hòa bình.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã gửi thư tới ủy ban trao giải Nobel vào đầu tháng trước để đề cử ông Trump, trong khi Pakistan cũng tuyên bố đề cử ông vì “sự can thiệp ngoại giao quyết đoán và vai trò quan trọng trong giải quyết cuộc khủng hoảng Pakistan – Ấn Độ gần đây”.
Thư ký Báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt ngày 31/7 cho rằng Tổng thống Trump đã phải “chờ quá lâu” để nhận được giải Nobel Hòa bình mà ông xứng đáng được nhận.
Ông Trump từ lâu đã phàn nàn rằng những nỗ lực ngoại giao của ông không nhận được sự hoan nghênh quốc tế như những gì mà người tiền nhiệm Barack Obama từng có được. Ông Obama đã nhận giải Nobel Hòa bình năm 2009 vì “những đóng góp phi thường trong việc tăng cường ngoại giao quốc tế và hợp tác giữa các dân tộc”.
Hồi tháng 6, ông Trump từng nói rằng bản thân sẽ không được công nhận bất kể ông làm gì, kể cả khi ông có đóng góp vào việc giải quyết xung đột Nga – Ukraine hay Israel – Iran.
“Nhưng người dân biết hết và đó là tất cả những gì quan trọng với tôi”, ông nhấn mạnh.
Admin
Nguồn: VnExpress
