Bệnh zona thần kinh, do virus Varicella Zoster (VZV) gây ra, không chỉ gây đau đớn ngoài da mà còn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng tim mạch nguy hiểm như nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Bác sĩ Hoa Tuấn Ngọc, Quản lý Y khoa Hệ thống Tiêm chủng VNVC, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phòng ngừa và điều trị sớm bệnh này.
Virus VZV gây bệnh zona là “kẻ ngủ đông” tại các hạch thần kinh cảm giác ở những người từng mắc bệnh thủy đậu. Khi tái hoạt động, virus di chuyển ngược dòng, tấn công các mạch máu não hoặc tim, gây viêm mạch và hàng loạt biến chứng. Hệ miễn dịch phản ứng mạnh mẽ, giải phóng các cytokine gây viêm, làm tổn thương lớp nội mạc mạch máu, phá vỡ mảng xơ vữa, dẫn đến hình thành cục máu đông gây tắc nghẽn mạch vành và nhồi máu cơ tim.
Nghiên cứu tại Mỹ trên 71.912 bệnh nhân zona thần kinh cho thấy, nguy cơ nhồi máu cơ tim tăng 1,35 lần trong 30 ngày đầu sau nhiễm bệnh. Khi cơ thể sốt cao, tim đập nhanh, nhu cầu oxy tăng, lưu lượng máu đến tim lại giảm, đặc biệt ở người có tiền sử hẹp động mạch vành, dẫn đến thiếu máu cục bộ và nhồi máu cơ tim.
Nguy cơ đột quỵ cũng tăng cao do cục máu đông gây tắc nghẽn hoặc làm yếu thành mạch, dẫn đến vỡ mạch. Một nghiên cứu năm 2019 cho thấy, người mắc zona, đặc biệt ở vùng mắt, có nguy cơ đột quỵ cao hơn 1,3 đến 4 lần so với người không mắc, đặc biệt ở người trẻ tuổi (dưới 40) và trong năm đầu tiên sau khi bị zona. Nghiên cứu năm 2017 tại Hàn Quốc trên 23.213 bệnh nhân zona thần kinh cũng chỉ ra rằng, nguy cơ biến cố tim mạch tổng hợp tăng 41%, đột quỵ tăng 35% và nhồi máu cơ tim tăng 59%.
Đau dữ dội và căng thẳng kéo dài do zona thần kinh gây ra làm tăng hoạt động hệ thần kinh giao cảm, dẫn đến huyết áp tăng cao, tim đập nhanh, làm tăng nguy cơ biến cố tim mạch. Lo âu, mất ngủ hay trầm cảm sau zona cũng tạo thêm gánh nặng cho hệ tim mạch.
Ngoài tim mạch, zona thần kinh còn có thể gây ra các biến chứng khác như đau thần kinh sau zona, viêm não, viêm màng não, viêm phổi, liệt mặt. Người trên 50 tuổi và người có bệnh nền như thận, gan, tiểu đường, tim mạch, COPD… có nguy cơ cao gặp biến chứng.
Để phòng ngừa zona và các biến chứng nguy hiểm, bác sĩ Ngọc khuyến cáo tiêm phòng vaccine cho người từ 50 tuổi trở lên, hoặc người từ 18 tuổi có nguy cơ cao mắc bệnh do bệnh lý hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch. Vaccine có hiệu quả ngăn ngừa bệnh đến 97% ở người từ 50 tuổi và 87% ở người từ 18 tuổi bị suy giảm miễn dịch, đồng thời giảm đau thần kinh sau zona và các biến chứng hơn 90%. Lịch tiêm gồm hai mũi, cách nhau 1-2 tháng.
Bên cạnh tiêm phòng, cần duy trì chế độ sinh hoạt, nghỉ ngơi hợp lý, ăn uống đủ chất, tránh căng thẳng và các chất kích thích. Người mắc bệnh nền cần tuân thủ chỉ định dùng thuốc của bác sĩ. Nếu mắc zona, cần điều trị sớm, giữ vùng da sạch sẽ, thoáng khí, tránh gãi, chà xát làm vỡ mụn nước gây nhiễm trùng và tuyệt đối không tự ý bôi, đắp thuốc theo phương pháp dân gian.
Admin
Nguồn: VnExpress
